Soms hebben mensen na een beroerte moeite met spreken, lezen en/of schrijven. Dit noemen we afasie. Iemand met afasie begrijpt soms niet wat er tegen hem gezegd wordt. Soms zegt een afasiepatiënt een ander woord dan hij bedoelt.
Veel behandelaars denken dat taalproblemen verminderen tot drie maanden na een beroerte, maar dat is niet zo. Pas na zes maanden is er geen duidelijke vooruitgang meer in de taalvaardigheid. In de eerste zes weken herstellen woordbegrip en zinsopbouw en in de eerste drie maanden kan de woordklank verbeteren.
Als u onduidelijk spreekt of bepaalde klanken niet goed uit kunt spreken, noemen we dit een spraakprobleem. Afhankelijk van de oorzaak is behandeling mogelijk door een neuroloog of KNO-arts. Hierbij wordt vaak een beroep gedaan op een logopedist voor aanvullende tests en behandeling.
Op dit moment word je na een beroerte maximaal een jaar lang behandeld. De hersenen kunnen in deze periode nog goed zelf herstellen. Veel patiënten blijven dan last houden van problemen met het denken, zoals het geheugen en aandacht.
Zelden of nooit is dat herstel volledig. Toch is er met veel oefenen, telkens weer proberen en volhouden vaak verbetering te verkrijgen. Degene die kan helpen met het oefenen van de taal is de logopedist. De logopedist besteedt aandacht aan het begrijpen, lezen en schrijven en helpt bij weer beter kunnen communiceren.
Het grootste herstel in het gebruik van taal gebeurt in de eerste 3 maanden na de beroerte. Er zijn meestal geen grote veranderingen na 6 maanden. Er zijn wel mensen die langere tijd (langer dan 6 maanden) na het ontstaan van de afasie nog herstel vertonen. Herstel van de communicatie gaat vaak langer door.
Veranderingen na een herseninfarct of hersenbloeding
Je naaste kan misschien niet meer goed bewegen, zien of praten. Je naaste kan moeite hebben met nadenken en begrijpen. Het gedrag en de stemming van je naaste kunnen veranderen. Je naaste is misschien verdrietig, somber of minder geïnteresseerd.
Na een beroerte kom je op de stroke unit. Dat is een deel van de afdeling neurologie in het ziekenhuis. De meeste mensen blijven daar ongeveer 2 dagen.
Denk hierbij aan ondersteunende gebaren, blik- richting, wijzen, mimiek en lichaamshouding. Door bijvoorbeeld het gebaar voor koffie te maken, in de richting van het koffiezetapparaat te kijken of naar een mok te wijzen, zou iemand al duidelijk kunnen maken dat hij koffie wilt.
De eerste weken na een herseninfarct of hersenbloeding kunnen je klachten snel minder worden. Tot een jaar erna is verbetering mogelijk. Hoe eerder je met oefenen begint, hoe beter. Liefst binnen een paar dagen.
De beschadigde hersencellen herstellen niet, maar andere delen van de hersenen nemen functies over. Er worden nieuwe netwerken in de hersenen gemaakt, waardoor functies die uitgevallen zijn herstellen. Bij een groot deel van patiënten met hersenletsel gaan niet alle klachten over.
Functie linker hersenhelft
Grofweg stuurt de linker hersenhelft de rechter lichaamshelft aan en speelt het een rol bij taal met name woordkennis, logica, analytisch vermogen, volgorde, details en getallen.
Taal-, spraak- en slikproblemen
Soms zegt een afasiepatiënt een ander woord dan hij bedoelt. Ook kan hij moeite hebben met het vinden van woorden en het maken van zinnen. Het belangrijkste is dat u iemand met afasie de tijd geeft om op woorden te komen, dat u geduld toont en niet voor hem of haar gaat spreken.
Onder een gezonde levensstijl verstaan we: niet roken, een gezond gewicht krijgen of behouden, matig alcoholgebruik en beweging. Verder is het belangrijk dat u regelmatig uw bloeddruk en bloedsuikers (voor diabeten) laat controleren, en in sommige gevallen uw medicatie volgens afspraak inneemt.
In Nederland leven zo'n 372.000 mensen met de gevolgen van een hersenbloeding of herseninfarct. In 2021 stierven bijna 9.000 mensen aan een beroerte. Dat zijn 25 mensen per dag, 11 mannen en 14 vrouwen. Mannen zijn gemiddeld 79 jaar als ze overlijden aan een beroerte en vrouwen 83 jaar.
Snel behandelen
Een intra-arteriële behandeling binnen 6 uur. Dan kunnen hersencellen zich nog herstellen. Na deze tijd is die kans op herstel klein en neemt het risico op ernstige bloedingen toe.
Ondanks veel ontwikkelingen in behandelmogelijkheden in de acute fase is de beroerte nog steeds de derde doodsoorzaak en de belangrijkste oorzaak van invaliditeit. Van de mensen met een herseninfarct overlijdt 14% binnen 30 dagen en van de mensen met een intracerebrale bloeding is dat zelfs 50%.
Bij een herseninfarct of TIA treedt lokaal zuurstoftekort op door afsluiting van een bloedvat door een stolsel (embolie). Een embolie kan ontstaan door atherosclerose in vaten in de hersenen of de slagaders die naar de hersenen lopen, maar kan ook afkomstig zijn uit het hart.
Algemene communicatieadviezen
Ga op een rustige plek zitten. Maak oogcontact en let goed op non-verbale signalen (mimiek, intonatie, gebaren). Maak duidelijk waar het gesprek over gaat. Gebruik eventueel een tekening, afbeeldingen of foto's om het onderwerp te verduidelijken.
Een Primair Progressieve Afasie, de afkorting PPA, is een progressieve ziekte. Progressief betekent dat de problemen gedurende de tijd zullen verergeren.
Als je afasie hebt, kun je problemen hebben met taal. Bijvoorbeeld moeite met praten, schrijven, lezen of begrijpen. Afasie ontstaat door niet-aangeboren hersenletsel (NAH).
