Een meer betrouwbaardere verklaring voor het ontstaan van friet is afkomstig uit Frankrijk. De Fransen eisen evenzeer de creatie van hun patates frites op, en verwijzen daarbij naar 'de allereerste friture' die op de Pont Neuf zou hebben gestaan.
Friet komt uit Frankrijk
Hun keukenpersoneel stond dus op straat, en die koks begonnen van ellende de eerste restaurants. Daar kwamen gerechten die eerst aan de elite werden geserveerd, ook op het bord van Jan met de pet terecht. Pommes de terre frites bijvoorbeeld, aardappelen die in hete olie worden gebakken.
Iemand moet als eerste op het idee zijn gekomen aardappelen te schillen, te snijden en in olie te bakken. De Vlaamse kunsthistoricus Paul Ilegems denkt het antwoord te weten: niemand minder dan Teresa van Avila (1515-1582), de Spaanse mystica die vermoedelijk het bekendst is van het standbeeld dat Bernini maakte.
Zowel patat als friet wordt omschreven als een verkorting van het Franse 'patates frites'. Patat betekent dus 'aardappel' en 'frites' betekent dat het gefrituurd is.
De eerste frieten van Frankrijk werden hoogstwaarschijnlijk op de Pont Neuf gebakken. Pont Neuf is de oudste brug in Parijs. Straathandelaren hebben deze ontmoetingsplaats gecreëerd. Dit gebeurde voor de revolutie (1789).
Want België is frietland nummer één. In 2016 telde het land maar liefst 4 643 frietkramen – of frietkoten, zoals we eigenlijk moeten zeggen. Voor de lekkerste friet ter wereld, hoef je alleen maar even de grens over te steken naar steden als Antwerpen, Gent en Brugge.
Je mag zowel patat als friet zeggen, maar je voorkeur hangt waarschijnlijk af van waar je woont. In het noorden van Nederland wordt meestal patat gezegd, in het zuiden van Nederland bestel je vaker friet. De Vlamingen noemen de gefrituurde aardappel altijd friet. Met patat bedoelen zij de rauwe aardappel.
Een meer betrouwbaardere verklaring voor het ontstaan van friet is afkomstig uit Frankrijk. De Fransen eisen evenzeer de creatie van hun patates frites op, en verwijzen daarbij naar 'de allereerste friture' die op de Pont Neuf zou hebben gestaan.
Patat is waarschijnlijk ontstaan in België en niet in Frankrijk, zoals de Engelse naam – french fries – suggereert. In het Oudfrans heet patat patates de frites. Letterlijk vertaald betekent dit gefrituurde aardappels.
Je ziet het waarschijnlijk al aan de naam, maar de oorsprong van het woord 'patates frites' ligt in de Franse en Vlaamse taal. “Patates betekent aardappel en frites betekent gefrituurd. Het betekent dus letterlijk vertaald aardappel gefrituurd.” Boven de rivieren is de keuze dus op de afkorting patat gevallen.
In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, is deze laatste niet afkomstig uit ons land en zelfs niet uit ons continent! Pas in de 16e eeuw werd dit knolgewas meegebracht door de Spanjaarden tijdens hun expedities naar Latijns-Amerika en verscheen daarmee in onze streken.
Langste friet: Stephan Tyvaert uit Gent bakte in 4 uur tijd een friet, gemaakt van aardappelpuree, van 9 m, 79 cm en 4 mm lengte en een dikte van 2 x 2 cm. Hij verkocht hem nadien in stukjes. Grootste aardappelchips: Charles Chip Inc.
Aardappelen eten we in Nederland al vanaf 1593. Maar friet eten we veel minder lang, namelijk nog maar 150 jaar. En dat wordt vandaag gevierd in Houten op het Frituurwereld Event. Anderhalve eeuw geleden werd op een kermis in Breda de eerste portie verkocht.
Weetjes over friet om mee uit te pakken
Eind 17de eeuw, in de Maasstreek tussen Dinant en Luik, hadden mensen de gewoonte kleine visjes te vangen en te frituren. Toen eind 18de eeuw de Maas een keertje dichtgevroren was, vervingen ze de vis door staafjes aardappel: ziedaar de uitvinding van de friet.
Waar komt dat vandaan? Dit woord is afkomstig uit het Franse gedeelte van België. De patates-frites werd afgekort tot frit. Fritten staan ook in het etymologisch woordenboek van het Nederlands en is de aanduiding van 'stukjes gesneden en in gesmolten vet gebakken aardappelen'.
De Belg zegt friet en de Nederlander patat.
Frites is eigenlijk het minst belangrijke woord. Vandaar dat boven de rivieren is gekozen voor het belangrijkste woord: patat." Maar beneden de rivieren en in België betekende 'patat' al aardappelen. "Als je dus in Vlaanderen zei dat je patat wilde eten, kreeg je gekookte aardappelen.
Bestel je een frietje moeilijk, krijg je een puntzak friet met de saus onderin de punt. Knappe gozer die dit er makkelijk uitkrijgt. 'Friet extra moeilijk'? Da's een patatje met zuurvlees, curry, mayo en uitjes.
Friet is best goed voor je lichaam blijkt uit een onderzoek gepubliceerd in Food Chemistry (lees hier trouwens even hoeveel frietsoorten er zijn). Er zitten namelijk veel meer antioxidantenten in gefrituurde aardappels, pompoen, tomaten en aubergine dan in de gebakken of gekookte versie.
"De benaming 'French Fries' werd voor het eerst gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Amerikaanse soldaten die toen in ons land waren," zegt de medewerkster van het Frietmuseum. "Veel Vlamingen in België spraken toen ook Frans en de Amerikaanse soldaten dachten daarom dat iedereen in België Franstalig was.
Wat is een patatje oorlog precies? Het is eigenlijk niet meer dan patat met een dikke klodder mayo en pindasaus. Optioneel voegt u daar gesnipperde uitjes aan toe en klaar is kees. De simpliciteit van dit gerecht is ook direct haar kracht, want een patatje oorlog is rijk van smaak met iedere hap die u neemt.
Ons trio vroeg wat er was en hij antwoordde: Awel ik was me goeie friet gaan eten en toen ik buiten kwam liet ik me goeie scheet en dat frietkot vloog in de lucht!!! Wanneer weet men of een Belg werkelijk dood is? Als hij zijn zak friet uit zijn hand laat vallen.
Als avondeten of tussendoor? Je kunt af en toe patat eten tijdens de avondmaaltijd, in plaats van bijvoorbeeld gekookte aardappelen. Dat is beter dan wanneer je de friet tussendoor extra eet als snack. Het beste is om aardappelen gekookt te eten, omdat aardappelen door het frituren veel vet opzuigen.
“Veel mensen denken dat het stamt van de koloniale oorlog in Nederlands-Indië, en die link is heel begrijpelijk alleen pindasaus deed pas later zijn intrede. De naam staat heel simpel voor 'puinhoop op je bord'. Het is gewoon straattaal.”
