Op hersenscans zijn de tekenen van autisme al duidelijk zichtbaar, voor dat via gedrag ook voor de buitenwereld zichtbaar wordt. Hoe vroeger kinderen met autisme begeleid kunnen worden, hoe groter de kans dat therapieën effect hebben op hun jonge hersenen.
Proefpersonen met autisme bleken ongebruikelijk sterke connecties te hebben tussen de thalamus – het deel van de hersenen waar zintuiglijke prikkels binnenkomen – en de gebieden op de hersenschors, waar we ons bewust worden van deze prikkels.
Er zijn geen duidelijke/eenduidige 'afwijkingen' in de anatomie of het functioneren van de hersenen als je ADHD of autisme hebt. Bijvoorbeeld, dankzij hersenonderzoek weten we welke hersengebieden te maken hebben met aandacht.
Ilja: 'Autisme heeft met de hersenen te maken en is aangeboren. Binnenkomende informatie wordt bij iemand met autisme anders verwerkt. Iemand met een autisme kan informatie niet goed filteren. Relevante en niet relevante informatie komen even hard binnen en dat zorgt al snel voor overprikkelde zintuigen.
40% van de mensen met autisme kampt met bijkomende psychiatrische diagnoses (comorbiditeit) zoals ADHD, angst- en/of dwangstoornissen, depressies, persoonlijkheidsstoornissen.
In onderzoek is aangetoond dat kinderen met autisme bijvoorbeeld vaak een veel hoger gehalte aan oxaalzuur of in urine of in het plasma hebben dan kinderen zonder autisme (2.5 – 3 . 0 keer hoger) (13). Oxalaat als belangrijke oorzaak voor autistisch gedrag wordt echter vaak over het hoofd gezien.
De hersenen functioneren iets anders bij ADHD. Er lijkt een tekort aan zogeheten neurotransmitters (dopamine en noradrenaline), want de medicijnen die voor ADHD effectief zijn die verhogen deze stoffen in de hersenen.
Neurofysiologisch of beeldvormend onderzoek is niet nodig voor de diagnose van ADHD, die een gedragsdiagnose is. Enkel bij vermoeden van een neurologische stoornis en best op voorschrift van de (kinder)neuroloog kunnen deze onderzoeken aangewezen zijn.
Neurotransmitters zijn moleculen die in de hersenen signalen doorgeven. Als je aan ADD lijdt, heb je een tekort aan de neurotransmitters dopamine en noradrenaline. Hierdoor wordt de informatie die naar de hersenen gaat minder efficiënt geregistreerd. Ook verandert de activiteit in bepaalde hersengebieden hierdoor.
Het blijkt niet mogelijk om op basis van een MRI-scan de diagnose depressie te stellen. Onderzoekers van Amsterdam UMC keken met behulp van kunstmatige intelligentie naar scans van mensen met en zonder depressie.
Op een MRI-scan kunnen we alle organen en weefsels in beeld brengen. Er komen geen röntgenstralen aan te pas. Een MRI-scan is onschadelijk en doet geen pijn.
Bij een leukodystrofie gaat er iets mis met de witte stof in je hersenen. Als dit door een foutje in je genen komt, dan noemen we het een leukodystrofie. Door deze ziekte krijg je vaak problemen met denken en bewegen.
Iemand met PDD-NOS heeft last van sociale en communicatieve problemen zoals bij autisme, maar dan in mildere vorm. Er wordt dan ook wel gesproken van aan 'autisme verwante problematiek' of de term PDD-NOS (Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified).
Autisme kan nog niet op een objectieve manier worden vastgesteld. Lichamelijk onderzoek, zoals bloedonderzoek of een hersenscan, levert onvoldoende informatie op. Autisme kan dan ook alleen worden vastgesteld aan de hand van uiterlijke gedragskenmerken.
De diagnose kan enkel gesteld worden door observatie van het gedrag. Wereldwijd wordt aanbevolen dat de diagnose door meerdere personen met een ander expertisegebied gesteld wordt (arts, psycholoog en orthopedagoog; vaak ook logopedist en/of kinesitherapeut).
Dit onderzoek kost €250 zonder intelligentieonderzoek. Moet er tevens een intelligentieonderzoek afgenomen worden dan betaal je €200 extra.
Autisme en ADHD komen vaak gezamenlijk voor, hoe vaak precies is nog onbekend. Wat betreft gedrag kennen de twee diagnoses opvallend veel overlap. Dit maakt het stellen van de juiste diagnose vaak lastig. De oorzaken van het gedrag kunnen totaal verschillend zijn.
ADHD is meestal aangeboren. Dit wil niet zeggen dat een kind geboren wordt met ADHD, maar wel met de aanleg voor ADHD. De aandoening is voor deel erfelijk. Als je ouders of eventuele broers of zussen ook ADHD hebben is er een grote kans dat je zelf ook ADHD hebt.
PDD-NOS. Dit is een mildere variant van autisme. PPD-NOS heeft verschillende kenmerken, maar je hebt bij deze vorm van autisme vooral moeite met spreken, schrijven en lezen.
Autisme is aangeboren en kan niet worden genezen. Over het algemeen worden de eerste symptomen in de vroege kindertijd zichtbaar. Een betrouwbare diagnose kan worden gesteld vanaf dat een kind twee jaar oud is.
Interactie tussen genen en omgeving
Bij de meeste mensen ligt de oorzaak waarschijnlijk in een (unieke) combinatie van genen en omgevingsfactoren, die elkaar wederzijds beïnvloeden. Omgevingsfactoren kunnen daarbij zorgen voor de trigger(s), waardoor autisme al dan niet tot uiting komt.
