Wisselspanning is gevaarlijker dan gelijkspanning. Dat komt door de sinusvorm. Bij de spanning in woningen spreken we van 230V. Maar eigenlijk is dat de effectieve spanning.
- Veel elektrische apparaten werken op gelijkstroom; denk aan keukenapparatuur, led-verlichting, computers, tv's, audio/video-apparatuur; vrijwel alle elektrische apparaten gebruiken intern gelijkstroom.
Een wisselspanning kan eenvoudig worden omgezet naar gelijkspanning. Dit gebeurt ook in apparaten thuis.
Gelijkspanning is alleen maar gevaarlijk als de stroom van de min naar de plus kan lopen. Je kan dus zonder problemen één van de twee polen aanraken (om er een stekker aan te zetten bijvoorbeeld) zolang de andere pool maar veilig geïsoleerd is.
Een zonnecel levert ongeveer 0,5 volt spanning. Er worden een groot aantal zonnecellen in serie geschakeld om tot een spanning van 40 volt per zonnepaneel te komen.
Uiteindelijk won de wisselspanning, omdat een wisselspanning makkelijker in een andere spanning om te zetten is en er minder verliezen bij transport optreden. Zo werd wisselspanning de basis voor de elektriciteitsdistributie. Lees meer over: Wat is het verschil tussen wisselspanning en gelijkspanning?
Wisselspanning komt thuis uit het stopcontact en op deze spanning werken de meeste elektrische apparaten die wij kennen. In Europa is dit 230 V/50 Hz, in Amerika 120 V of 240 V/60 Hz.
Batterijen en accu's leveren een gelijkspanning. Gelijkspanning kan bijvoorbeeld worden opgewekt met zonnecellen. In Nederland en België rijden de trams, trolleybussen en de meeste treinen op gelijkspanning.
Belangrijk: Wisselspanningen van meer dan 50 V en gelijkspanningen van meer dan 120 V zijn levensgevaarlijk. Wisselstroom is gevaarlijker dan gelijkstroom omdat het gemakkelijker ventriculaire fibrillatie kan veroorzaken. Elektriciteit zoekt altijd de weg van de minste weerstand.
Gelijkstroom wordt geleverd door een gelijkspanningsbron. Het kenmerk van deze bron is dat de twee polen waartussen de gelijkstroom vloeit een vaste polariteit hebben. Gelijkstroom vloeit per definitie van de positieve (+) naar de negatieve pool (−). De elektronen vloeien overigens in de tegengestelde richting.
De batterij van je auto werkt op gelijkstroom. Het elektriciteitsnet, daarentegen, werkt dus op wisselstroom. Dit betekent dat de stroom uit je stopcontact niet hetzelfde is als de stroom die je nodig hebt voor je auto.
De meeste gewone trafo's voor halogeenspotjes 12 Volt geven wisselspanning (AC). Een LED-trafo daarentegen geeft gelijkspanning (DC), zodat de LED-lamp een stabiele voeding heeft. De meeste LED-lampen werken dan ook beter op DC trafo's.
Gelijkstroomventilatoren besparen jaarlijks ruim 40% elektriciteit ten opzichte van een wisselstroommotor. Huis-tuin-keuken gelijkstroomventilatoren gebruiken in een woning minder dan 20% van de wisselstroomvariant. In kleine bedrijfsgebouwen zal de besparing waarschijnlijk ook zoiets zijn.
Stroombronnen die een gelijkspanning leveren zijn zonnepanelen, gelijkstroomgeneratoren, de meeste adapters voor apparaten, batterijen en accu's. De stroom zal daardoor altijd in dezelfde richting stromen. In de meeste gevallen komen we in gebouwen gelijkspanningen tegen tussen de 12 en 48 V.
Over het algemeen is wisselspanning gevaarlijker dan gelijkspanning. Dat komt door de sinusvorm. Bij de effectieve spanning van 230V bereikt de sinus een piek van 325V (Umax). DC-spanning is constant en kent geen piek- of effectieve waarden.
Sinds het ontstaan van ons stroomnet is wisselspanning of alternating current (AC) de standaard. Zonnepanelen, windturbines en elektrische auto's werken echter allemaal op gelijkstroom. Daardoor groeit de rol van deze direct current.
Netspanning is wisselspanning van minder dan 1000 volt die via het elektriciteitsnet aan de kleinverbruikers wordt geleverd. Gewoonlijk wordt met netspanning de elektriciteit die thuis uit het stopcontact komt bedoeld, met een spanning van circa 220 tot 240 volt.
AC en DC zijn de afkortingen van wisselstroom (AC, alternating current) en gelijkstroom (DC, direct current). Het verschil is dat bij wisselstroom de spanning continu wisselt tussen positief en negatief.
Gelijkstroom is een elektrische stroom met een constante, zelfde richting. De energie verplaatst zich namelijk alleen van een positieve naar een negatieve pool (van plus naar min). Gelijkstroom wordt in het Engels aangeduid met DC: Direct Current.
Gelijkspanning wordt opgewekt in bijvoorbeeld een batterij, zonnecel of galvanisch element. Wisselspanning wordt meestal opgewekt door rotatie zoals bij een dynamo of generator.
AC. In Angelsaksische landen is AC de aanduiding voor wisselstroom. De letters zijn de afkorting van de Engelse term alternating current. Op veel elektrische apparaten voor aansluiting op het elektriciteitsnet staat deze aanduiding op het typeplaatje aangegeven.
Voor een optimaal resultaat moeten de kabels van de zonnepanelen tot de omvormer niet langer zijn dan 15 tot 20 meter. Wanneer hier rekening mee wordt gehouden blijft het kabelverlies ruim onder de 1%. De kabel van de omvormer naar de meterkast moet bij voorkeur ook niet langer zijn dan 20 meter.
Uit elk zonnepaneel komen twee kabels: een plus en een min. Door meederde zonnepanelen aan elkaar te koppelen, gaat de stroom "lopen" van paneel naar paneel. Ook hier spreken we van een serieschakeling. De zonnestroom (DC-stroom) wordt omgevormd naar AC-stroom door een omvormer.
Dit is in principe hetzelfde bij zonnepanelen. Aan de zonnepanelen zit een min stekker en een plus stekker. De min en de plus van ieder paneel worden met elkaar geconnect. Aan de einde van de strings blijven dus twee stekkers over.
