Door het lichaam vocht en voedsel te onthouden, gaat het lichaam de eigen reserves aanspreken. Afhankelijk van de conditie, sterft iemand doorgaans binnen één à twee weken. Als de stervende af en toe nog wat water drinkt, kan het iets langer duren (meerdere weken).
We spreken van een terminale fase als het vermoedelijke overlijden binnen 3 maanden plaats vindt. In de praktijk wordt deze term meestal gebruikt om de laatste 6 weken van iemands leven aan te duiden. Afhankelijk van de verschillende symptomen is deze inschatting makkelijker of moeilijker te maken.
De helft van de patiënten overlijdt binnen 13 dagen na het stoppen met eten en drinken.
Vermoeidheid, pijn, gebrek aan energie, zwakte en gebrek aan eetlust komen bij meer dan 50% van de patiënten voor. In de terminale fase treedt een verschuiving op: vermoeidheid, zwakte, gewichtsverlies, sufheid en verwardheid doen zich (nog) vaker voor, terwijl de prevalentie van pijn afneemt.
Belangrijk is een goede voorlichting aan de patiënt en aanwezige familie over het snelle verloop van deze methode. Vaak valt de patiënt al in 10 tot 20 seconden in een diepe slaap en overlijdt binnen 5 à10 minuten.
Inslapen gaat pijnloos, snel en eenvoudig.
Ze zien, horen, voelen, ruiken dingen die er niet zijn. Veel voorkomend zijn het gevoel plotseling in een diepte te vallen en dan waker te schrikken of het gevoel te stikken. Dit noemen we hypnagoge ervaringen.
Als de wat minder vitale organen steeds slechter werken en het stervensproces vordert, zijn uiteindelijk de vitale organen aan de beurt. Dat betekent bijvoorbeeld de ademhaling, het hart en uiteraard bepaalde hersenfuncties.
Koud aanvoelende, soms blauw verkleurde handen en voeten, lijkvlekken aan de achterkant van de benen en op de rug. Spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt). Dit wordt ook wel doodsmasker genoemd.
Morfine is wel geschikt om pijn en benauwdheid te behandelen en kan dus wel een belangrijke rol spelen in de fase van het levenseinde.
Versterven kan worden omschreven als het natuurlijke proces van uitdrogen in de laatste levensfase. De stervende patiënt gaat steeds minder eten en drinken, omdat het lichaam daaraan geen behoefte meer heeft. Het lichaam droogt vervolgens uit, de patiënt wordt steeds suffer en slaapt tenslotte in.
Als je gewend bent alcohol te drinken, voel je je snel anders als je stopt. In het begin kun je onrustig, chagrijnig of somber zijn omdat je niet meer drinkt. Je kunt je afvragen wat er nog leuk is als je niet meer drinkt.
Antwoord. Als je enkel water drinkt, zonder calorieën, dan zul je om aan energie te geraken je eigen weefsels (om te beginnen je spieren) afbreken. Dit kun je maar een beperkte tijd volhouden. Bekende hongerstakers zoals Bobby Sands hebben dit +/- 6 weken volgehouden, vooraleer ze stierven.
Artsen gaan er vaker dan nodig is van uit dat morfinegebruik in de stervensfase het levenseinde bespoedigt. Meestal wordt de dosering van morfine gedurende de laatste levensdagen niet of alleen geleidelijk opgehoogd; bij 2,1% van de patiënten is de dosering hoger dan nodig om pijn of andere symptomen te verlichten.
Onrust en verwardheid
Het kan voorkomen dat door een gedaald bewustzijn iemands gedrag verandert. De stervende kijkt dan anders uit zijn ogen en kan een onrustige en verwarde indruk maken. Dit wordt een delier genoemd. Het lijkt alsof iemand van alles beleeft of ziet, maar wat precies is niet duidelijk.
Meestal is de patiënt gewoon thuis. Gemiddeld duurt het een tot drie dagen voor de patiënt overlijdt. Hoe langer het duurt, hoe minder positief mensen zijn.
Pijn is één van de meest voorkomende klachten op een sterfbed, net als de angst voor pijn. Om de lichamelijke pijn te verlichten kan het nodig zijn dat de zieke steeds meer pijnmedicatie nodig heeft. De kans is aanwezig dat dit het levenseinde enkele uren of dagen bespoedigt.
Waken bij de stervende
Je kunt rust en een warme sfeer maken, bijvoorbeeld met kaarsen, foto's, een mooie bloem, door te bidden of zachte muziek op te zetten. Als de stervende gelovig is, kunnen gebruiken (of rituelen) passend bij het geloof rust geven. De tijd lijkt in deze fase vaak stil te staan.
De tijdsduur van het stervensproces kan variëren van enkele uren tot circa een week. De symptomen die aanwezig kunnen zijn voor het intreden van de dood: Niet of nauwelijks nog eten en drinken en moeilijk slikken, dwing iemand dan niet om te drinken maar maak alleen de lippen vochtig.
Na het overlijden begint het lichaam af te koelen; ongeveer 12 uur na het overlijden voelt het lichaam koud aan (het lichaam neemt de temperatuur van de omgeving aan).
De stervende kijkt dan anders uit zijn of haar ogen en kan een onrustige en verwarde indruk maken. Dit wordt een delier genoemd. Het lijkt alsof iemand van alles beleeft of ziet, maar wat precies is niet duidelijk. Vaak maakt de stervende kleine (hand) bewegingen, alsof hij iets wil plukken of aanwijzen.
Met innige deelneming. Gecondoleerd met dit enorme verlies. Heel veel sterkte gewenst in deze moeilijke tijd. Ik wens je veel kracht bij het verwerken van dit verdriet.
De hoogte van de kosten kunnen enorm verschillen afhankelijk van de dierenarts en de locatie waar je woont. Gemiddeld kunnen de kosten variëren van €100 tot €250, inclusief de kosten voor de euthanasieprocedure en eventuele extra kosten, zoals crematie of begrafenis.
Soms is er een oorzaak aan te wijzen, zoals spanningen of stress, pijn, of geluiden van buiten. Ook kan het een gevolg zijn van een psychisch probleem, bijvoorbeeld een depressie, burnout of angststoornis. In die gevallen is het nodig om het lichamelijke of psychische probleem eveneens te behandelen.
