Burggraaf (Latijn: praefectus, castellanus of burggravius) is een adellijke titel (vroeger een functie), die gewoonlijk hoger is dan baron maar een graad lager dan graaf. Het vrouwelijke equivalent is burggravin.
Van lagere adel naar hogere adel zijn dit: jonkheer/jonkvrouw, ridder (geen vrouwelijk equivalent), baron/barones, burggraaf/burggravin, graaf/gravin, markies/markiezin, hertog/hertogin, prins/prinses.
Een Hertog was een legeraanvoerder en een baron een landeigenaar die zijn militaire diensten aan zijn heer verleende. Graaf was een administratieve functie en een markies is hetzelfde als een markgraaf.
Prins is de hoogste adellijke titel, maar kan ook een (lagere) vorstelijke titel zijn. Het vrouwelijke equivalent is Prinses. Koning is na keizer de hoogste vorstelijke titel, en met deze titel wordt het (mannelijk) staatshoofd van een koninkrijk aangeduid. Het vrouwelijke equivalent wordt koningin genoemd.
Graaf, vrouwelijk gravin, is tegenwoordig een adellijke titel maar oorspronkelijk lag er een militaire en bestuurlijke functie aan ten grondslag. In rangorde van de Belgische en Nederlandse adel staat de graventitel boven die van burggraaf en onder die van markgraaf (markies).
Huidige regelgeving (sinds de Wet op de Adeldom 1994) Heden ten dage kan adeldom alleen aan een Nederlander verleend worden door erkenning, verheffing, inlijving of bij naamwijziging.
Sterft bijvoorbeeld een hertog, dan wordt zijn zoon de nieuwe hertog of de dochter de nieuwe hertogin. Daarom horen de kinderen van de edelen ook in de adel. De kinderen die dan geen adellijke titel geërfd hebben kunnen meestal met een andere edele trouwen om toch in de adel te blijven.
Baron Harry en baron Gerrit van Coeverden, behoren tot de oudste adellijke familie van Nederland. Sinds 1991 voeren zij weer de titel baron. De oudste adellijke familie van Nederland woont ten oosten van de IJssel.
De titels prins en prinses worden alleen gevoerd door leden van de koninklijke familie (Oranje, Nederlanden, Oranje-Nassau en de Bourbon de Parme). De Nederlandse titel hertog/hertogin wordt in het geheel niet gevoerd en de titel markies/markiezin door slechts één familie, die bovendien tot de Britse adel behoort.
Bij mogelijkheid 2 wordt de titel geërfd in Salische lijn. Dat wil zeggen dat de oudste zoon zich baron mag noemen. De rest is titelloos en is dus gewoon jonkheer of jonkvrouw.
De drager van deze titel vervulde vanaf de vroege middeleeuwen een militaire bestuursfunctie voor een leenheer en was in rang grofweg vergelijkbaar met een hooggeplaatste bevelhebber van een garnizoen. Hij of zij zetelde op een burcht of ander soort vesting, waarvan de naam werd afgeleid.
De titel baron komt in Nederland en België op twee manieren voor: "op allen" en "met het recht op eerstgeboorte". In het eerste geval heeft ieder lid van de betreffende adellijke familie (dat wil zeggen iedere afstammeling, mannelijk of vrouwelijk, in mannelijke lijn) recht op de titel baron of barones.
Een hertog staat boven andere adel zoals een jonkheer, baron, markies of graaf. Alleen de titel 'prins' is nog hoger. Hoewel daar uitzonderingen op zijn; soms kan de titel hertog ook gevoerd worden door een monarch, en die staat dan weer boven een prins. Het vrouwelijke equivalent is hertogin.
Sinds de afscheiding van België in 1830 komt er slechts één markies voor onder de adellijke families in Nederland: de Earl of Clancarty uit het Engelse geslacht Le Poer Trench, die de Nederlandse adellijke titel 'Markies van Heusden' voert. De koning(in) van Nederland is markies of markiezin van Veere en Vlissingen.
Markies Adellijke rang Markies is een adellijke titel. In rangorde van de Belgische en Nederlandse adel, alsook van de Peerage van Engeland, staat de markiezentitel boven die van graaf en onder die van hertog.
Wanneer behoor je tot de Nederlandse adel? Je bent van adel als je afstamt van een vader die van adel is en die bovendien dezelfde achternaam heeft als jij, omdat titel en predikaat met de achternaam verbonden zijn en adeldom alleen in de mannelijke lijn kan worden doorgegeven.
In het Nederland's Adelsboek vind je de stambomen van alle Nederlandse adellijke families; in Nederland's Patriciaat staan de stambomen van aanzienlijke niet-adellijke families.
Adellijk ziet op de geboorte, edel tegenwoordig vooral op de goede hoedanigheden van 's menschen inborst. Hij is niet alleen van adellijken bloede, maar ook een edel man. Een enkele maal heeft edel nog de beteekenis van adellijk, b.v. in de uitdrukkingen van edele geboorte, van edelen bloede.
De oude titels markies, hertog of prins worden niet meer uitgereikt. De nieuwe edellieden zijn zorgvuldig gescreend.
Het is niet mogelijk een Nederlandse adellijke titel tegen betaling te verwerven. De enige manier die er nog is om een Nederlandse titel te verwerven, is huwen met een lid van het Nedelandse koninklijk huis.
De juiste spelling is adellijk, met dubbel l. De betekenis speelt daarbij geen rol. Meestal betekent adellijk 'van adel, te maken hebbend met de adel', maar het heeft nog een betekenis. In de combinatie adellijk wild betekent het 'langere tijd bewaard, nét niet rot'.
Om een graaf of gravin aan te spreken, gebruiken we meestal de gewone aanspreekvorm meneer/mevrouw. In protocollaire of erg plechtige situaties kunnen we in de aanspreekvorm ook de adellijke titel gebruiken.
