Oermensen zijn redelijk sterk. Wie wil weten hoe gespierd onze jagende en verzamelende voorouders waren, tipt Daniel Lieberman, hoeft maar te kijken naar de jager-verzamelaars van nu. Hij is paleoantropoloog van Harvard University (VS). 'We hebben miljoenen jaren zo geleefd, tot de komst van de landbouw.
De slimme oermensen
Nog ver voor de Grieken en Romeinen was er de oertijd. Vaak zie je op de televisie oermensen met gele luipaardhuiden lopen en hebben ze een knuppel vast. Ook wordt vaak gezegd dat ze in grotten leefden en vaak zien ze er een beetje dom uit.
Mensen luisterden goed naar vogels, en ook naar dieren die op heel andere wijze communiceren. Op basis daarvan maakten ze 50.000 tot 80.000 jaar geleden een unieke mix, met zowel een grote woordenschat als een scala aan mogelijke emoties. Vogels kunnen ingewikkelde melodieën zingen, leggen de wetenschappers uit.
Eerder werd gedacht dat deze soort miljoenen jaren geleden leefde, maar de naledi blijkt veel jonger te zijn: deze oermens leefde tussen de 300.000 en 200.000 jaar geleden.
Hoogstwaarschijnlijk is wel dat de oermens communiceerde met stemgeluiden, net zoals andere primaten, alleen dan óók met de hoge tonen die een uiteindelijke ontwikkeling van taal mogelijk hebben gemaakt.
Een beter antwoord is: het Soemerisch. Dat is namelijk de taal van de oudst bewaard gebleven teksten, op kleitabletten van 3200 voor Christus (zie foto). Maar praten deed de mens al tienduizenden jaren eerder dan schrijven, dus de alleroudste taal is het Soemerisch niet echt.
In de prehistorie woonden mensen in zelfgemaakte hutjes of in grotten. Mannen jaagden op bijvoorbeeld mammoeten en rendieren voor vlees. En vrouwen verzamelden bessen, vruchten, noten, knollen, wortels en bladgroenten die je kon eten. Daarom noem je de mensen die toen leefden jager-verzamelaars.
Hunebedbouwers werden niet ouder dan 50 jaar, maar af en toe konden de mensen een leeftijd van 60 jaar halen. De gemiddelde leeftijd van de hunebedbouwers was 35 jaar. Dit is te verklaren doordat veel vrouwen overleden bij het kraambed en dat er een hoge kindersterfte was.
Helaas bestaat het spraakkanaal voor het grootste deel uit zacht weefsel, en daar zijn geen fossielen van. In het spraakkanaal is één botje aanwezig: het tongbot, een hoefijzervormig botje van ongeveer vier bij vier centimeter vlak boven het strottenhoofd.
Vrouwenwerk bestond uit het verbouwen van voedsel, het maken van potten, het bereiden van voedsel, het verzamelen van kruiden, vruchten en noten en het verzorgen van de kinderen.
Miljoenen jaren geleden leefden er dinosaurussen op aarde. Er waren toen nog geen mensen. Daarna leefden er vanaf de ijstijd dieren als de mammoet, de sabeltandtijger en de wolharige neushoorn. Je noemt dit prehistorische dieren, want prehistorie betekent ook: geschiedenis van héél lang geleden.
We moeten 2,4 miljoen jaar terug in de tijd om sporen te vinden van het geslacht Homo habilis. Dit is de voorloper van onze eigen soort, Homo sapiens. Toen Homo habilis ruim 1,9 miljoen jaar geleden stenen werktuigen begon te gebruiken om vlees te snijden, begon de prehistorie.
In de prehistorie gingen mensen schrikbarend vroeg dood. Tot ongeveer 30.000 jaar terug. Toen werd vermoedelijk een deel van de mensheid vijftig jaar oud en was er zelfs een groep die de tachtig of negentig haalde.
Oorspronkelijk komt de mens uit Afrika. Deze evolutie begon zo'n 10 miljoen jaar geleden, wanneer sommige mensapen op twee benen gaan lopen. Deze soort ontwikkelt zich door en verspreidt zich uiteindelijk over de aarde als de Homo sapiens.
Er zijn verschillende soorten oermensen, zoals de Neanderthalers en de homo erectus.
Volgens die definitie zou de prehistorie duren van 2,5 miljoen jaar geleden tot 100 voor Christus.
Door opgravingen op middeleeuwse begraafplaatsen en botanalyses is vastgesteld dat de gemiddelde levensduur in grote delen van Europa 30 tot 35 jaar was. Nu is dat in West-Europa 79 jaar voor mannen en 84 voor vrouwen. De kortere gemiddelde levensduur hield echter niet in dat middeleeuwers eerder oud werden.
Er wordt aangenomen dat de gemiddelde leeftijd van de middeleeuwse mens rond de 35 jaar lag. Dat leidt vaak ook tot het idee dat je als je begin dertig was, al erg 'oud' was en het einde van je leven al in zicht kwam.
Nederland is voor een groot deel aangespoeld, verwaaid, afgebroken en opgebouwd door de zee. Gedurende de ijstijden was er geen Noordzee. Wel was er een weids dal tussen de Lage Landen en Groot-Brittannië, dat werd doorsneden door voorlopers van de Maas, de Rijn en de Thames.
De eerste mensen, Homo habilis en Homo rudolfensis leefden 2,4 miljoen jaar geleden als jager-verzamelaar. Hun opvolgers - Homo erectus, Homo heidelbergensis en de neanderthaler (Homo neanderthalensis) - leefden ook van jagen en verzamelen. Jagers en verzamelaars gebruikten werktuigen van steen, been en hout.
Denk aan het hoeden en het verzorgen van het vee, meehelpen met koken, oppassen op kleine kindjes, eten en grondstoffen verzamelen uit de natuur, het maken van vezels en draden door twijnen of spinnen, en ga zo maar door.
“Duh”. Volgens Bart de Boer, taalkundige van de Universiteit van Amsterdam, was dit waarschijnlijk het eerste woord van de mens. Door archeologisch onderzoek te combineren met hedendaagse experimenten hoopt hij te ontdekken hoe mensen met elkaar leerden praten.
Volgens het Guinness Book of Records zijn de moeilijkste talen het Tabassaran in de Kaukasus omdat deze taal maar liefst 48 naamvallen kent; de Noord-Amerikaanse indianentaal Haida, die met 70 de meeste voorvoegsels ter wereld heeft; Amale uit Papoea-Nieuw-Guinea, de taal met de meeste werkwoordsvormen: meer dan 69.000 ...
Oudste Nederlands
Het Oudnederlands, dat wil zeggen de Nederfrankische dialecten zoals die tot circa het midden van de 12e eeuw werden gesproken, was de voorloper van het Middelnederlands.
