Via de reukkernen wordt verbinding gemaakt met de reukcentra van de grote hersenen (temporale cortex), waar de reukperceptie plaatsvindt en het limbische systeem, die de geur koppelt aan een emotionele beleving.
Het limbische systeem
Dit deel van de hersenen is in feite verantwoordelijk voor onze emotionele reactie op onze omgeving. Hier wordt de geur niet alleen waargenomen, maar ook werkelijk beleefd. Vroeger werd dit deel van de hersenen ook wel reukhersenen genoemd.
De reukzintuigcellen bevinden zich in het slijmvlies in de neusholte. Zoals eerder gezegd bevinden hun uitlopers zich in de slijmlaag zelf. Er zijn meer dan 1000 verschillende cellen, waardoor er heel veel geuren onderscheiden kunnen worden.
En bovenin onze neus zitten de reukorganen. De reukorganen zitten niet in het vlezige gedeelte van je neus dat je aan de buitenkant ziet, maar in je gezicht net onder je ogen. In ons reukorgaan zitten wel 30 miljoen reukcellen en met die 30 miljoen reukcellen kunnen we wel 10 duizend verschillende stoffen ruiken.
De neurologische verwerking, de daadwerkelijke bewustwording van de waarneming, gebeurt in de hersenen. De moleculaire geurstof bindt zich aan het trilhaarepitheel in de neusholte op een specifieke receptor. De receptor stimuleert de mijtercellen, en via zenuwbanen bereikt dit signaal uiteindelijk de hersenen.
Bij veruit de meeste coronapatiënten herstellen de reuk- en smaakzin zich spontaan na gemiddeld tien dagen. Een minderheid blijft er echter last van hebben. Als je na vier weken geen verbetering merkt, ga je het best naar een neus-keel-oorarts.
Je ruikt je eigen lichaamsgeur niet. Dat komt omdat je er aan gewend bent (net zoals boeren 'blind' zijn geworden voor de geur van mest). Hoewel je je dus niet bewust ben van hoe je zelf ruikt, speelt lichaamsgeur een belangrijke rol in je leven.
De belangrijkste functie van de neus is het verwarmen en het filteren van de lucht die we inademen voordat het bij de longen komt. Helemaal boven in je neusholte zit je reukzintuig. Dit is als het ware een klein sensortje die een geur, die met de ingeademde lucht meekomt, opvangt en analyseert.
De meest voorkomende oorzaak van reukverlies is een virale bovenste luchtweginfectie. Na een ogenschijnlijk normale griep is uw reuk dan grotendeels of geheel verdwenen. In de meeste gevallen was er een infectie met een para-influenza-virus type 3. Ook bij een hiv- en hepatitis C-infectie komt reukverlies voor.
Het reukorgaan
Het reukzintuig bevindt zich boven in de neus. Het reukepitheel is het weefsel dat verantwoordelijk is voor het waarnemen van reukstoffen. Het bedekt slechts een klein deel (5 cm2) van de binnenkant van de neus.
Hoe gaat het verder als ik minder ruik of proef na corona? De meeste mensen kunnen na een tijd weer helemaal goed ruiken en proeven. 9 van de 10 mensen die minder goed ruiken door corona, ruiken weer goed binnen 1 maand na corona. Soms duurt het langer.
Geur wordt veroorzaakt door de inwerking op het reukorgaan in de neus door aerosolen of gassen, kleine moleculaire deeltjes die verdampen uit een stof.
Het reukgedeelte van je neusslijmvlies bevindt zich in het bovenste deel van de neusholte. Hier zit in het slijmvlies het zogenaamde olfactorische systeem of reukreceptoren. Deze receptoren staan in contact met de hersenen en geven informatie over de geuren door.
Niet alleen via de neus, maar ook via de mond worden geurstoffen vervoerd naar het reukorgaan in de hersenen. Door deze connectie tussen de mond en de neus, hebben geuren een grote invloed op de smaak van voeding. Hierdoor wordt een verminderd reukvermogen vaak verward met een verminderd smaakvermogen.
Anosmie is een stoornis waarbij het reukvermogen verloren gaat. Wie er last van heeft kan dus niet meer (goed) ruiken. Er zijn twee soorten anosmie: selectieve en complete. Bij die eerste soort verdwijnen alleen bepaalde geuren.
Een Nederlandse studie uit 2021 (tekst in het Engels) wijst uit dat geuren niet alleen levendige herinneringen oproepen, maar ook vaker appelleren aan oudere herinneringen. Dat is niet altijd fijn. Geur roept immers niet alleen leuke herinneringen op.
De geur van bedorven voedsel is een waarschuwing, want we kunnen er ziek van worden. Mensen met anosmie krijgen die waarschuwing niet. Dat is niet het enige gevaar: ze nemen ook de geur van gas en rook niet waar. De reukzin is een belangrijk hulpmiddel voor gevaarherkenning.
Dat hangt af van de vluchtigheid van de geurstoffen, ofwel de snelheid waarmee deze verdampen. Je ruikt iets alleen maar wanneer gasvormige geurmoleculen in je neus terecht komen. Naarmate een geurige stof langzamer verdampt zul je de geur langer blijven ruiken.
Die hormonen zijn rare dingen en één van de gekke effecten is dat ze je eigen geurperceptie veranderen. Zo kun je tijdens de overgang bepaalde geuren ineens enorm vinden stinken en er zelfs misselijk van worden, terwijl je daar voorheen nooit last van had. Dat is net zo met je lichaamsgeur.
De allerbeste neus van het dierenrijk is van de olifant. Dat komt door die enorm lange slurf. Neushoorns kunnen ook heel goed ruiken, kijk maar naar die grote neusgaten. Als de wind goed staat, kunnen ze je al op kilometers afstand ruiken.
Het inademen van gezonde, zuivere geuren kan onze emoties en ons gevoel binnen 2 seconden beïnvloeden. De top 9 oliën die je blij maken zijn: wilde sinaasappel, citroen, lavendel, bergamot, adaptive, jeneverbes, cheer, elevation en grapefruit. Veel van deze oliën zijn gewonnen uit citrusvruchten.
En de lichaamsgeuren van anderen geven ons onbewust informatie over hun gezondheid en hun emoties. "Ziekte, angst en blijdschap kun je allemaal ruiken door middel van lichaamssappen", zegt Sanne. "Ons eigen zweet vinden we vaak niet stinken, omdat we gewend zijn aan de geur.
Als we iets aangenaams ruiken, reageert ons lichaam door hormonen en chemicaliën te produceren die ons lichaam vertellen om te rusten en te ontspannen. Omgekeerd werkt het ook. Als je je al tot iemand aangetrokken voelt, is de kans groter dat je ook van zijn/haar geur houdt.
