Voor het maken van consommé, een heldere bouillon, komt een laagje schuim juist van pas. Dit gebeurt door het toevoegen van eiwitten. Hierin verzamelen zich alle onzuiverheden en door het afschuimen, in dit geval klaren of clarifiëren genoemd, ontstaat er dan een zeer heldere substantie.
Wat gebeurt er als je bouillon niet afschuimt? Witte schuimlaag afschuimen Het is voor de smaak van het eten in ieder geval belangrijk om het schuim zo snel mogelijk weg te scheppen. Wanneer je te lang wacht kunnen deeltjes in het gerecht zinken en zorgen voor een vieze smaak.
Afschuimen doe je door met een schuimspaan het schuim van het kookvocht te scheppen, bijvoorbeeld als je vlees kookt in bouillon. Door af te schuimen krijg je een mooie heldere bouillon.
Zet een bouillon altijd op met koud water. Als je heet water gebruikt, sluiten de poriën van de ingrediënten zich direct. Hierdoor kunnen ze hun extractiestoffen minder goed afgeven aan de vloeistof. Je mag de bouillon niet laten koken.
Als je de bouillon kookt, stollen de eiwitten uit het vlees en wordt de bouillon troebel. Dit heet ook wel 'blinde bouillon'. Roer niet te veel tussendoor en schep tijdens het trekken regelmatig het schuim eraf. Dit gaat heel goed met een schuimspaan of pollepel.
Laat bouillon nooit koken, maar heel zachtjes trekken zonder deksel op de pan. Door het borrelen van het water emulgeren de vrijgekomen vlees- en viseiwitten met het vet in het water en wordt de bouillon troebel.
Als je bouillon af laat koelen, vormt zich bovenop de bouillon een gestold vetlaagje. Schep dit laagje van de bouillon af om hem te ontvetten. Dit kan met een schuimspaan.
Hoe voorkom je dat een bouillon een bittere smaak krijgt? Door een soep hard te laten koken, verliest hij z'n smaak. Let erop dat je soep zachtjes op een laag vuur blijft pruttelen. Dit zal de smaak ten goede komen.
Het zeven van bouillon
Als je de bovenste zeef weglaat, zou de doek snel verstoppen, bovendien is de doek dan moeilijker schoon te maken. Uit de bovenste zeef kun je de stukken vlees halen. Dat soepvlees is nog erg lekker. Behalve in de soep doen, kun je er ook andere gerechten mee bereiden.
Bouillon is eigenlijk alleen gezond als u het zelf maakt. Wie bouillonblokjes gebruikt, krijgt vooral veel zout binnen. Eerder dit jaar doet de Consumentenbond onderzoek naar de bestanddelen van deze blokjes en wordt duidelijk dat 16 van de 49 onderzochte exemplaren vooral veel zout bevatten.
Laat een pan soep nooit koken, zo verliest hij zijn smaak. Laat een pan met soep zachtjes pruttelen op een zacht vuurtje. Als je de groenten toevoegt aan de soep, laat ze dan een paar minuten meebakken en voeg daarna pas de bouillon toe. Dit zorgt ervoor dat de groenten nog meer smaken afgeven aan de soep.
Klaren of 'clarifiëren'
Dat gebeurt door eiwitten toe te voegen waarin alle onzuiverheden zich ophopen. Daarna kun je het afschuimen, of in de juiste termen 'klaren' of 'clarifiëren' genoemd. Door het daarna door een fijne doek te gieten wordt het nog een keer extra gezeefd en ontstaat er een zeer heldere substantie.
Om het oppervlak aan water en lucht te vergroten, vormen ze schuim. Dat schuim krijgt een flinke zet om- hoog door de damp die vrijkomt uit het kokende water, met als gevolg: overkoken.
Schenkel bevat veel collageen, dat tijdens het garen overgaat in gelatine. Dat geeft soep een prettig mondgevoel. Het vette beenmerg geeft smaak. Het vet kan later van de soep afgeschept worden of met absorberend keukenpapier verwijderd.
Na het zeven kan de bouillon gelijk gegeten of eerst nog geclarifiërd worden. Tijdens het koken geven de smaakmakers kleine deeltjes af aan het water waardoor de bouillon troebel wordt. Vaak wordt de bouillon daarom na het zeven nog geclarifiërd om alle deze deeltjes eruit te halen en de bouillon helder te maken.
Spliterwten zijn halve erwten en laten (vooral aan het platte oppervlak) gemakkelijk eiwitten los. Als je spliterwten ongewassen kookt, ontstaat er veel schuim op het kookvocht. Door ze eerst goed te wassen in een zeef of vergiet, is de hoeveelheid schuim die ontstaat minder.
Het clarifiëren van bouillon houdt in dat je alle onzuiverheden en kleine vetdeeltjes die maken dat je bouillon troebel is, verwijderd. Door al deze onzuiverheden te verwijderen wordt je bouillon helder en doorzichtig. Het heet dan ook geen bouillon meer maar een consommé.
Eiwit. Het enige dat je nodig hebt is eiwit en een schuimspaan. Eiwit heeft de eigenschap om andere eiwitten aan zich te binden als het verhit wordt tot 70ºC of hoger. Alle onzuiverheden en al het vet wordt als een magneet naar het eiwit getrokken en alles drijft naar de bovenkant.
Bottenbouillon is rijk aan allerlei belangrijke voedingsstoffen. De botten zijn rijk aan calcium en fosfor en bevatten daarnaast kalium, magnesium, silicium en zwavel. Beenmerg bevat vitamine K2 en A, omega 3 en 6 vetzuren en o.a. de mineralen selenium, zink en boron.
Soep, en liefst kippensoep
Griep gaat vaak gepaard met verstopte neus en hoesten. Soep – en vooral de stoom van hete soep – kan die symptomen verlichten. Bovendien is ook aangetoond dat kippensoep, op basis van bouillon, een ontstekingswerende werking heeft en de ontwikkeling van slijm tegengaat.
water met een smaakje! Het blijft echter vocht en telt ook net zo goed mee in de dagelijks benodigde hoeveelheid drinken. Bedenk echter wel dat je bouillon niet de hele dag door kan drinken en het geen watervervanger kan zijn. Bouillonblokjes bevatten veel zout en zout houdt vocht vast in het lichaam.
Laat de bouillon minstens drie uur trekken (tegen de kook aan) met het deksel op de pan, gebruik eventueel een vlamverdeler. Langer laten trekken mag ook, dat komt de smaak en gaarheid van het vlees ten goede. Schep als het soepvlees goed gaar is, de groenten en het vlees uit de pan.
Eén mok bottenbouillon per dag kan al wonderen doen, en dan met name wanneer je lichaam wel wat extra voedingsstoffen kan gebruiken.
Bouillonblokjes worden opgelost in heet water om een bouillon te verkrijgen en dienen zo als goedkoop alternatief voor gebruik in de keuken. Bouillon kan worden gebruikt voor soep maar ook om gerechten meer smaak te geven (bijvoorbeeld rijst koken in bouillon).
Wat is fond? Een fond is niets meer of minder dan een sterk gereduceerde bouillon. Je maakt het door de bouillon simpelweg tot ongeveer tweederde deel in te koken.
