Er lijkt een tekort aan zogeheten neurotransmitters (dopamine en noradrenaline), want de medicijnen die voor ADHD effectief zijn die verhogen deze stoffen in de hersenen. Deze neurotransmitters zorgen ervoor dat informatie tussen de ene zenuwcel snel en goed worden doorgegeven aan een andere zenuwcel.
Onderzoek laat nog iets anders zien: in de hersenen van kinderen en jongeren met ADHD is een scheve verhouding tussen de neurotransmitters dopamine en noradrenaline. Dopamine heb je nodig om denkprocessen te plannen, doelgericht te handelen en je emotie en motivatie in goede banen te leiden.
Als je ADHD hebt worden de prikkels die binnenkomen in de hippocampus en de opdrachtcentra – zoals de prefrontale cortex – minder goed verwerkt. De samenwerking met andere gebieden in de hersenen raakt hierdoor verstoord.
Lusteloosheid, vermoeidheid, geheugenverlies en concentratieverlies zijn symptomen van een tekort aan dopamine.
Sommige voedingsmiddelen helpen bij het aanmaken van dopamine in de hersenen. Eet daarom meer van de volgende dingen en bezorg niet alleen je buik een goed gevoel, maar ook je brein: Denk aan aardbeien, bananen, appels, avocado's, watermeloenen. Of aan groene groenten, bieten, koffie of thee.
Neem voldoende vitaminen en mineralen tot je
Verder kunnen bepaalde co-enzymen helpen je dopaminespiegel te verhogen. Het gaat dan om foliumzuur, ijzer, magnesium, vitamine B3 en vitamine B6. Deze vitaminen zijn betrokken bij de opbouw van dopamine in het lichaam.
Een teveel aan alcohol en drugs leidt tot een verminderde productie van dopamine waardoor er op den duur een tekort ontstaat. Bepaalde medicatie, zoals antidepressiva en antipsychotica, blokkeren de werking van dopamine. Dit heeft hetzelfde effect als een dopaminetekort in het lichaam.
Een MAO-B remmer remt de afbraak van dopamine en zorgt daarmee voor een langere werking van de aanwezige dopamine in de hersenen. Ook Dopamine agonisten zijn er in diverse toedieningsvormen en verschillen in werkingssnelheid en dosis.
Wat is het? Serotonine staat bekend als hét gelukshormoon. Dit komt omdat er een sterk verband is tussen de hoeveelheid serotonine in je lichaam en je gemoedstoestand. Bij mensen die redelijk veel serotonine aanmaken hebben van nature veel zelfvertrouwen en tevredenheid over zichzelf.
Zo kun je bij een dopamine tekort moeilijker bewegen, verlies je je zin in seks, heb je moeite met (vooruit) denken en is de kans groot dat je om de twee minuten in een huilbui uitbarst omdat je je emoties niet meer onder controle kunt houden. In ernstige gevallen gaat het tekort zelfs richting depressie.
ADHD: Dopamine en noradrenaline zijn belangrijk
Vooral de neurotransmitters noradrenaline en dopamine zijn van cruciaal belang in verband met ADHD: Noradrenaline en dopamine zijn niet in de juiste hoeveelheden beschikbaar waar ze nodig zijn. Dit zorgt ervoor dat de overdracht van signalen wordt verstoord.
Uit onderzoek van Woo et. Al (2015) blijkt dat met name suiker, kunstmatige kleurstoffen en conserveermiddelen de kans op ADHD vergroten. Ook is het deze onderzoekers opgevallen dat kinderen met ADHD vaak tekorten hebben aan zink, magnesium, ijzer, koper en omega-3 vetten.
Op heldere wijze laat Cathelijne Wildervanck zien hoe je dit doet door je eigen mentale processen te beïnvloeden. Dit praktische boek, met veel oefeningen, is een aanrader voor volwassenen met ADHD of ADD, familie en vrienden om hen heen, psychiaters, psychologen en andere begeleiders.
De B-vitamines zijn essentieel voor een gezond zenuwstelsel. Vitamine B6 is vooral belangrijk voor ADHD, omdat het betrokken is bij de productie van de neurotransmitters norepinefrine, serotonine en dopamine. Vitamine B6 en magnesiummetabolisme zijn daarnaast met elkaar verbonden.
Supplementen met omega-3- en omega-6-vetzuren hebben een gunstig effect op de symptomen van ADHD-patiënten. Deze effecten zijn echter klinisch irrelevant. Voor een relatie met zink en ijzer zijn mogelijke biologische mechanismen gevonden die lopen via het dopaminesysteem.
Welke voeding is goed? Bij ADHD valt het aan te raden om zoveel mogelijk plantaardig te eten en vooral suikers en koolhydraten links te laten liggen. Je kunt kiezen voor een mediterraan dieet of paleodieet, beide gevuld met fruit, groenten, bonen, noten, volle granen en plantaardige oliën.
Minder serotonine-aanmaak
Wanneer er minder serotonine geproduceerd wordt, verdwijnt dat gevoel stukje bij beetje. Hierdoor kun je je minder tevreden, angstig, gestresst of zelfs ongelukkig gaan voelen.
"Wel weten we dat als er iets teleurstellends of verdrietigs gebeurt, er mínder dopamine wordt aangemaakt in de hersenen, wat ervoor zorgt dat je je minder of niet blij voelt.
Zoals eerder beschreven maken we serotonine aan vanuit tryptofaan. We raden daarom voeding met een grote hoeveelheid van dit aminozuur aan. Dit zijn bijvoorbeeld bananen, vis, zuivel, bruine rijst, kikkererwten, eieren, pitten, sesamzaden en noten.
Het is jouw “gelukshormoon”. Bij gebrek aan dit geluksstofje kan dat fysiek en mentaal nare gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan angst- en depressieklachten, een verminderde eetlust en minder behoefte aan seks en vrienden om je heen. Heb je voldoende serotonine, dan voel je je ook goed!
Een teveel aan dopamine leidt tot hele andere klachten. U kunt dan namelijk een psychose krijgen. U hoort dan bijvoorbeeld stemmen of gaat hallucineren. Het is dus belangrijk dat de hoeveelheid dopamine in uw hersenen goed in balans is.
Dopamine zorgt voor het gevoel van beloning dat ontstaat bij bijvoorbeeld eten, drinken en seks. Alcohol stimuleert - net als andere verslavende middelen - de afgifte van dopamine. Hierdoor geeft het drinken van alcohol een prettig en euforisch gevoel [1].
Voor de aanmaak van neurotransmitters heeft je lichaam een grote variatie aan voedingsstoffen nodig. Daarom is het eten van onbewerkte, liefst zo vers mogelijk voeding zo belangrijk! Maar zelfs als je gezond eet, kan je lichaam nog voedingsstoffen tekort komen.
De rol van dopamine bij psychose
Dopamine is een boodschapperstof in de hersenen, met een belangrijke rol bij de signaalverwerking en de betekenisgeving. Deze stof markeert wat belangrijk is en dus meer betekenis moet krijgen. We weten dat er meer dopamine aangemaakt wordt tijdens een psychose.
Serotonine en dopamine zijn stofjes die hersencellen gebruiken om informatie met elkaar te delen. Dit soort stofjes noem je neurotransmitters. Neurotransmitters zijn boodschappers die hersencellen gebruiken om iets te vertellen aan een andere hersencel.
