Vandaar het volgende hulpmiddeltje om de afstand tot een bliksem te bepalen: elke drie seconden komt overeen met één kilometer. Als je na een bliksemflits tot negen kan tellen, is die bliksem dus 9 s x 330 m/s = 2.970 meter of afgerond drie km van de waarnemer verwijderd.
Donder kan nooit ontstaan zonder bliksem. Wel kan je bliksemflitsen waarnemen zonder dat je een donderslag hoort, als het onweer ver genoeg van je verwijderd is. De donder is per definitie een geluidsgolf die tot stand komt doordat de bliksem een schokgolf veroorzaakt.
Met de 'tien secondenregel' kun je inschatten wanneer je het best kan gaan schuilen: indien er minder dan tien seconden liggen tussen de bliksemflits en de donder, dan is het onweer gevaarlijk dichtbij. Is de tijd tussen flits en donder korter dan drie seconden dan zit je midden in de onweersbui.
De lichtsnelheid is ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Het licht, de bliksemflits, is dus heel snel bij je. Veel sneller dan het geluid (de donder). Want de snelheid van geluid is ongeveer 330 meter per seconde.
De afstand van onweer berekenen door te tellen
Zit er drie seconden tussen de bliksemschicht en het gedonder, is het onweer dus zo'n kilometer bij je vandaan. Als je het aantal seconden deelt door drie, weet je op welke afstand het onweer zich bevindt.
Tijdens een onweersbui beperkt de lichtshow zich meestal tot hoog in de lucht, maar bliksem weet de weg naar het aardoppervlak ook regelmatig te vinden. Blikseminslagen komen soms zelfs meerdere keren op exact dezelfde plek voor.
Blijf daarom binnen tijdens onweer en doe de volgende dingen: Sluit ramen en deuren. Blijf uit de buurt van elektrische kabels. Ga niet in bad of onder de douche.
- Sluit ramen en deuren en blijf ook weg van de ramen, ook al ben je gefascineerd door het prachtige klank -en lichtspel. Het licht van de bliksem is namelijk bijzonder fel en een nabije inslag kan verblinden. - Blijf uit de buurt van stromend water en ga zeker niet douchen.
In een huis ben je ook redelijk veilig, mits je niet in de buurt van koperen leidingen of elektrische kabels bent. Ook schijnt douchen en badderen een afrader te zijn. De kans dat je geraakt wordt door de bliksem is gemiddeld 1 op 2 miljoen.
Het gebied waar het het vaakst onweerst, jaarlijks 30 tot 34 dagen, is een strook van Antwerpen tot het Gooi. In het binnenland neemt de onweersactiviteit sterk toe. 's Zomers komt bij het binnendringen van minder warme lucht vanuit zee, de buienvorming vaak pas landinwaarts goed op gang.
Een bliksemschicht heeft gemiddeld een hoogte van 15km, zodat deze, afhankelijk van de bewolking, van op grote afstand zichtbaar kan zijn. Wanneer het geluid dan niet zo ver draagt, door bijvoorbeeld tegenwind, zal men geen donder horen.
Op het moment dat je voelt dat de haartjes op bijvoorbeeld je armen overeind gaan staan en er een statisch gevoel optreedt, kan je ervan uitgaan dat de bliksem in je directe omgeving kan inslaan.
Er zit in een gemiddelde bliksemontla- ding niet meer energie dan in ongeveer 10 liter olie of 100 Kwh aan elektriciteit. De stroomsterkte en spanning van de bliksem bedraagt 100 tot 60.000 ampère bij een duur, die varieert van één seconde tot één tienduizendste seconde.
Zelfs als de bliksem rechtstreeks inslaat, heb je een kans van twee op drie om te overleven. Dat komt omdat de stroom de weg van de kleinste weerstand kiest. Tijdens een onweer regent het meestal fel.
Wanneer je in het terrein onderweg bent en geen internet hebt, kun je ook met de eenvoudige 3-seconden vuistformule berekenen hoe ver het onweer van je vandaan is: tel de seconden tussen blikseminslag en donderslag en deel dit getal door drie. Hierdoor weet je grofweg hoe ver weg het onweer is.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren.
Natuurlijk wil de schade van een blikseminslag zien te voorkomen zodat je niet met een kapotte tv zit, of je alle bestanden op je computer kwijt bent. Trek daarom tijdens onweer de stekkers uit het stopcontact. Met overspanningsbeveiliging voor stekkers en kabels beveilig je elektrische apparaten tegen overspanning.
Als je binnen in huis bent, wil dat nog niet zeggen dat je geen risico meer loopt tijdens onweersbuien. Je vermijdt best alle contact met stromend water. Dus: niet douchen, geen bad nemen, je handen niet wassen en de afwas of handwas moeten ook maar even wachten.
"Uit onderzoek blijkt dat de lucht in veel slaapkamers ongezond is door te weinig ventilatie", zegt Van Meegeren. Het raam openen helpt dan uiteraard, maar dat zorgt met deze temperaturen wel voor kou in huis. Ook verspil je veel energie als je de verwarming aanzet met het raam open. Doe dat dus vooral niet.
Het is wel belangrijk dat de lucht in de slaapkamer voldoende verse zuurstof bevat en van goede kwaliteit is – bijvoorbeeld door de afwezigheid van fijn stof. Met open raam slapen aan een grote baan met veel verkeer wordt niet alleen omwille van het lawaai, maar ook omwille van de slechte luchtkwaliteit afgeraden.
Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van uw mobiele telefoon. Blikseminslag kan er namelijk voor zorgen dat alle stoppen doorslaan en dat de apparaten onherstelbare schade oplopen.
Het experiment slaagde en Franklin bewees dat bliksem uit elektriciteit bestaat. Hij kreeg internationaal erkenning, en korte tijd later vond hij de bliksemafleider uit.
Het flikkert en schijnt niet zoals normale bliksem, maar zogeheten 'donkere bliksem' komt overal op aarde voor. Preciezer gezegd heet dit mysterieuze verschijnsel terrestrische gammaflitsen of TGF (Terrestrial Gamma-Ray Flash).
Het is belangrijk om je ramen en deuren te sluiten bij onweer. Dat komt doordat ramen en deuren meestal van materialen zijn gemaakt die elektriciteit niet geleiden. Daardoor kan de bliksem niet door een raam of een deur heen – en vanzelfsprekend is de bliksem wel gevaarlijk als je ze open hebt staan.
