Insecten en dieren communiceren met elkaar door middel van trillingen. Zelfs in de wortels van bomen en planten borrelt het geluid van kleine luchtbelletjes. Al deze geluiden zijn echter zo hoog of laag, dat wij het niet kunnen horen. Er zijn aanwijzingen dat insecten en planten ook elkaars geluiden kunnen “horen”.
Bomen maken geluid en niet alleen als het waait. Dat hoor je niet als je er langs loopt, maar het is wel degelijk zo. Wetenschappers kunnen trillingen waarnemen door sensoren te plaatsen op de boom. Zo kun je de sapstroom zien, de gassen die om een boom hangen en de vochtigheid van de boom meten.
Bij gebrek aan wateraanvoer vanuit de wortels wordt er dan uit naburige weefsels lucht de kanaaltjes ingezogen, waardoor luchtbelletjes vormen. Het ontstaan van zo'n belletje gaat gepaard met een geluidspuls. Bomen maken dus inderdaad geluid.
Bij grote droogte kunnen ook bomen daaronder lijden - en dat proces maakt geluid. Nu hebben wetenschappers de sleutel ontdekt om deze hulpkreten te begrijpen. Franse wetenschappers hebben in hun laboratorium het ultrasone geluid weten te vangen, dat de luchtbelletjes maken die in uitgedroogde bomen gevormd worden.
Ook bomen blijken 's nachts te “slapen”. Uit lasermetingen blijkt dat ze in het donker hun takken laten doorhangen. Dat planten zich 's nachts anders gedragen dan overdag, is al langer geweten: bloemen openen zich 's morgens en ook de bladeren van sommige boomsoorten sluiten zich in het donker.
Planten hebben geen hersenen of de nodige zenuwcellen en kunnen daarom niets 'voelen'.
Aan het oppervlak lijkt een bos misschien een stille plek, maar voor bomen is dat heel anders. Bomen zijn juist voortdurend in gesprek. Ze kunnen communiceren, hun voedingsstoffen delen, elkaar waarschuwen, ruilen met soortgenoten en elkaar in leven houden.
Vegetatie en bodem hebben gemiddeld over de tijd maar een bescheiden invloed op het geluidniveau. Weinig vegetatie dempt weinig en bij veel vegetatie buigt geluid er overheen. Bij dichte vegetatie dempen bomen het geluid met maximaal 2 dB bij lage frequenties tot ca. 10 dB bij hoge frequenties.
Bomen kunnen ook zien. Dat ze licht en donker kunnen onderscheiden was al langer bekend. Maar nu staat ook vast dat er planten zijn die kleuren en vormen kunnen zien.
Bomen helpen de planeet af te koelen door schadelijke broeikasgassen op te nemen en zuurstof weer af te geven, ze zorgen voor schaduw en met hun bladeren verdampen ze water. In steden kunnen bomen de algehele temperatuur met wel 8 graden Celsius verlagen.
Volgens de wet moet een boom minimaal 2 meter van de erfgrens staan. Een heg of struik moet minimaal 0,5 meter van de erfgrens staan. Soms geldt een uitzondering en mogen bomen en planten toch dichterbij staan. Ga bij problemen eerst in gesprek met uw buren.
Planten met blote wortels kan je zo nog 14 dagen bewaren mits je ervoor zorgt dat de wortels niet uitdrogen, dus een beetje water geven indien nodig. Moet je de planten toch langer bewaren? Kuil ze dan in (zie hieronder).
Bomen kunnen een zachte winter minstens een jaar lang onthouden. Dat ontdekten Belgische onderzoekers toen ze experimenten deden met eiken en beuken. De biologen plantten een aantal jonge boompjes in kleine kasjes die ze van 2009 op 2010 de hele winter en lente 6 graden warmer stookten dan de omgeving.
De rode draad in dit boek is de geschiedenis van houtgebruik en ontbossing, die dendrochronologen in staat heeft gesteld het verleden te bestuderen en een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid van onze planeet in de toekomst. De reis verloopt via allerlei omwegen en zit vol verrassingen.
Wel honderd tot tweehonderd jaar! Hoe oud een boom precies kan worden, is afhankelijk van verschillende dingen. Zoals de boomsoort en de plek waar de boom staat. De oudste boom ter wereld is waarschijnlijk al meer dan 4.700 jaar oud en staat in Amerika.
Binnen 2 meter van de erfgrens: de boom mag niet hoger zijn dan de schutting of scheidsmuur. Als de schutting 2 meter hoog is, dan mag de boom dus ook maximaal 2 meter hoog zijn. Verder dan 2 meter van de erfgrens: er zijn geen regels voor de maximale hoogte van de boom.
Lucht dempt geluiden het snelst. Bij vochtige lucht (op ca. 20 °C) is de voortplantingssnelheid van geluid ruim 1200 kilometer per uur, bij drogere lucht is dat al gauw minder dan 1200 km/h. Temperatuur en vochtgehalte zijn dus van grote invloed op wat u uit de omgeving hoort.
als bomen konden spreken is een prachtig boekje over de historie en de nieuwe beeldenroute van Landgoed Olterterp in Friesland. De keuze om in oude bomen een beeldenroute te maken voert teruug naar het verleden van Landgoed Olterterp.
Als bomen niet rechtstreeks via de wortels communiceren, verloopt deze communicatie via allerlei schimmels die in symbiose met deze bomen leven. Dit is vergelijkbaar met de manier waarop mensen verbonden zijn via het internet. Bomen zijn - vooral in bossen - onderling verbonden met het Wood Wide Web.
Planten zijn anders dan dieren. Ze hebben geen hersenen, geen zenuwen en geen centraal zenuwstelsel. Ze kunnen geen pijn voelen of bewust op een externe prikkel reageren. Planten kunnen reageren op trillingen, zonlicht of chemische stimuli, maar dit zijn autonome reacties, geen bewuste.
In natuurlijke omstandigheden moeten bomen concurreren voor mineralen, water en licht. De boom is aangepast aan die omstandigheden waarin ook constante aantastingen van allerlei aard tot de normale gang van zaken horen. Bomen zijn aangepast aan die omstandigheden, waardoor ze met beperkte stress kunnen omgaan.
Kustmammoetboom (Sequoia sempervirens) – 115,9 meter
Het hoogste exemplaar, en dus 's werelds allerhoogste boom, staat in Californië. Hij werd ontdekt in 2006 en kreeg meteen maar de naam 'Hyperion' – naar één van de Griekse titanen, en letterlijk vertaald 'de hoogste'.
Hoewel het einde zich aankondigt kan de boom nog vele jaren voortleven. En ook dood kan de boom nog een tiental jaren een bijdrage leveren aan de natuur. De levenscyclus is pas weer rond als de boom ter plekke tot humus is vergaan.
