Sommige kinderen of jongeren gaan pesten omdat zij zelf gepest worden of werden. In de wetenschappelijke literatuur worden zij ook wel 'bully-victims' genoemd. Door zelf te pesten, reageren zij de negatieve emoties van het gepest worden af op anderen of nemen ze wraak.
Oorzaken van pesten
Concurrentiedrang, jaloezie, verveling, of om frustraties af te reageren. De dader is vroeger zelf gepest of bang gepest te worden. De dader probeert de aandacht van mogelijke pesters af te leiden door iemand anders te pesten.
Ze zijn impulsief, explosief, agressief en bedreigingen van een fysieke aard worden geuit. Egocentrisch, hebben geen voeling met anderen hun emoties. Ze zijn zeer angstig om als een bedrieger te worden ontmaskerd. Zeer bombastisch om incompetentie te maskeren.
Vaak heeft het te maken met de sfeer op de werkvloer. Als er onderling veel competitie en kliekvorming is, dan zie je vaker vijandige, gefrustreerde of jaloerse collega's opduiken. Zeker als de baas de onderlinge spanningen negeert. Soms hopen pesters een betere werkplek te veroveren door iemand anders weg te pesten.
Ook kunnen zeer emotioneel ingrijpende gebeurtenissen zoals verwaarlozing, pesten of afwijzing tot een trauma leiden. Dit kan de basis vormen voor een negatief zelfbeeld en persoonlijkheidsproblematiek. In beide gevallen kan er sprake zijn van een posttraumatische stressstoornis, ofwel PTSS.
Dat zijn naar schatting bijna 240 duizend personen. Vrouwen komen vrijwel even vaak met pesten in aanraking als mannen. Jongeren zijn vaker slachtoffer dan ouderen, en lesbiennes, homo- en biseksuelen vaker dan heteroseksuelen. Slachtoffers krijgen vaker te maken met traditionele pesterijen dan met online pesterijen.
Pesters weten hun prooi goed te kiezen
"Ze pesten vooral leeftijdsgenoten die wat in de marge van de groep zitten", zegt Gie Deboutte. "In de ene groep is dat iemand die minder goed kan voetballen, in een andere groep iemand met een donkere huidskleur of met een alternatieve muziek- of kledingkeuze.
Daarom kun je de pestkop het beste terug pakken door het anders aan te pakken. Wees het overal mee eens en zeg overal rustig en vrolijk ja op. Je kunt zelfs complimenten maken. Zegt de pestkop: 'Jij bent een sukkel' dan zeg jij: 'Klopt, helemaal waa.
Uit onderzoek blijkt dat veel kinderen soms of regelmatig gepest wordt en dat ouders en leerkrachten vaak niet op de hoogte zijn van pestproblematiek. Het hoogtepunt van het aantal pestgevallen ligt bij 9 - 14-jarigen.
Voor de meeste kinderen is pesten vooral een manier om meer (sociale) status en aanzien in een groep te verkrijgen. Ook kan pesten kan een manier zijn voor kinderen om te experimenteren met sociale vaardigheden en te testen welke gedrag wel en niet acceptabel is.
Over iedereen wordt wel eens geroddeld, dat is niet per se schadelijk. Wel als het steeds over dezelfde persoon gaat en telkens alleen de negatieve kanten van die persoon aan de orde komen. Dan wordt roddelen schadelijk voor iemands reputatie. Dan is er ook sprake van pestgedrag.
Pesterijen kunnen zowel zichtbaar als onzichtbaar zijn
Pesten met woorden: roddelen, uitlachen, schelden, dreigen, leugens vertellen, kwetsende woorden gebruiken, voortdurend kritiek leveren… Pesten door de andere lichamelijk pijn te doen: duwen, slaan, schoppen…
In vergelijking met 2018 is pesten in 2021 stabiel gebleven. Bij de leerlingen die (zeer) vaak gepest worden komt met 37 procent mondeling pesten het vaakste voor. De gepeste leerling wordt dan uitgescholden, uitgelachen, beledigd of er wordt over hem/haar geroddeld.
Gevolgen pesten op latere leeftijd
Zeker als een van de gevolgen pesten trauma betreft, kan een pestverleden verwerken soms jaren kosten. Gevolgen van pesten kunnen onder andere angst en onzekerheid zijn. Pijnlijke ervaringen zoals je bedreigd, buitengesloten of afgewezen voelen kunnen je lang blijven achtervolgen.
In Nederland wordt 9,3 procent van de middelbare scholieren gepest, blijkt uit onderzoek van PISA, een onderwijsafdeling van OESO. Scholieren uit Portugal, IJsland, Zuid-Korea en Spanje worden net iets vaker gepest. Leeftijdgenootjes uit Rusland, de Dominicaanse Republiek, China en Tunesië hebben het veel zwaarder.
Praat met de jeugd- of schoolarts van de school. Zeker wanneer jouw kind lichamelijke klachten heeft van het fysieke pesten of de stress is het belangrijk om ook de arts te betrekken. Wanneer dit gesprek niet leidt tot oplossingen en acties neem dan contact op met het schoolbestuur.
Als een ruzie uitgepraat is kunnen de voormalige ruziemakers vaak weer samen door één deur. Bij pestgedrag gaat het niet om een zaak (in ons voorbeeld de knikkers) maar om het beschadigen van een persoon. Wat is pesten? De pester heeft de bedoeling de ander te kwetsen.
Pesten kan iedereen op elke leeftijd overkomen. Het is een vorm van mentale en/of fysieke mishandeling waarbij geprobeerd wordt om iemand buiten de groep te zetten en te houden. Pesten kan angst, stress, eenzaamheid en een gebrek aan zelfvertrouwen veroorzaken.
Vormen van pesten
Fysiek pesten, bijvoorbeeld: slaan, schoppen, duwen. Materieel pesten, bijvoorbeeld: materiaal van anderen beschadigen of stelen. Sociaal en relationeel pesten, bijvoorbeeld: uitsluiten, roddels of geruchten verspreiden.
Uitsluiting is erger dan pesten!
1 De kwebbelaar: ouwehoert graag over laatste nieuwtjes, maar heeft geen kwade bedoelingen. 2 De sensatiebeluste roddelaar: is dol op geruchtmakend nieuws. Om het nog spannender te maken doet hij er graag nog een schepje bovenop. 3 De manipulant: speelt mensen tegen elkaar uit door informatie selectief te verspreiden.
De effecten van pesten kunnen enorm zijn: laag zelfbeeld, angsten, woede en eenzaamheid en het gevoel dat je niet de moeite waard bent. Pesters hebben vaak dezelfde achtergrond: ze handelen uit onzekerheid en hebben het gevoel dat ze iets moeten bewijzen.
