Assertiviteit is een begrip uit de sociale psychologie dat gaat over de manier waarop je omgaat met andere mensen in sociale situaties. Een assertieve houding betekent opkomen voor jezelf en je eigen mening, rechten en standpunten zónder je gesprekspartner agressief te benaderen.
Kenmerkend voor een echt assertieve houding: Je komt op voor jezelf op een directe, open en redelijke manier door uiting te geven aan wat je voelt, denkt, wilt en niet wilt. Je durft je gevoelens en kwetsbaarheid te tonen. Je voelt je verantwoordelijk voor jezelf.
Assertief gedrag
Een adequaat assertieve houding betekent opkomen voor zichzelf en de eigen mening, rechten en standpunten zonder gesprekspartners agressief te benaderen zodat zij in hun waarde blijven. Voor veel verlegen en introverte personen en mensen met autisme is assertief gedrag een moeilijke opgave.
Onder assertief gedrag vallen verschillende aspecten zoals je grenzen aangeven, voor jezelf opkomen en je gevoel uiten. Assertief zijn wordt gezien als een positieve gedraging. Daarom willen veel mensen assertief gedrag vertonen.
Emoties durven uiten, jezelf durven zijn en kwetsbaarheid tonen. Kritiek durven geven en ontvangen. Complimenten kunnen geven en ontvangen. Je eigen keuzes maken zonder je druk te maken over de mening van anderen.
Assertief zijn betekent dat je voor jezelf opkomt – zonder over de ander heen te lopen! Een voorbeeld van assertief gedrag is iemand aanspreken als diegene wilt voordringen in de rij, of nee zeggen tegen je baas als je wordt gevraagd overuren te maken.
Sub-assertiviteit
Als je sub-assertief bent, vind je het lastig om 'nee' te zeggen en jouw belangen voorop te stellen. Sub-assertiviteit kost je veel energie en kan je uiteindelijk opbreken. Je bent zo erg bezig met jezelf wegcijferen en de belangen van andere mensen dat je jezelf haast vergeet.
De eerste stap om assertief te worden is vaststellen wat je echt belangrijk vind en nodig hebt in plaats van automatisch mee te gaan in wat anderen van je verwachten. Zorg er voor dat je weet wat je wilt. Als je dat hebt vastgesteld voor jezelf is het makkelijker om daar duidelijk over te zijn naar anderen.
Je kunt zeggen dat assertiviteit betekent dat je een balans vindt tussen het behartigen van je eigen belangen en het rekening houden met de belangen van een ander. Als je te veel rekening houdt met het belang van een ander en je eigen belang verwaarloost, noemen we dat subassertief (of: passief, onderdanig, nederig).
Mensen die doorschieten in assertief zijn, kunnen agressief of egoïstisch zijn en in jouw allergie zitten. Bij zulke mensen kun jij gemakkelijk in je valkuil belanden want omdat jij aardig wilt zijn, stel je je meegaand op.
wat is assertiviteit? Assertiviteit betekent proactief zijn en voor je eigen mening durven opkomen. Met overtuiging aangeven wat jouw ideeën, gedachten én grenzen zijn, en de ander hierbij in zijn waarde laten. Een assertieve collega is constructief, pakt verantwoordelijkheid en neemt de leiding wanneer nodig.
Het kan ook zijn dat je gesprekken moet leiden en constateert dat een ander al snel de leiding overneemt. En wil je het dolgraag anders, maar lukt het niet. Dan hebben we goed nieuws! Want assertief worden: iedereen kan het leren.
Assertiviteit is een belangrijke kwaliteit in het contact met anderen. Het helpt je jezelf te leren kennen en maakt het makkelijker om met anderen te werken en te leven. Er zijn verschillende manieren waarop je assertiviteit kunt tonen, zowel op de werkvloer, in relaties of op straat.
Je kan het ook als volgt zien: Mensen die te assertief zijn, zijngedreven om te 'winnen' – in een discussie, voor een promotie, of om vooraan in de rij gaan staan. Mensen die minder assertief zijn, zijn gedreven om goede relaties te behouden. Ze willen dat anderen hen leuk vinden.
Subassertief. Volgzaam jezelf wegcijferen om aardig gevonden te worden is het tegenovergestelde van assertief gedrag. Met jezelf verstoppen en terugtrekken vermijd je de aandacht voor jou. Je gedraagt je dan subassertief.
Wat is assertief gedrag? Onder assertief gedrag verstaan we dat je op een beleefde manier voor jezelf opkomt en daarbij zowel jezelf als de ander respecteert. Agressie hoort daar dus helemaal niet bij!
Je hebt respect voor inzichten van anderen en terwijl je tegelijk je eigen mening durft te geven in elke situatie. Assertiviteit zorgt daarnaast voor een hele prettige werksfeer. Je voelt je nooit meer schuldig of teleurgesteld dat je te weinig van jezelf hebt laten zien. Jij mag er immers ook zijn!
Benoem je probleem
Wanneer je in een situatie terechtkomt waarin je assertief wilt optreden, benoem dan je probleem. Communiceer duidelijk en kalm. Een goede tip is om een vraag te stellen, bijvoorbeeld: 'Ik vind dat je een vreemde opmerking maakt.
Assertief zijn betekent praktisch gezien dat je ondanks eventuele angst of belemmering toch de dingen doet, zegt of juist nalaat die je zelf bewust wil. Assertief gedrag is gedrag dat in overeenstemming is met je normen en waarden en waarbij jij ook de persoonlijkheid, normen en waarden van een ander respecteert.
Wees eerlijk en direct, vermijd overbodige verontschuldigingen en al te veel uitleg. Als assertief zijn niet lukt, of het geeft je een onprettig gevoel: wees er toch trots op dat je het hebt geprobeerd. Formuleer van tevoren vast wat je precies wilt zeggen. Ga uitgebreid schoenen passen zonder iets te kopen.
Flexibel zijn betekent dat je je realiseert dat je, net zoals je ooit hebt geleerd op een negatieve manier te communiceren, je ook kunt leren assertief te zijn. Maar dat kan alleen veranderen wanneer je eenmaal begrijpt dat jij het vermogen hebt je gedrag te veranderen. Zo kun je een beter, blijer persoon worden.
Competentie: Assertiviteit
Dit competentiegebied omvat de competenties die betrekking hebben op gedrag dat in sterke mate bepaald wordt door het individuele talent van mensen. Het opkomen voor zichzelf op een rustige doch efficiënte wijze, zonder weerstand op te roepen. Er is een samenhang met durf.
