Een ster is een bolvormig hemellichaam bestaande uit lichtgevend plasma met daarin voornamelijk (ongeveer 72% van de massa) waterstof en daarnaast ongeveer 26% helium. In sterren is de druk en temperatuur van de inwendige gasconcentratie zo hoog dat er kernfusiereacties plaatsvinden.
Er ontstaat dan een heel dichte, witte dwerg. Een theelepeltje met materiaal van een witte dwerg zou wel 100 000 kilo wegen. De witte dwerg koelt in miljarden jaren af en wordt dan onzichtbaar. Sterren die meer dan acht keer zo zwaar zijn als de Zon beëindigen hun leven heel plotseling.
De temperatuur van sterren wordt bepaald door naar het spectrum te kijken. Een spectrum van het sterlicht wil zeggen dat het licht van de ster in al z'n kleuren uiteengerafeld wordt, zodat de intensiteiten van de verschillende kleuren met elkaar vergeleken kunnen worden.
Sterren ontstaan door het samentrekken van gaswolken (nevels) die wel enkele lichtjaren – de afstand die licht aflegt in een jaar tijd – breed kunnen zijn. De ineenstorting ontstaat onder de invloed van zijn eigen gewicht en de zwaartekracht. Dit proces kan enkele honderdduizenden jaren duren.
Sterren worden geboren uit samentrekkende gas- en stofwolken. In zo'n wolk vormt zich eerst een min of meer bolvormige verdichting (een zogeheten globule), die uiteindelijk ineenstort tot een echte ster.
'Onze zon is nu 4,5 miljard jaar en ze kan wel tot 10 miljard jaar,' vertelt de astrofysicus. 'Kleine sterren kunnen wel honderd miljard jaar oud worden. Grote worden 'maar' één miljard jaar oud.
Een ster bereikt haar eindstadium wanneer haar interne brandstof op is. In de beginfase gebruikt ze waterstof, daarna helium, en op het einde de zwaardere chemische elementen. Als de brandstof opraakt, produceert de ster niet meer genoeg energie en worden er geen kernreacties meer veroorzaakt.
Het licht dat een ster uitstraalt, doet er een flinke poos over om de aarde te bereiken. Het licht van een ster die 10 miljoen kilometer wegstaat, is een heel jaar onderweg voor het de aarde bereikt. Dus als wij een ster zien, kan het licht van deze ster al jaren onderweg zijn.
Sterren kunnen inderdaad min of meer sterven. Sterren geven licht door kernreacties binnenin de ster. Als het gas binnenin de ster verbruikt is zal de ster langzaam uitdoven. Dit duurt echter miljoenen tot miljarden jaren, dus dat kunnen wij mensen nooit zien gebeuren.
Als je tijdens een heldere, maanloze nacht vanaf een donkere plek gedurende langere tijd naar de sterrenhemel kijkt, is de kans groot dat je een 'vallende ster' ziet. Het is alsof een sterretje met vrij hoge snelheid langs de hemel schiet. Het verschijnsel duurt meestal niet langer dan een paar seconden.
Over Algol. Op dit moment kun je de ster Algol 's nachts zien knipperen. Elke 69 uur daalt zijn helderheid tot slechts 30 procent van zijn normale niveau, en tien uur later is hij weer op vol vermogen. De naam Algol betekent 'demon' in het Oudarabisch en zijn gedrag houdt astronomen al bezig sinds de oudheid.
Een uitzondering hierop vormt groen: er bestaan geen groene sterren! Als we naar Figuur 2 kijken zouden we verwachten dat het maximum van de grafiek voor een oppervlaktetemperatuur van ongeveer 5500K (ongeveer zoals de Zon dus), in het groene deel van het spectrum zou moeten liggen.
Net na zonsondergang, ruim voor de eerste sterren, is de heldere Venus in het westen te zien als de avondster. Op 4 juni bereikt hij zijn grootste afstand tot de zon. Dan gaat het net voor 1 uur CEST onder.
Als sterren aan het eind van hun leven komen, zorgen ze voor een gigantische explosie: een supernova. Elementen als magnesium en silicium worden dan de ruimte in geslingerd. Al die nieuwe elementen worden de kosmos in geblazen als de ster aan het eind van zijn leven explodeert als supernova.
Hoeveel km zijn de sterren van ons verwijderd? De afstanden in het heelal zijn ontzaglijk groot (film). De aarde bevindt zich op ongeveer 150.000.000 km van de zon. De dichtstbijzijnde ster staat op een afstand van ongeveer 4 lichtjaar, dat is een slordige 40.000.000.000.000 km.
Een witte dwerg is een astronomische term voor een ster die aan het einde is van zijn levenscyclus en waar dus geen kernreacties meer in plaatsvinden.
Nu schatten we dat de oudste sterren zo'n 10 à 13 miljard jaar oud zijn. Tel daar nog een miljard jaar bij voor het ontstaan van de melkwegstelsels en bijhorende bolhopen, en we komen op een leeftijd van 11 à 14 miljard jaar voor het heelal.
Licht heeft ongeveer 4,2 jaar nodig om de afstand naar de dichtstbijzijnde ster buiten ons zonnestelsel te overbruggen, daarom zeggen sterrenkundigen dat Proxima Centauri 4,2 lichtjaren van ons is verwijderd.
Sterren bewegen natuurlijk niet alleen naar ons toe of van ons af, maar ook zijwaarts. Die beweging is dus te 'zien' aan de hemel (door iedere paar jaar nauwkeurige positiemetingen te doen met telescopen) en deze beweging wordt de eigenbeweging van de sterren genoemd.
Sirius is de helderste ster na de zon. Onder perfecte weersomstandigheden en met scherpe ogen kan de ster overdag met het blote oog worden gezien.
Sirius straalt ongeveer 25 keer zo veel licht uit als onze eigen zon. Er bestaan sterren met een nog veel grotere lichtkracht, maar Sirius staat ook nog eens vrij dichtbij, op een afstand van 'slechts' 8,6 lichtjaar (ongeveer 80 biljoen kilometer). Daardoor is hij de helderste ster aan de nachtelijke hemel.
Sterren ontstaan uit samentrekkende wolken van gas en stof. Het duurt wel een paar honderdduizend jaar voordat zo'n koele, donkere wolk licht en warmte begint uit te stralen. Het is dan ook onmogelijk om het geboorteproces van een ster van a to z te volgen; daarvoor leeft de mens te kort.
In de loop van miljarden jaren koelt de witte dwerg af en wordt onzichtbaar. Maar maak je geen zorgen, het duurt nog 4,5 miljard jaar voordat dit bij onze zon gebeurt! Kleine sterren leven lang, meer dan 10 miljard jaar. Niemand heeft ooit een ster zien sterven, maar waarschijnlijk doven ze langzaam uit.
De meteorenzwerm Geminiden
De meteoren uit de Geminiden zijn erg klein en dringen relatief traag de atmosfeer van de aarde binnen vanuit het sterrenbeeld Tweelingen. Daarom zijn deze vallende sterren vaak fel, maar slechts korte tijd zichtbaar en hebben ze korte staarten.
De kosten voor een 'ster' zijn in de orde van € 15,00 tot € 100,00.
