Wij onderscheiden twee vormen van spanning: wisselspanning (AC) en gelijkspanning (DC). Spanning wordt uitgedrukt in Volt (V), en frequentie wordt uitgedrukt in Hertz (Hz): de snelheid waarmee spanning van potentiaal wisselt.
Er zijn vijf vormen van spanning: drukspanning, trekspanning, moment, schuifspanning en torsie.
Spanning is de druk die de voedingsbron van een stroomkring uitoefent om geladen elektronen (stroom) door een geleidende lus te duwen, waardoor deze bijvoorbeeld een lamp kunnen laten branden. In het kort, spanning = druk en deze wordt gemeten in volt (V).
Een elektrische spanning kan worden gemeten met een voltmeter, die direct het potentiaalverschil tussen twee punten in een systeem bepaalt. De meting heeft eigenlijk alleen zin als de spanning in de tijd constant is, tenzij de voltmeter een registratie in de tijd geeft.
Gelijkspanning is een elektrische spanning die niet wisselt van richting. Het verschil tussen gelijkstroom en wisselstroom. Bij gelijkstroom is de spanning constant, bij wisselstroom wisselt de spanning 50 keer per seconde tussen positieve spanning en negatieve spanning. Batterijen en accu's leveren een gelijkspanning.
AC en DC zijn de afkortingen van wisselstroom (AC, alternating current) en gelijkstroom (DC, direct current). Het verschil is dat bij wisselstroom de spanning continu wisselt tussen positief en negatief. Bij gelijkstroom is de spanning continu gelijk.
Wisselspanning komt thuis uit het stopcontact en op deze spanning werken de meeste elektrische apparaten die wij kennen. In Europa is dit 230 V/50 Hz, in Amerika 120 V of 240 V/60 Hz.
Gemiddeld staat er een spanning van 230 volt op elke fase van uw aansluiting. Huishoudens hebben steeds vaker 3 fasen op hun aansluiting. Dit is meestal een 3x25 Ampère aansluiting.
Stroom is de hoeveelheid elektrische lading die ergens doorheen stroomt (bijvoorbeeld door een draad). Symbool van stroom is I, eenheid de Ampère (A). Spanning kan het makkelijkst begrepen worden door het te zien als de 'kracht' waarmee de stroom door de draad 'geduwd' wordt.
Uitgeschreven betekent dit spanning = stroom x weerstand, of volt = amp x ohm of V = A x Ω.
Elektrische spanning
De hoeveelheid energie die wordt meegegeven aan de elektrische lading is de spanning (U). De eenheid van spanning wordt gemeten in volt (V). Een andere veelgebruikte benaming hiervoor is voltage.
Spanning kan zonder stroom, stroom kan niet zonder spanning. Dat is logisch. Als de kraan dicht zit verplaatst het water in de leiding zich niet terwijl er wel druk op staat. Andersom kan stroming niet zonder druk.
als trefwoord met bijbehorende synoniemen: spanning (zn) : agitatie, angst, druk, geestdrift, geestvervoering, geladenheid, nervositeit, onrust, onzekerheid, opgewondenheid, opwinding, pressie, stress, tensie, zenuwachtigheid.
Bevat de verbinding tussen je meterkast en je zekeringkast vier draden, dan heb je normaal een 3X400V+N-net. Bevat deze drie draden, dan heb je normaal een 3X230V-net. Bevat deze twee draden dan heb je ofwel een 1X230V (wat eigenlijk een combinatie van 1 fase 400V in combinatie met nulleider betreft) of een 2X230V-net.
230 volt in Nederland
In Nederland staat er 230 Volt op het stopcontact. Daar de stroomsterkte hier 16 Ampère is, betekent dit dat er een vermogen van 3680 Watt geleverd kan worden.
Wanneer we met een bepaalde kracht aan een voorwerp trekken zal het voorwerp vervormen. In plaats van de kracht is een betere maat de voor de vervorming de spanning, ook wel mechanische spanning genoemd. De spanning is de kracht gedeeld door het oppervlak van een voorwerp.
Het is vooral de stroomsterkte die de mate van gevaar bepaald voor het menselijk lichaam. De spanning geeft aan hoeveel energie het voor de elektronen kost om van een bepaald punt in een stroomkring naar een ander bepaald punt te bewegen.
Ampère en Volt
Ampère ( A ) is de eenheid van stroomsterkte ( I ) en geeft aan hoeveel elektriciteit (lees: hoeveel elektronen) er door een apparaat loopt. Volt ( V ) is de eenheid voor spanning ( U ) en geeft aan hoeveel energie de elektriciteit met zich mee brengt.
Technisch gezien geeft spanning weer hoeveel energie er vrijkomt bij het verplaatsen van een lading. De energie noemen we joules en de lading coulombs. 1 volt staat gelijk aan 1 joule per coulomb.
220 of 230 volt? Vóór 1989 had de netspanning een voltage van 220. In 1989 werd besloten om de hoogte van de spanning te verhogen tot 230 volt.
Met laagspanning worden wisselspanningen tot 1000 volt en gelijkspanningen tot 1500 volt bedoeld. Hogere spanningen worden als hoogspanning aangeduid. Tot de laagspanning behoort dus ook de netspanning van 230/400 volt.
Binnen die kring onderscheiden we spanning, stroomsterkte en vermogen: De spanning wordt uitgedrukt in volt (V) en geeft aan hoeveel elektriciteit er door een kring kan stromen binnen een bepaalde tijdsperiode. In België bedraagt de spanning altijd 230 volt.
Metingen van wisselspanning en gelijkspanning
Om een zo nauwkeurig mogelijke DC-spanningsmeting te doen, meet en registreert u eerst de AC-spanning. Vervolgens meet u de DC-spanning door (met de toets RANGE) een DC-spanningsbereik te selecteren dat gelijk is aan of hoger is dan het AC-spanningsbereik.
Gelijkspanning in huis
De meeste onderdelen in die apparaten, zoals ledlampen, motortjes, beeldschermen en computerelektronica, werken op gelijkstroom. Daarom zit in die apparaten een transformator, die de 230 volt wisselspanning van het net omzet naar een gelijkspanning van bijvoorbeeld 10 of 20 volt.
De meeste gewone trafo's voor halogeenspotjes 12 Volt geven wisselspanning (AC). Een LED-trafo daarentegen geeft gelijkspanning (DC), zodat de LED-lamp een stabiele voeding heeft.
