Lijkvlekken zijn de eerste 24 uur reversibel; lijkstijfheid begint na 1-2 uur en is na 6 uur voltooid; na 72 uur neemt lijkstijfheid weer af.
Rigor mortis (lijkstijfheid)
Normaal gesproken zal na ongeveer 1 tot 4 uur na het overlijden lijkstijfheid optreden. Door chemische processen worden de na overlijden verslapte spieren stijf. Rigor mortis treedt als eerste op in de extremiteiten zoals de armen, de benen en het hoofd.
Rigor mortis of lijkstijfheid ontstaat drie tot vier uur nadat de dood is ingetreden, wanneer de energiedepots van de spieren leeg zijn. Spieren hebben energie nodig om te kunnen werken en zich samen te kunnen trekken – maar nog meer om zich te kunnen ontspannen.
Bij de ontbinding zijn het veel meer de zuurstof in de grond en de in het lichaam en de omgeving aanwezige bacteriën die het ontbindingsproces in gang zetten en aan de gang houden. Bij lijken van een normaal postuur neemt dat proces zo'n tien jaar in beslag. In de eerste weken gaat het heel snel.
Je beweegt
Je hebt vast wel eens verhalen gehoord over lijken die spontaan rechtop gingen zitten in hun kist. Dit is een mythe. Wel is het zo dat je lichaam spastische trekjes kan vertonen op het moment dat het lichtje uit gaat. Dit komt doordat je hersenen nog wat laatste activiteit vertonen.
Met het blote oog zie je in het donker niets of niemand maar als je zo'n bril opzet zie je ineens wel mensen lopen. Sommige mensen kunnen overleden personen waarnemen zonder die 'nachtkijker'. Sommigen kunnen ze zien, voelen, ruiken of horen. Eigenlijk kan iedereen dat, in mindere of meerdere mate.
Kussen onder hoofd
Plaats een kussen goed onder het hoofd van de overledene. Zorg ervoor dat het kussen niet onder de schouders zit. Deze houding is dezelfde houding als wanneer de overledene in de kist ligt.
In de 40 dagen periode neemt de ziel afscheid van de aarde en verlaat uiteindelijk deze wereld, in sommige geloofstradities wordt dit ook wel de hemelvaart genoemd. Gedurende deze periode moeten de ontslapenen of overledenen gaan beseffen dat ze moeten doorstromen naar hun nieuwe bestaan en herenigd worden met God.
Lijkvocht ontstaat door het vloeibaar worden van een lichaam door ontbinding. Het lichaamsvocht vermengt zich met bloed en bacteriën en is onderhevig aan allerlei chemische processen die in het lichaam plaatsvinden. Dat maakt het dat lijkvocht ook wel eens als giftig wordt beschouwd.
Mensen die sterven, hebben vaak weinig of geen behoefte meer aan voedsel en vocht. Ze kunnen snel in gewicht afnemen. Het lichaam verandert: de wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen.
Tekens zijn kleine gebeurtenissen of synchroniciteiten die voor jou betekenis hebben en die jou meteen aan jouw overleden dierbare doen denken.
Het doodsmasker, ook wel bekend als facies Hippocratica, is een fenomeen dat optreedt tijdens het naderend overlijden. Het veranderende gelaat van een stervende vertoont kenmerken zoals bleekheid, wasachtigheid en de ogen van gebrokenheid.
Is het echt zo dat door onweer en benauwd en drukkend weer de overledene groen kan worden? Antwoord: Nee, het is niet zo dat door onweer de overledene groen wordt. Ook andere vormen van het ontbindingsproces worden niet bespoedigd door onweer.
Dat hangt ervan af voor hoeveel personen een graf is ingericht. Bij 3 personen is de diepte circa 3 meter. Het kan wat variëren, maar het is in ieder geval wettelijk verplicht is dat (de bovenste) kist minimaal 65 cm onder de grond staat.
De overledene kan, zonder kist en zonder koeling, rustig en sereen thuis blijven tot op de dag van de uitvaart. Het lichaam kan tot ruim een week worden opgebaard op kamertemperatuur.
Pijn is één van de meest voorkomende klachten op een sterfbed, net als de angst voor pijn. Om de lichamelijke pijn te verlichten kan het nodig zijn dat de zieke steeds meer pijnmedicatie nodig heeft. De kans is aanwezig dat dit het levenseinde enkele uren of dagen bespoedigt.
De leeftijd van je ziel hangt af van het aantal keer dat je geïncarneerd bent op aarde en wat je geleerd hebt van al die verblijven. Je ziel zal net zo lang naar de fysieke wereld blijven komen tot zij alles geleerd heeft wat er te leren valt over mens zijn. Hoe vaker je bent geïncarneerd, hoe ouder je ziel.
En hoeveel weegt een ziel eigenlijk? Begin vorige eeuw is tijdens een wetenschappelijk experiment vastgesteld dat dit 21 gram zou zijn. Stervende mensen werden op een precisieweegschaal gelegd, en op het cruciale moment bleken ze 21 gram lichter te worden.
Hier bestaan geen regels voor. Om een overledene wel of niet thuis op te baren is een vrije keuze. Ook om hem 's nachts alleen te laten. De meeste mensen laten een overledene niet alleen in huis en zorgen voor een wake; dat is een kwestie van gevoel.
Hoe erg een lijk stinkt, hangt af van verschillende omstandigheden. "In een woning waar iemand is overleden maar waar de boel open heeft gestaan, ruik je de lijkgeur niet heel sterk. Het ligt er natuurlijk ook aan of een lichaam er een paar dagen ligt, of een paar maanden."
Het is belangrijk dat de overledene tijdens de opbaring goed geconserveerd blijft. De meest bekende wijze is het gebruik van koelplaten. Door het lichaam koel te houden kan het lichaam langer goed geconserveerd worden. Een andere manier is thanatopraxie, ofwel een lichte balseming.
Volgens de meeste mensen en religies gaat het zo: als je lichaam sterft, treedt je onstoffelijk ziel eruit, om op weg te gaan naar het hiernamaals of een volgend leven. Een aardig idee, dat het helaas zonder wetenschappelijk bewijs moet stellen – en niet omdat wetenschappers hebben nagelaten ernaar te zoeken…
Bij het wassen van de overledene gaat de voorkeur uit naar het wassen met Swash doekjes / washandjes of een soortgelijk product. Swash doekjes / washandjes hebben een terugvettende werking waardoor een beschermende laag op het lichaam van de overledene aanwezig blijft.
Wat u wel kunt doen is dat u in de gemeente waar zij het laatst woonde een overlijdensakte kunt opvragen. Als u die niet kunt krijgen omdat zij nog leeft, weet u dat tenminste.
