Volle melk is de meest onbewerkte melksoort van de drie. Volle melk bevat van nature ongeveer 3,5 % vet. De vetten in melk zorgen waarschijnlijk voor een stabielere bloedsuikerspiegel door de opname van suiker te vertragen. In dit opzicht kan volle melk de beste optie zijn.
Met name vanwege de vergelijkbare hoeveelheid eiwitten is sojamelk de beste vervanging. Het wordt gemaakt van gepelde sojabonen en extra water, plantaardige olie, verdikkingsmiddel (xantaangom, guargom, carrageen, gellaangom) en emulgatoren om de smaak en de houdbaarheid te verbeteren.
Het Voedingscentrum raadt aan om halfvolle of magere melk te drinken. Dit advies is gebaseerd op rapporten van de Gezondheidsraad.
Magere en halfvolle melk en melkproducten (zuivel) zoals 30+ kaas, magere en halfvolle yoghurt en karnemelk passen in Nederland in een gezond voedingspatroon. Het nemen van zuivel hangt samen met een lager risico op darmkanker en het eten van yoghurt met een lager risico op diabetes type 2.
Karnemelk en magere en halfvolle melk zijn een gezond alternatief evenals magere en halfvolle zuiveldrinks met 6 gram suiker of minder per 100 gram.
Houdbare melk geeft het beste resultaat wanneer je het opschuimt. Dit komt omdat hier in verhouding meer eiwitten inzitten dan in verse melk. Deze eiwitten zijn nodig voor het maken van melkschuim. Het verschil tussen houdbare en verse melk is de manier waarop het bewerkt wordt.
De hoeveelheid eiwitten en fosfaat die melk bevat zorgen voor verzuring in het lichaam. Het lichaam zal het zuur vervolgens neutraliseren door calcium uit de botten te onttrekken. Melk drinken kan dus ook leiden tot een tekort aan calcium, dat uiteindelijk kan leiden tot botmineraaldichtheid afname.
De raad adviseert om tussen de 250 en 500 ml melk per dag te consumeren, als bijdrage aan de inname van calcium, vitamine B2 en B12. Let op: deze aanbevolen hoeveelheid gaat over melk in vloeibare vorm. Het equivalent in bijvoorbeeld yoghurt of kaas vind je in dit overzicht.
“Een mens kan zonder melk. Als je er maar voor zorgt dat je de calcium en andere mineralen, eiwitten, en B-vitaminen vitaminen langs andere weg binnenkrijgt. Andere zuivel zoals karnemelk of yoghurt is ook prima.”
,,Mensen die regelmatig last hebben van hun maag en darmen kunnen vaak slecht tegen melk. Lactose is een melksuiker die je moet verteren. Daarvoor is het natuurlijke enzym lactase nodig. Grofweg driekwart van de bevolking maakt dat enzym vanaf jonge leeftijd niet goed meer aan.
Weinig gezondheidsverschil tussen melk en karnemelk
Omdat karnemelk van magere melk wordt gemaakt, zit er minder vet in dan in (half)volle melk. Daarom staat karnemelk als gezonde keuze aangemerkt in de Schijf van Vijf.
Over amandelmelk moet je het volgende weten: er zitten meer vezels is, minder suiker en minder verzadigd vet dan in halfvolle melk. Als het product ongezoet is, bevat het de minste suikers van alle plantaardige drinks en daarmee ook de minste energie. Maar er zit ook nauwelijks eiwit in.
De einduitslag. Welke plantaardige melk is het beste? Uiteindelijk wint amandelmelk de strijd als het gaat om de gezondste plantaardige melkvariant. De amandelmelk is gemaakt van de noot amandel en heeft, niet onlogisch, een heel laag percentage koolhydraten en suikers.
Amandelmelk, rijk aan gezonde voedingsstoffen
Wat betreft voedingsstoffen wijkt amandelmelk af van koemelk en de meest klassieke melkvervanger sojamelk. Amandelmelk bevat minder calorieën en veel minder eiwitten. Het kleine percentage aan vet in de melkvervanger omvat gezond, onverzadigd vet.
Het drinken van rauwe melk is niet gezonder dan gepasteuriseerde of verhitte melk. Sterker nog: Het is mogelijk dat er ziekmakende bacteriën in zitten. Of rauwe melk gezonder is dan gepasteuriseerde melk uit de supermarkt, is tot nu toe niet overtuigend aangetoond.
Voor 70-plussers is zuivel belangrijk, vanwege de bijdrage die zuivel levert aan gezonde botten, cognitief functioneren en spiermassa. Gezonde voeding helpt beperkingen in het functioneren te voorkomen.
Halfvolle melk krijgt in het algemeen de voorkeur. Hiermee krijg je minder (verzadigd) vet en calorieën binnen maar nog altijd voldoende eiwitten, vitaminen en mineralen. Hou je aan ongeveer 3 porties melkproducten per dag. Volle melk combineert essentiële voedingsstoffen met iets meer energie.
Melk stimuleert namelijk de productie van maagzuur en kan doordoor maagklachten doen toenemen. Bij karnemelk is dit effect er minder. Gebruik dus niet meer melk dan de aanbevolen richtlijnen (dit is gemiddeld 3 porties of 450 ml per dag) en kies bij voorkeur karnemelk.
Melk bevat inderdaad calcium. Maar het bevat ook heel veel verzadigd vet en is een grote veroorzaker van allergieën. Bovendien lijkt het erop dat calcium uit zuivel zorgt voor een stimulans van de groei van prostaatkankercellen en een algemeen verhoogd risico van prostaatkanker.
Magere melk bevat hoogwaardige eiwitten (3,6-3,7 g/100 ml), met alle negen essentiële aminozuren. Het eiwit in melk kan bijdragen aan de opbouw van spiermassa na krachttraining, zowel bij mannen als vrouwen en op de korte en langere termijn2–4.
Het Nederlandse Voedingscentrum adviseert bijvoorbeeld drie tot vier glazen melk per dag. Uit de onderzoeken van Willett blijkt dat mensen die meer dan twee glazen melk per dag nemen, net zo vaak botbreuken krijgen als mensen die minder consumeren.
Het grootste deel (60-70 %) is afkomstig van zuivelproducten zoals melk, karnemelk, vla, yoghurt en kaas. Daarnaast komt calcium ook voor in groente, noten en peulvruchten. Uit deze producten wordt het calcium minder goed door het lichaam opgenomen.
Havermelk en sojamelk zijn de twee beste alternatieven voor koemelk als je geschuimd melk wil. Met havermelk kun je net als koemelk ook goed latte art maken. Dit komt door de (grote) hoeveelheid eiwitten die erin zitten.
Wie geen melk of melkproducten eet, moet z'n best doen om van bepaalde voedingsstoffen, zoals calcium en vitamine B12, voldoende binnen te krijgen. De voedingsstoffen in melk zitten ook in andere productgroepen zoals fruit, groenten, bonen, vlees, noten, granen en eieren.
