Door het reflecteren kun je verbindingen leggen tussen wat je hebt gezien, ervaren, gedacht en gedaan. Hierdoor krijg je nieuwe inzichten; je leert hoe je het de volgende keer anders kunt aanpakken. Bij reflectie kijk je naar jouw rol in een situatie, hoe je daarmee omging en wat dat beïnvloedde.
Bij reflecteren zijn er twee dingen heel belangrijk. Allereerst is het belangrijk dat je met regelmaat reflecteert, spreek hier een vast moment met jezelf voor af. Ten tweede is het belangrijk om op te schrijven wat beter kan, maar vooral ook te benoemen wat er goed is gegaan.
Zelfreflectie nodigt je uit om kritisch naar je eigen gedrag te kijken. Je leert na te denken over en terug te kijken op je eigen mentale en emotionele processen. Om ze zo te begrijpen en te beheersen. Het helpt je om van een afstand te kijken naar je overtuigingen en die opnieuw te beoordelen.
Reflecteren is een belangrijke vaardigheid om jezelf te ontwikkelen en je gedrag en prestaties te optimaliseren. Reflecteren zorgt ervoor dat je de verantwoordelijkheid voor je groei zelf in handen neemt. Reflecteren is een vorm van leren waarbij je jezelf in het middelpunt van de belangstelling plaatst.
Zelfreflectie is een belangrijk instrument om te kunnen groeien. Door te reflecteren op jezelf zie je wat er goed en minder goed gaat in je leven en kun je daar op inhaken en schakelen. Het geeft het gevoel dat je controle hebt over je leven en dat is fijn.
Uit onderzoek van Tasha Eurich blijkt dat de technieken die leiders toepassen om zelfbewuster te worden niet altijd de juiste zijn. Zo kan introspectie, als je het verkeerd aanpakt, leiden tot een negatief zelfbeeld. Leren uit ervaring kan ook omgekeerd werken.
Door de gelaagdheid is het model van Korthagen een mooi instrument om door gericht te reflecteren te leren. Hierdoor kom je elke keer weer een stapje verder. Leren is niets anders dan uitproberen, analyseren, daarvan leren en weer uitproberen.
Zelfreflectie met het reflectiemodel
Wanneer je wilt reflecteren op je gehele persoonlijkheid is het handig hier een handvat voor te hebben. Je kunt jezelf bijvoorbeeld vragen stellen aan de hand van het reflectiemodel, ook wel het persoonlijkheidsmodel van Bateson genoemd.
Waarom is zelfinzicht zo belangrijk? Zelfinzicht is een van de belangrijkste vaardigheden die je kunt hebben. Het helpt je te begrijpen wie je bent en wat je nodig hebt voor een authentiek en gelukkig leven. Het helpt je ook om anderen meer te waarderen en te begrijpen, wat je relaties zeker ten goede komt.
Zoals licht, dat reflecteert in een spiegel, je jezelf laat zien. Daar waar evalueren meer gaat over waarde schatten, taxeren, keuren en beoordelen, heeft reflectie een meer open, onderzoekend karakter. Reflecteren op situaties en op je eigen gedrag, houding en gevoelens daarin is een belangrijke manier van leren.
Iemand die moeite heeft om zijn zelfbeeld overeen te laten stemmen met het beeld dat zijn omgeving van hem heeft, kan je zeker aanleren waar hem de crux zit. En hoe hij deze beelden beter op elkaar kan afstemmen. Dan begin je met hem uit te leggen dat mensen alleen maar je buitenkant zien.
Zelfreflectie is zowel in je privéleven als op werkgebied een waardevol instrument. Het is een proces waarbij je nieuwe inzichten over jezelf ontdekt, door bepaalde ervaringen, motivaties en waarden te analyseren en deze te evalueren. Op deze manier word jij je bewust van jouw denkwijze, gedragingen, waarden en kennis.
Deze competentie beschrijft het passende gedrag bij de eigen professionele ontwikkeling en de professionele kwaliteit van de beroepsuitoefening, waarbij (zelf)reflectie bijdraagt aan het kritisch bezien van de persoonlijke concepten.
De STARR-methode is de meestgebruikte methode om te reflecteren op je eigen handelen, bijvoorbeeld in een reflectieverslag. STARR staat voor situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. Als je de STARR-methode gebruikt, geef je antwoord op vragen over de situatie, taak, actie, het resultaat en de reflectie.
Je reflecteert overmatig wanneer je: Alles op jezelf betrekt of bepaalde gebeurtenissen teveel aan jezelf wijt. Jezelf verantwoordelijk houdt voor zaken waar je niet verantwoordelijk voor was of waar je geen invloed op hebt gehad. Jezelf beschuldigt of verwijten maakt die niet terecht zijn.
Reflecteren wil zeggen: weergeven of spiegelen van het gevoel van de ander. Dit houdt in dat je verwoordt wat de ander voelt of vindt door je op de ander te richten. Als je wilt weten wat iemand écht bezighoudt is de vaardigheid om te kunnen reflecteren noodzakelijk. Wanneer kun je het gebruiken?
Iedereen reflecteert wel eens op zijn gedachten en gedrag. Dus iedereen doet aan zelfreflectie. Waarom zeggen managers dan wel eens over hun medewerkers dat ze geen 'zelfreflectie' hebben? Ze bedoelen dan dat sommige medewerkers te weinig verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag.
Een reflectieverslag is gemiddeld tussen de 3 en 7 pagina's, afhankelijk van de duur van de periode waarop je reflecteert en de eisen van jouw opleiding.
Bij reflecteren gaat om het verkrijgen van inzicht: jezelf vragen stellen over hoe je denkt, handelt en wat jou beïnvloed heeft. Het gaat niet om de vraag of je juist hebt gehandeld. Het beoordelen van je handelen (evalueren) stel je bij reflectie juist uit.
SLO (2014) geeft als definitie voor reflecteren: 'Reflectie is het herinterpreteren van een waarneming, gebeurtenis, ervaring en kennis. ' Je denkt na over de keuzes die je hebt gemaakt tijdens het proces en waarom je juist die keuzes hebt gemaakt.
Gebruik feedback van anderen om vanuit dat oogpunt te reflecteren. Anderen kunnen vaak beter zien waar het goed ging en waar het fout ging. Neem deze feedback mee in je reflectie. Ga niet over jezelf oordelen, kijk wat er gebeurde en geef daar waarde aan.
Reflectief luisteren is een zeer effectief middel om begrip te tonen voor de ander. Doordat je spiegelt wat je hoort of vermoedt, laat je aan de ander merken dat je geluisterd hebt. Een ander doel van reflectief luisteren is, om de ander aan te moedigen meer te vertellen. Daardoor dring je door tot de kern van de zaak.
