Er bestaat geen specifieke diagnostische test voor MS. De diagnose MS wordt daarom gebaseerd op een combinatie van klinisch onderzoek (symptomen en lichamelijk onderzoek), beeldvorming (MRI) en/of laboratoriumonderzoek (ruggenprik en/of bloedtest).
Symptomen MS
Moeheid: ernstige, langdurige vermoeidheid. Oogproblemen: pijn in je ogen, verminderd zicht, en dubbel of wazig zien. Spraakproblemen: mindere concentratie, traag denken, moeilijk woorden kunnen vinden of onduidelijk spreken. Tintelingen: branderig of koud gevoel, tintelingen of juist een doof gevoel.
Zwakke of stijve spieren
Je hebt last van zwakke of juist stijve spieren. Vaker in je benen dan in je armen. In veel gevallen merk je het eerst aan één been, en pas later aan je andere. Een moe gevoel in je heup komt ook voor, en zware voeten of benen.
Milde of benigne MS
Bij de milde of benigne vorm van MS zit er veel tijd tussen de aanvallen, soms wel meer dan tien jaar. Ook is het mogelijk dat je maar één aanval krijgt. Je afweersysteem valt de eigen zenuwcellen nauwelijks aan. Hierdoor blijven ze onbeschadigd.
Vaak begint het met tintelingen in uw ledematen. Later krijgt u ook last van koude handen en/of voeten, een brandend gevoel en een doof gevoel. Vooral dit laatste is vervelend en soms zelfs gevaarlijk. U voelt bijvoorbeeld niks als u een hete pan aanraakt.
Vitaminegebrek, zoals een ernstig B12 te kort kan MS-achtige klachten veroorzaken. Daarnaast zijn er zijn verschillende infectieziekten die ook ruggenmergontstekingen kunnen veroorzaken, onder andere de ziekte van Lyme. Reumatische ziekten kennen ook soms neurologische complicaties en kunnen sterk lijken op MS.
Bij mensen met MS staat deze vermoeidheid echter vaak niet in verhouding tot de geleverde inspanning. De ervaren vermoeidheid is naar verhouding groter, komt sneller opzetten en het herstel duurt langer; de batterij is sneller leeg. Die inspanningsgebonden moeheid kan lichamelijk en geestelijk zijn.
Bij een MRI-scan kan de arts witte plekken zien in de hersenen en ruggenmerg. Ook daardoor kan hij of zij de diagnose MS stellen.
De oorzaak van MS is onbekend, maar algemeen wordt aangenomen dat MS ontstaat door een samenspel van genetische en omgevingsfactoren. Wél weten we dat de stof myeline een belangrijke rol speelt bij MS. Myeline vormt een isolatielaag rondom de zenuwen in het centraal zenuwstelsel.
Broers of zussen van iemand met MS lopen meer risico op het krijgen van MS. Voor hun is de kans twee tot vier procent groter. Voor tweelingbroers en -zussen is dat nog groter: vier procent bij twee-eiige. Eeneiige tweelingen lopen een risico tot 27 procent.
Pijn. Pijn aan je gezicht of ogen: als de zenuwbaan beschadigt raakt, kun je pijn voelen. Ook kun je een branderig, prikkelend gevoel in je armen en benen hebben. 's Nachts of als het warm is, kan je pijn verergeren. Pijn kan ook komen door spierstijfheid, een verkeerde houding, te weinig beweging of verstopping.
Stress kan een trigger voor MS zijn. Ontstekingen, waar MS mee gepaard gaat, zijn immers onderdeel van een stressreactie. Daarnaast heeft stress invloed op het immuunsysteem. Los van MS kun je door stress ook andere gezondheidsklachten ervaren.
Het ziekteverloop is afhankelijk van vele factoren, zoals de vorm van MS, aard van de symptomen, geslacht en behandeling. In het slechtste geval raakt iemand binnen enkele jaren blijvend invalide, in het gunstigste geval gebeurt dit nooit.
MS begint meestal tussen het 20ste en 50ste levensjaar, maar het kan ook bij kinderen en ouderen voorkomen. In Nederland komt MS voor bij één op de 1000 personen; dit betekent dat er meer dan 15.000 mensen zijn met MS. Daarnaast komt de ziekte vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Bij de meeste mensen verloopt MS in twee fasen. In de eerste fase wisselen slechte en goede periodes elkaar af (Relapsing Remitting MS). In de tweede fase herstellen de klachten (bijna) niet meer: ze worden geleidelijk erger (Secundair Progressieve MS).
Als je symptomen van MS hebt, kom je vaak via jouw huisarts bij de neuroloog terecht. De neuroloog hoort de klachten aan en doet lichamelijk onderzoek. Meestal maakt hij een MRI-scan van de hersenen en ruggenmerg. Als er sprake van MS is, zijn er afwijkingen op de scan te zien.
Sommige MS-symptomen kunnen invloed hebben op jouw werk. Dit verschilt per persoon en hangt af van jouw persoonlijke klachten en wat voor werk je doet. Iemand die vaak moe is, pijn heeft, minder mobiel is en verminderd zicht heeft, kan hinder ondervinden tijdens zijn werk. Het behandelen van deze klachten kan werken.
MS is een ziekte die op dit moment nog niet genezen kan worden. Wel zijn er ziekte-onderdrukkende medicijnen die zowel het aantal als de ernst van de ontstekingen in het centrale zenuwstelsel kunnen onderdrukken. Deze MS-medicijnen beïnvloeden de werking van het afweersysteem en verminderen de symptomen.
Een CT-scan is dus minder gedetailleerd dan een MRI-scan en de röntgenstralen zijn iets minder onschuldig dan de radiogolven van een MRI. Een CT-scan is dan ook geen standaard onderzoek voor de diagnose MS, maar kan een optie zijn om andere ziekten uit te sluiten.
Wat is het verschil tussen fibromyalgie en MS? MS is een autoimmuunziekte: het afweersysteem valt het eigen lichaam aan en breekt het af. Dit is bij fibromyalgie absoluut niet aan de orde. Hoewel de oorzaak onbekend is, gaat het bij wekedelenreuma 'slechts' om chronische pijn in het lichaam, naast andere symptomen.
Na het MRI-onderzoek
De radioloog bekijkt de computerbeelden van het MRI-onderzoek. De uitslag krijgt u van uw arts. Dit duurt ongeveer 5 werkdagen. Soms is het nodig om extra MRI-onderzoek te doen.
Toch blijkt uit onderzoek dat mensen met MS dikwijls last hebben van bepaalde hoofdpijnklachten zoals migraine. Onderzoekers hebben vermeld dat migraineaanvallen drie maal vaker voorkomen bij mensen met MS dan bij de bevolking in het algemeen.
Vooruitlopend op het wetenschappelijk bewijs zou je, als je MS hebt, kunnen overwegen om het hele jaar door dagelijks 20 microgram extra vitamine D3 in te nemen.
Factoren uit de omgeving spelen hierbij waarschijnlijk een rol, maar ook erfelijke aanleg en levensstijl kunnen bijdragen. Blootstelling aan zonlicht en daarmee samenhangend de hoeveelheid van vitamine D in het lichaam, is waarschijnlijk een van de factoren die bepaalt welke kans iemand heeft om MS te krijgen.
Een vitamine B12-tekort heeft vergelijkbare symptomen als MS, en het is essentieel om te onderzoeken of er bij MS sprake is van een vitamine B12-tekort. De symptomen die overeenkomen zijn onder andere: krachtsverlies, gevoelsstoornissen, duizeligheid, vermoeidheid, coördinatiestoornissen en moeilijkheden bij het zien.
