Kikkers. Groene kikkers worden al jarenlang in laboratoria gehouden voor onderzoek. Wetenschappers ontdekten hier per ongeluk dat de diertjes plotseling van sekse konden veranderen. Dat zorgde ervoor dat de dieren ook in het wild onderzocht werden.
Eerst een vrouwtje, dan een mannetje
Anemoonvissen veranderen dus van een mannetje in een vrouwtje. Bij andere vissoorten gebeurt juist het tegenovergestelde: de vissen zijn eerst een vrouwtje en later een mannetje. Dat geldt voor lipvissen van de soort Thalassoma bifasciatum, die in tropische koraalriffen leven.
Naarmate het warmer wordt, verandert het dier van geslacht. Het was al bekend dat sommige reptielen van geslacht veranderen, naarmate het warmer wordt op aarde. Van hagedissen wist men dit echter nog niet. Nu door klimaatverandering de temperatuur stijgt, komt daar verandering in.
Voor sommige soorten regenwormen, platwormen, schelpdieren en slakken is elk individu zowel vrouwtje als mannetje. De dieren hebben dus zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen. Deze hermafrodieten bevruchten meestal niet zichzelf, maar wisselen zaadcellen uit tijdens het paren.
Als het vrouwtje doodgaat, neemt het oudste mannetje haar plaats in en verandert daarvoor in een vrouwtje. Het op twee na oudste mannetje in de school neemt dan de leeggekomen tweede plaats over en ontwikkelt zich tot geslachtsrijp mannetje.
Niet alleen bij mensen komt het voor. Ook in de vogelwereld ondergaat een vrouwtje soms een geslachtsverandering. Het zijn met name oude eendenvrouwtjes die een mannelijk verenkleed kunnen krijgen en het wordt gezien als een typisch ouderdomsverschijnsel.
Ze veranderen van geslacht van vrouw naar man als het dominante mannetje van de groep verdwijnt of overlijdt, dus ze zijn protogynische soorten. Wanneer een man van een harem verdwijnt of overlijdt, dan zal het grootste vrouwelijke exemplaar van geslacht veranderen binnen een paar weken!
De meeste mensen met een intersekseconditie zijn onvruchtbaar. Er zijn echter condities waarbij wel degelijk zaadcellen of eicellen worden geproduceerd. Bij ovotesticulaire DSD, bijvoorbeeld, is vaak sprake van werkzame geslachtsklieren, hoewel het nooit mogelijk is dat men zichzelf zou bevruchten.
Interseksuelen, vroeger hermafrodieten genoemd, hebben een lichaam met zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken. In de meeste gevallen wordt intersekse veroorzaakt door een gendefect. Er zijn heel veel verschillende vormen van interseksualiteit.
Gorilla's, chimpansees, orang-oetans, bonobo's en gibbons lijken het meest op mensen. Daarom worden deze soorten mensapen genoemd. Mensapen hebben geen staart. Ook hebben ze een kortere rug en een breder lijf dan andere apensoorten.
Die verandering heet gedaantewisseling of metamorfose. Alle insecten en amfibieën, zoals kikkers en salamanders, groeien zo op. Sommige geleidelijk, door groei of vervelling (onvolledige gedaanteverwisseling).
De Indische wandelende tak, sommige kevers, beerdiertjes en vele bladluizen, maar ook sommige hagedissen, salamanders en slangen zijn voorbeelden van soorten met maagdelijke voortplanting. Ook bij de komodovaraan schijnt sprake te zijn van parthenogenese en bij de haai is dit waargenomen.
Walter vertelt dat reptielen wel degelijk gevoelens hebben. “De meeste soorten paren vaker dan strikt noodzakelijk is”, vertelt hij. “Ze doen dat dus waarschijnlijk niet enkel en alleen op basis van hun instinct en met als doel de voorplan- ting en instandhouding van de soort, maar ook omdat ze het prettig vinden.
Kardinaalachtigen en kippen. Kardinaalachtigen en kippen kunnen niet van geslacht veranderen op de manier waarop sommige vissen, slakken en koraal dit doen. Maar er zijn gevallen bekend waarbij deze dieren half man, half vrouw bleken te zijn.
Zeepaardjes zijn de enige diersoort waarbij het mannetje verantwoordelijk is voor de zwangerschap. Het onderzoek maakt duidelijk dat het lichaam van het mannetjeszeepaard het mogelijk maakt de embryo te voorzien van de nodige voedingsstoffen.
De meest geslachte dieren in Nederland zijn varkens, runderen (inclusief kalveren) en vleeskuikens. Volgens het CBS gingen in 2018 15 miljoen varkens, 2,2 miljoen runderen en 605 miljoen vleeskuikens naar de slachtbank. Dat komt neer op ruim vier koeien, 28 varkens en 1150 vleeskuikens per minuut.
Ryanne is geboren als hermafrodiet. Dit maakte ze afgelopen dinsdagavond bekend in haar nieuwe tv-programma 'Geslacht', dat op NPO3 te zien is. Het is de eerste keer dat een bekende Nederlander zich openlijk uitspreekt over interseksualiteit. Onlangs ging het Belgische topmodel Hanne Gaby Odiele haar al voor.
Vier jaar geleden maakte Raven in hun programma Geslacht! bekend dat hen geboren is als hermafrodiet. Dit houdt in dat iemand zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft. Toen Raven een baby was zijn alle mannelijke kenmerken medisch verwijderd, om hun lichaam te 'normaliseren' en vrouwelijk te maken.
Intersekse personen hebben op een zeer zeldzame uitzondering na óf testiculair weefsel óf ovarieel weefsel óf helemaal geen gonadaal weefsel. Ook bij die uitzondering is het niet mogelijk een kind te baren én een kind te verwekken. Veel intersekse personen zijn zelfs verminderd vruchtbaar of onvruchtbaar.
Intersekse personen zijn geboren met mannelijke en vrouwelijke geslachtskenmerken. Iemand heeft bijvoorbeeld een niet volgroeide penis en een vagina-ingang of baarmoeder. Of iemand is geboren met een vulva en een grote clitoris die op een penis lijkt.
Als een intersekse persoon geboren wordt met een functionerende baarmoeder, eierstokken en een vagina, dan zal die persoon waarschijnlijk in de puberteit wel gaan menstrueren. Ongesteld zijn verschilt enorm van persoon tot persoon, en dat geldt ook voor intersekse personen!
"Ja, dat gaat een keer gebeuren. We begrijpen steeds beter welke signalen er nodig zijn om de cellen te veranderen." Er moet dus nog wel een laatste stap worden gemaakt. Maar als het eenmaal lukt om volwaardige eicellen te maken, dan kunnen onvruchtbare vrouwen zo toch genetisch eigen kinderen krijgen.
Bij zeepaardjes zijn de mannetjes belast met uitbroeden van de jongen. Tijdens de paring brengt het vrouwtje haar eicellen in een buidel op de buik van het mannetje, die ze daar met zijn zaad bevrucht. Nadat de jonge zeepaardjes de vader verlaten, kan hij direct weer zwanger worden.
Deze dans heet een balts. Bij zeepaardjes wordt het mannetje zwanger in plaats van het vrouwtje. De zwangerschap duurt tien dagen tot tien weken.
Een van de bekendste uitzonderingen is het voortplantingsgedrag van zeepaardjes: vrouwelijke zeepaardjes doneren hun eicellen aan het mannetje, die ze met zijn eigen zaadcellen bevrucht.
