Morfine wordt gebruikt tegen pijn en benauwdheid, doordat het hart minder goed pompt. Als tabletten, capsules, drank of zetpillen niet meer goed werken, kan de arts injecties geven of een infuus aanbrengen.
Vaak (1-10%): Anorexie, droge mond, buikpijn, dyspepsie, obstipatie, misselijkheid (vooral als de patiënt rondloopt) en braken (vooral in de eerste 1–2 weken van de behandeling). Verwardheid, slapeloosheid, vermoeidheid, slaperigheid, sedatie die meestal na enkele dagen afneemt, duizeligheid, hoofdpijn.
Als je morfine of een morfineachtige pijnstiller gebruikt, kun je bijwerkingen hebben zoals sufheid, verwardheid en duizeligheid. Autorijden is dan gevaarlijk. Overleg met je arts of het verantwoord is om auto te rijden.
Morfine en morfineachtige pijnstillers kunnen bijwerkingen hebben, zoals verstopping, misselijkheid en overgeven, en sufheid. De meeste bijwerkingen gaan na een paar dagen tot weken vanzelf over. Wanneer de dosis verhoogd worden, komen deze bijwerkingen weer tijdelijk terug.
Hoe werkt morfine? Morfine en morfine-achtige medicijnen zorgen ervoor dat de pijngrens sterk verhoogd wordt. Het pijnsignaal komt minder hard aan in de hersenen, waardoor je minder pijn ervaart.
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit medicijn. Ook als u hier niets meer van merkt, omdat u gewend bent geraakt aan morfine, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet. Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.
Bij kortademigheid wordt er een prikkel naar de hersenen gestuurd die vertelt dat u benauwd bent. Dit wordt de ademprikkel genoemd. Opioïden kunnen er voor zorgen dat deze prikkel minder sterk wordt doorgegeven, waardoor u zich minder benauwd voelt.
Feit: Sufheid is een bijwerking die kan optreden tijdens de eerste dagen van de behandeling met morfine of na verhoging van de dosis morfine. Vaak wordt de innerlijke rust, die optreedt als men geen last meer heeft van pijn, verward met sufheid en slaperigheid.
Volwassenen. Begindosering 10–30 mg 2×/dag, bij een lichaamsgewicht > 50 kg doorgaans 30 mg 2×/dag en bij een lichaamsgewicht < 50 kg, als ook bij ouderen, 20 mg 2×/dag; de dosering zo nodig verhogen met 30-50% op geleide van de pijn.
Morfine lijkt erg op de neurotransmitter: endorfine. Morfine doet in de hersenen hetzelfde als het stofje endorfine. Zij doet dit alleen veel krachtiger en veel langer. Endorfine en morfine beïnvloeden de werking van weer twee andere stoffen namelijk dopamine en de stof substantie P.
Fentanyl is een opiaat dat tientallen malen sterker is dan morfine.
Er zijn grofweg drie soorten harddrugs: Uppers oftewel stimulerende middelen: cocaïne, XTC, nicotine, speed en cafeïne. Downers oftewel kalmerende middelen: benzodiazepines, marihuana (hasj en wiet), opium, heroïne en morfine.
Andere klachten zoals benauwdheid en pijn hebben vaak wel een behandeling nodig. Bij pijn en benauwdheid in de terminale fase is het medicijn van keuze zonder meer morfine. Morfine is een krachtig middel om pijn en benauwdheid te bestrijden en de toepassing ervan is onomstreden.
De richtlijnen schrijven 2,5 tot 5 milligram morfine voor als beginhoeveelheid om benauwdheid te bestrijden. Ik dien, als dat niet voldoende is, na vier uur weer 5 milligram toe. Ik dien nooit meer dan 20 milligram morfine toe. Als de benauwdheid blijft, krijgen patiënten meestal een permanent infuus.
De meeste case reports in de literatuur noemen morfine als oorzaak van hallucinaties, maar er zijn ook meerdere rapportages waarin fentanyl, methadon, tramadol, hydromorfon, buprenorfine en oxycodon hallucinaties veroorzaken [4].
Meestal is de patiënt gewoon thuis. Gemiddeld duurt het een tot drie dagen voor de patiënt overlijdt. Hoe langer het duurt, hoe minder positief mensen zijn.
De zwaarste onder de soorten pijnstillers zijn de sterkwerkende opioïde pijnstillers zoals morfine zelf, oxycodon en fentanyl. Deze pijnstillers kunnen op verschillende manieren ingenomen worden.
Bij palliatieve sedatie krijg je via een naaldje medicijnen toegediend. Meestal is dat midazolam. Van die medicijnen wordt je slaperig of val je in slaap. Het bewustzijn wordt verlaagd.
Morfine of morfineachtige pijnstillers kunnen gebruikt worden in combinatie met paracetamol. Helpt paracetamol in combinatie met zo'n zeer sterke pijnstiller onvoldoende, dan kan de arts je ook nog een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) voorschrijven (zie eerder).
Twijfelt u of u met uw medicijn mag rijden? Vraag het dan aan uw arts of apotheker. Het is altijd strafbaar om deel te nemen aan het verkeer als u dexamfetamine, morfine of medische cannabis gebruikt in combinatie met drugs of alcohol.
Morfine en palliatieve sedatie: richtlijn is leidend
Morfine is niet geschikt om de dood te bespoedigen of patiënten te sederen. Het snel ophogen van morfine kan ervoor zorgen dat het bewustzijn onvoldoende wordt verlaagd, de patiënt verward raakt, of spiertrekkingen (myoclonieën) krijgt.
Het is een misverstand dat morfine alleen wordt gegeven in het eindstadium van kanker. De veronderstelling dat morfine levensverkortend werkt, is niet juist. Morfine wordt niet gegeven om de dood te bespoedigen. Ongeveer 25% van de morfine wordt gebruikt door patiënten met langdurige, chronische ziekten zoals reuma.
Zelfs bij patiënten in de laatste fase van het leven gaat het gebruik van morfine de dood niet versnellen, in tegendeel, morfine kan wat levensverlengend zijn omwille van het comfort door een betere pijncontrole en een gunstige invloed op kortademigheid.
