In het zuiden van Nederland kunnen natuurlijke aardbevingen voorkomen. Deze bevingen ontstaan door verschuivingen in het breuksysteem van de Alpen. In Nederland komen natuurlijke aardbevingen voor als gevolg van een breukensysteem. De meeste natuurlijke bevingen komen voor in Limburg.
Tektonische aardbevingen komen voort uit de natuurlijke beweging van de aardkorst en treden voornamelijk op in het zuiden van Nederland. In 2020 vonden er in Nederland 14 tektonische aardbevingen plaats.
Tussen Limburg en het Ruhrgebied ligt namelijk een kleine breuklijn. De zwaarste aardbeving in Nederland was op 13 april 1992 en had een kracht van 5,4 op de schaal van Richter, het epicentrum lag in Roermond. Er vielen geen dodelijke slachtoffers.
Het aantal geregistreerde bevingen in Nederland schommelt elk jaar. Zo zijn er 65 (58 geïnduceerd, 7 natuurlijk) geweest in 2022, tegenover 95 (75 geïnduceerd, 20 natuurlijk) in 2021 en 90 (76 geïnduceerd, 14 natuurlijk) in 2020. De meeste daarvan vinden plaats in Groningen en Zuid-Limburg.
Nederland. Elke plaat heeft breuklijnen. Een grote breuklijn loopt bijvoorbeeld over de Alpen, maar zolang er op de breuklijn geen activiteit is, is er niet zoveel aan de hand. Ook in Nederland loopt een breuklijn.
De belangrijkste aardbevingszone ligt rondom de Grote Oceaan. Deze zone heet de Circum-Pacifische gordel, of wat poëtischer 'ring van vuur'. Hier liggen onder andere de Filipijnen, Japan, Alaska, Californië, Mexico, Peru en Chili aan. Deze landen worden regelmatig door catastrofale aardbevingen getroffen.
De platen staan niet stil, maar bewegen langzaam ten opzichte van elkaar. De snelheid bedraagt maar een paar centimeter per jaar, maar over miljoenen jaren kunnen ze het aanzien van de aarde volledig veranderen. Het bewegen van de platen is het gevolg van convectie in de mantel onder de vaste korst.
Door vrijwel iedereen gevoelde trillingen als van zwaar voorbijrijdend verkeer; vrije slinger beweegt duidelijk; deuren, glazen en borden rammelen, raamluiken klapperen; geparkeerde auto's schommelen; lichte schade mogelijk aan bijvoorbeeld schoorstenen; in wegdek of oude en zwakke gebouwen kunnen kleine scheuren ...
Hoe en langs welke wegen verloopt de geluidtrilling van de bron aardbeving naar de waarnemer? Er zijn drie fases. Eerst een seconde of twee een toenemend gerommel als van een vrachtwagen, dan een felle knal. Hierna volgt een laagfrequent geluid maar meer en hevige trilling van de S-golf.
Wist je dat er elk jaar zo'n drie miljoen aardbevingen plaatsvinden? Dat is meer dan achtduizend elke dag! Verreweg de meeste aardbevingen zijn zo licht dat je er niets van merkt.
Nederland ligt midden op de Euraziatische Plaat. Midden op de min of meer stabiele platen kunnen ook aardbevingen voorkomen als gevolg van bewegingen in regionale breukensystemen in de aardkorst. Deze bewegingen ontstaan door tektonische krachten aan de randen van de platen.
De sporadische bevingen die in Nederland plaatvinden worden veroorzaakt door microbreuken. Dit zijn hele kleine breuken die kunnen ontstaan in platen, als gevolg van druk of zwakke plekken. Het proces dat plaatsvindt langs deze breuken is hetzelfde als langs de plaatgrenzen, maar veel zwakker en minder frequent.
De eerste aardbeving in Nederland is waargenomen op 26 juni 1904. Dit was het begin van de ontwikkeling van seismologie in Nederland. Deze eerste waargenomen aardbeving staat vermeld in de aardbevingscatalogus van het KNMI Seismische Registrierungen in De Bilt.
De Grote Aardbeving van Istanbul! Het kan echt gebeuren! Volgens het Kandilli-observatorium voor aardbevingsonderzoek is er 64 procent kans dat de stad ergens in de komende zeven jaar getroffen zal worden door een schok met een kracht van 7,0 of hoger. In de loop van de eeuw stijgt die kans tot 95 procent.
27 september 2021 - Aardbeving Kreta, Griekenland met een kracht van 6,0. Volgens tellingen 1 dode en 9 gewonden. 11 september 2022- Aardbeving Papoea-Nieuw-Guinea 2022, Papoea-Nieuw-Guinea met een kracht van 7,6. 6 februari 2023 - Aardbeving Zuidoost-Turkije met een kracht van 7,8.
Een aardbeving duurt vaak maar enkele seconden, maar de impact kan enorm zijn. Als toch gebeurt, is het beter om goed voorbereid te zijn.
Toch kun je soms op kilometers afstand nog de effecten van een aardbeving voelen. Meestal trilt de aarde maar enkele seconden, maar in 2016 duurde een aardbeving in Turkije maar liefst vijftig dagen. De dagen na een aardbeving zijn er vaak nog naschokken te voelen.
In Nederland waren er in 2021 in totaal 95 aardbevingen: 75 geïnduceerd (door gaswinning) en 20 tektonische (natuurlijke) aardbevingen.
De aardkorst bestaat uit verschillende platen. De plekken waar de platen elkaar raken, worden breuklijnen genoemd. Hier bouwt vaak lang spanning op. Als de platen plotseling verschuiven, ontstaat er een aardbeving.
Aardbevingen komen vooral voor in de buurt van een grote breuklijn. Dat is de lijn waar twee tektonische platen bij elkaar komen. Er zijn een paar grote in de Stille Oceaan, in Zuid-Amerika, bij Japan, en bij de Himalaya.
Er zijn nu zeven grote aardplaten: de Noord-Amerikaanse, de Zuid-Amerikaanse, de Pacifische (grootste), de Afrikaanse, de Eurazische, de Australische en de Antarctische aardplaat. Daarnaast zijn er diverse kleinere platen. Deze platen hebben allemaal een verschillende dikte.
De platen hebben een dikte van ongeveer 100 kilometer en drijven op de taaivloeibare lagen die eronder liggen. De belangrijkste tektonische platen worden begrensd door de mid-oceanische ruggen en diepzeetroggen.
De zwaarste ramp die de mensheid ooit heeft getroffen, was de overstroming in China in 1931. Toen stierven (naargelang de bron) tussen één miljoen en vier miljoen mensen.
