Op zo'n tentakel zitten zogenaamde netelcellen, een soort gifpijltjes. Deze cellen worden geactiveerd wanneer een tentakel je huid raakt. Dan schieten de netelcellen als kleine harpoentjes op je huid af en boren hun weg naar binnen. Zo komt het gif in je lichaam terecht.
Probeer de netelcellen eerst weg te schrapen of weg te spoelen met zeewater. Doe dit niet met koud kraanwater, dat verergert je klachten. Dompel vervolgens de plek onder in heet water. Gebruik water dat zo heet is als het slachtoffer verdragen kan.
Ben je gebeten door een kwal? Dan voel je direct een brandende of stekende pijn en een jeukend gevoel. Dit komt doordat de kwal met de naaldjes op zijn tentakels steekt en een gif in de huid spuit. Je kunt in het zeewater worden gestoken door een kwal, maar ook door een kwal die in het zand ligt.
Moeten we bang zijn voor kwallen? Van Walraven: "De kwallen die in Nederland voorkomen, zijn over het algemeen niet gevaarlijk voor ons. Als je wordt gestoken door een kwal kan dat wel het zwemplezier verpesten, want het kan voor vervelende pijn en jeuk zorgen."
Kwallen bijten niet
Ze steken. Officieel heet het dus een kwallensteek. De tentakels van een kwal bevatten netelcellen met gif. Als een kwal je aanraakt, springen deze cellen kapot en kan het gif dus in je huid komen.
Wat is een kwal? Kwallen hebben tentakels met netelcellen die gif bevatten. Als je in aanraking komt met een kwal, komen de netelcellen en het gif op de huid. Dit geeft een brandend en prikkend gevoel.
De gevaarlijkste kwallen zijn tropische soorten, waarvan de giftigste de Australische zeewesp (Chironex fleckerii) is, die dodelijk kan zijn voor de mens. Langsheen onze kustlijn komen geen soorten voor die dodelijk zijn voor de mens. Maar een contact met bepaalde Noordzeekwallen kan een onaangename ervaring zijn.
Een kwallenbeet kan een vervelende reactie veroorzaken die tussen de één en drie dagen kan aanhouden. De meest voorkomende symptomen zijn: Een rode huid. Zwelling.
De meeste kwallensoorten die je in Nederland tegenkomt, kunnen geen kwaad. Eigenlijk is alleen de kompaskwal gevaarlijk. Deze kwal heeft bruine V-vormige strepen.
De netelcellen zijn een soort mini harpoentjes. Zodra je ze aanraakt, schieten ze los. Alle Nederlandse kwallen hebben deze netelcellen anders zouden ze geen kwal (=neteldier) zijn. Wanneer netelcellen met de huid in contact komen, kunnen ze een klein beetje gif in je injecteren.
Een kwal aanraken doe je dus het best aan de gladde bovenkant, want de tentakels zitten op de rand of onderaan.” De kwal in onze contreien die wél gemene brandwonden kan veroorzaken, is de kompaskwal. “Die kun je herkennen aan de bruine lobjes aan de rand en lijnen naar het centrum.
De irukandji is een kleine, glasheldere kwal. Hij wordt maar een paar centimeter lang en leeft in de tropische wateren rond de noordkust van Australië. Dit kwalletje wordt in het algemeen gezien als het giftigste dier ter wereld en in tegenstelling tot andere kwallen heeft de irukandji ook netelcellen op het lichaam.
Ja, ga gerust zwemmen. De meeste kwallen steken niet en het risico op een stekende kwal is gewoon klein. Niet stekende kwallen zijn dus volkomen ongevaarlijk, maar grote aantallen kunnen als onplezierig ervaren worden. De laatste tijd komen in het Veerse Meer veel kwallen voor, maar deze steken niet.
Kwallensteken kunnen zowel tijdens het zwemmen als op het strand ontstaan. De meeste kwallen in de Noordzee zijn niet gevaarlijk, maar kunnen wel leiden tot vervelende en hinderlijke klachten. In de Noordzee zijn de meest voorkomende stekende kwallen de haarkwal en de kompaskwal, soms wordt ook de zeewesp gezien.
Kwallen bestaan vooral uit water
Kwallen hebben geen botten, geen bloed, geen hart of hersenen en bestaan voor ruim 95 procent uit water. Als je een kwal uit het water zou halen, dan zou het als een drilpudding in elkaar zakken.
Veelal laten ze zich meevoeren door de stroming van het water - daarom horen ze officieel bij het 'plankton'. Door hun klokvormige hoed ritmisch samen te trekken, kunnen ze een klein beetje van koers wijzigen. Maar tegen de stroom in zwemmen, lukt hen nooit.
Heb je heel veel kwallenbeten opgelopen of ben je allergisch voor kwallen? Dan kun je wel last krijgen van hevige klachten. Bijvoorbeeld hoofdpijn, misselijkheid, ademhalingsproblemen, en duizeligheid. Ook van sommige tropische kwallensoorten kun je flink ziek worden.
De kwal Turritopsis nutricula heeft een zeer praktische eigenschap: hij doet aan celvernieuwing in tijden van crisis. Zijn cellen kan hij terugbrengen tot hun oorspronkelijke vorm (ook wel 'poliepfase' genoemd), waarna zijn groeiproces opnieuw begint. Hierdoor kan dit kleine kwalletje mogelijk oneindig lang leven.
Kwallen eten heel kleine beestjes, zoals zeewatervlooien en minivisjes. Die verdoven ze met een stofje uit hun prik-cellen. Als jij deze zomer per ongeluk tegen een kwal aanzwemt, dan raak je die cellen ook aan. Het stofje dat eruit komt, zorgt ervoor dat dat flink prikt!
Om alvast één misverstand uit de wereld te verhelpen, kwallen bijten niet maar steken met hun tentakels. Dat wordt dan wel een kwallenbeet genoemd. De tentakels van kwallen bevatten netelcellen met gif. Tijdens een kwallenbeet wordt dit gif in de huid van de mens gespoten.
De kwallen in het meer zijn afgesloten van de Stille Oceaan, waardoor ze geen vijanden hebben. Hun tentakels zijn de afgelopen honderd jaar verzwakt en een aanraking doet geen pijn!
Onder meer in Callantsoog, Bergen aan Zee en Egmond aan Zee zitten momenteel veel kwallen. In IJmuiden en Bloemendaal aan Zee ben je beter af: hier zijn volgens de kwallenradar weinig kwallen gezien.
Kwallen zijn zo zacht als gelatinepudding. Ze eten plankton en kunnen niet zwemmen, maar laten zich meedrijven met de stroming in zee. Oorkwallen planten zich op een bijzondere manier voort: bevruchte eicellen dwarrelen neer op de bodem en groeien uit tot poliepjes, die vervolgens uitgroeien tot babykwalletjes.
De meeste kwallen leven zo nog een tijdje voordat hun leven tot een einde komt. Dit geldt niet voor Turritopsis dohrnii. Dit diertje kan namelijk de taken van zijn cellen volledig veranderen om van zichzelf weer een poliep te maken. De kwal kan dan even niet meer zwemmen, maar hij wordt wel weer jonger.
Niet de leeuw of de gifslang, maar de mug is voor de mens het dodelijkste dier op aarde. Indirect is de mug verantwoordelijk voor ongeveer twee miljoen doden per jaar. Het gevaar berust op een ruim arsenaal aan ziekteverwekkers dat door muggen kan worden overgedragen.
