Zo overwintert de jonge koningin van de hommels op een beschutte plek in jouw tuin. Dat kan in een composthoop zijn, onder een hoop bladeren of onder een vaste plant. Daar gaat ze in winterrust en komt het volgende voorjaar tevoorschijn om een nieuwe kolonie te stichten.
Elke nieuwe koningin maakt een bruidsvlucht, waarbij ze soms met meerdere mannetjes paart. Vervolgens zoekt ze een droge, beschutte plek waar ze kan overwinteren. Vaak graven ze zelf een klein gangetje in de grond. De rest van het hommelvolk is dan al ter ziele.
Een hommelvolk is eenjarig. Als er in het najaar nachtvorst optreedt, overleven de meeste hommels dat niet. Alleen de nieuwe koninginnen hebben zich vet gegeten en zoeken een (ander) veilig holletje voor de winter. Zo kan in de volgende lente het hele verhaal weer opnieuw beginnen.
De grote sterfte van de hommels vindt vooral plaats bij de zeer geurende lindebomen. Zilverlindes zijn bomen die hier oorspronkelijk niet voorkwamen, maar vanwege de geur zijn ze massaal aangeplant. Deze boomsoort bloeit later dan de gewone lindebomen en daaronder liggen dus vaak heel veel slachtoffers.
Een hommelnest is éénjarig
Hommelnesten komen in principe niet terug. Een koningin maakt een nest waarna de kolonie uitgroeit tot zo'n 250-400 hommels. De hele zomer zijn de actief waarna ze volgevreten overwinteren. De meeste hommels overleven dit niet.
Als de ingang van het hommelnest vlak bij een deur of raam zit, kunt u bijvoorbeeld een hor plaatsen. Dan kunnen de hommels niet (meer) naar binnen vliegen. Als de aanvliegroute van een nest een pad kruist bestaat de kans dat de opstijgende hommel per ongeluk tegen je aanbotst als je langs loopt.
Hommels zijn vredelievende insecten, die vrijwel nooit prikken. Alleen als hommels in het nauw gedreven worden, zullen ze steken. Dus over het algemeen kan een hommelnest in uw tuin geen kwaad. Daarnaast zijn hommels beschermd.
De hommel kent naast de koekoekshom- mel nog meer natuurlijke vijanden. Vogels als bijeneters, maar ook veel zoogdieren waaronder dassen en muizen, zijn gek op hommels. Tevens zijn er andere insecten die parasiteren op hommels. De larven van de hommelnestmot leven in het nest van de hommel en eten daar de was op.
Een hommel ziet er vanwege zijn verschijning indrukwekkend uit. Vanwege de grootte van een hommel zijn mensen vaak bang voor zijn steek. Goed nieuws: hommels steken alleen als ze zich bedreigd voelen. Als je rustig blijft, zullen ze jou geen pijn doen.
Hommels gaan na hun diepe winterslaap op zoek naar een geschikte plaats om een nieuwe kolonie te stichten. De nestplaats bevindt zich bij voorkeur op een goed beschutte plek waar het warm en droog is en een plekje waar ze zich goed schuil kunnen houden.
Bij de hommels hebben, net als bij honingbijen en wespen, alleen de koninginnen en werksters een angel. De mannetjes kunnen niet steken. De angel is bedoeld als verdedigingswapen. Tijdens een steek wordt een geringe hoeveelheid gif via de angel in het lichaam gepompt.
In tegenstelling tot een bijenangel, bevat die van hommels geen weerhaken. Hommels kunnen hun angel dus terugtrekken zonder dat deze loskomt van hun achterlijf. Hierdoor kunnen ze ook meermaals steken. Bij de meeste mensen veroorzaakt een hommelsteek enkel een plaatselijke reactie.
Neem een ernstig verzwakte hommel heel voorzichtig op met een papiertje of een lepel en breng haar weer op krachten met een oplossing van een half theelepeltje suiker dat je oplost in lauw water op een eetlepel. Geef nooit honing, dat lijkt gezond en logisch, maar er kunnen juist ziekteverwekkers inzitten.
Na 2-3 dagen begint hun eigenlijke taak, het verzamelen van nectar en stuifmeel. Een hommel vliegt meestal niet verder dan 100 tot 200 meter van het nest. De nectar wordt verzameld in de nectarmaag, die vele malen kan uitvouwen.
Wanneer een bij of hommel steekt scheurt de angel met het gifblaasje los van het lijf. Bijen en hommels kunnen dan ook niet meer dan één maal steken en gaan na de steek dood. Wespen hebben een angel zonder weerhaken waardoor de wesp tot wel 10 maal kan steken.
Het nest van hommels kan worden gezien als een cluster van washulzen waarin honing en stuifmeel zijn opgeslagen. De buitenkant van een hommelnest ziet er dan ook uit als amforen vol honing of zelfs 'honey pops', de populaire ontbijtgranen! De kans is dus erg klein dat je ze zou verwarren met wespen- of bijennesten.
Heb jij wel eens een hommel geaaid? Dat kan, heel zachtjes met een vinger. Als een hommel bezig is om stuifmeel te verzamelen in een bloem kun je hem voorzichtig over zijn rug aaien. Voel maar eens wat een heerlijk zacht bontjasje hij aan heeft!
Zet een emmer water voor ze neer
Bijen hebben niet alleen voeding nodig in de vorm van nectar, maar ze hebben ook water nodig, zowel voor henzelf als voor de larven. En met de droge zomers van de afgelopen jaren kan het voorkomen dat ze moeilijk aan water kunnen komen.
Insecten hebben nauwelijks of geen slagaders, maar wel een hart.
Vind je een hommelnest in de tuin, laat het dan vooral met rust. Hommels zijn niet agressief, dus laat ze begaan voor een aantal maanden, totdat het nest vanzelf in het najaar afsterft. Wil je het volgende jaar niet weer op dezelfde plek een nest, sluit dan het nest na het afsterven laat in het najaar af.
Om te beginnen door te zorgen dat er planten in de tuin staan die vroeg bloeien. Krokussen, narcissen, blauwe druifjes en longkruid bijvoorbeeld. Zo help je de hommels aan voedsel. Want na een lange winter zijn hommels wel toe aan een hapje stuifmeel en een slokje nectar!
Een hommel leeft ongeveer één jaar. In het vroege voorjaar komt de koningin uit de grond waar zij overwinterde. Als eerste heeft ze nectar en stuifmeel nodig om te kunnen vliegen en voor de ontwikkeling van haar eierstokken. In onderstaande video legt boswachter Pauline Arends uit hoe een hommel stuifmeel verzameld.
Het hommelnest kan een meter onder de grond liggen. Hier begint ze de eerste broedcellen te bouwen van was dat ze uit klieren produceert. In elke cel legt ze een eitje. Ze voedt de larven met nectar en stuifmeel van de eerste bloeiende planten, zoals krokussen.
Ze vallen in slaap op de planten waar ze overdag op vliegen: lavendel, marjoraan, de vlinderstruik, de kaardebol, verschillende distels en wat minder bij peen. In het filmpje zie je een hele serie slapende bijtjes.
Hommels maken op verschillende plekken hun nest
Een hommelkolonie bestaat uit enkele tientallen tot honderden hommels, veel minder dan de honingbij. Die kan met tienduizenden soortgenoten samenwonen. Ook zijn hommelnesten veel minder gecompliceerd en puilen ze niet uit van de honing.
