Insecten en dieren communiceren met elkaar door middel van trillingen. Zelfs in de wortels van bomen en planten borrelt het geluid van kleine luchtbelletjes. Al deze geluiden zijn echter zo hoog of laag, dat wij het niet kunnen horen.
Aan het oppervlak lijkt een bos misschien een stille plek, maar voor bomen is dat heel anders. Bomen zijn juist voortdurend in gesprek. Ze kunnen communiceren, hun voedingsstoffen delen, elkaar waarschuwen, ruilen met soortgenoten en elkaar in leven houden.
Bomen maken geluid en niet alleen als het waait. Dat hoor je niet als je er langs loopt, maar het is wel degelijk zo. Wetenschappers kunnen trillingen waarnemen door sensoren te plaatsen op de boom. Zo kun je de sapstroom zien, de gassen die om een boom hangen en de vochtigheid van de boom meten.
Hersens. “Maar bomen hebben geen hersens, alleen maar hout.” “Onze hersens zitten aan de bovenkant, zij hebben aan de bovenkant alleen takken.” “Als ze kunnen denken dan zitten hun hersens in hun wortels.”
Bomen kunnen ook zien. Dat ze licht en donker kunnen onderscheiden was al langer bekend. Maar nu staat ook vast dat er planten zijn die kleuren en vormen kunnen zien.
Insecten en dieren communiceren met elkaar door middel van trillingen. Zelfs in de wortels van bomen en planten borrelt het geluid van kleine luchtbelletjes. Al deze geluiden zijn echter zo hoog of laag, dat wij het niet kunnen horen. Er zijn aanwijzingen dat insecten en planten ook elkaars geluiden kunnen “horen”.
Bomen kunnen een zachte winter minstens een jaar lang onthouden. Dat ontdekten Belgische onderzoekers toen ze experimenten deden met eiken en beuken. De biologen plantten een aantal jonge boompjes in kleine kasjes die ze van 2009 op 2010 de hele winter en lente 6 graden warmer stookten dan de omgeving.
Hoewel het einde zich aankondigt kan de boom nog vele jaren voortleven. En ook dood kan de boom nog een tiental jaren een bijdrage leveren aan de natuur. De levenscyclus is pas weer rond als de boom ter plekke tot humus is vergaan.
Planten zijn anders dan dieren. Ze hebben geen hersenen, geen zenuwen en geen centraal zenuwstelsel. Ze kunnen geen pijn voelen of bewust op een externe prikkel reageren. Planten kunnen reageren op trillingen, zonlicht of chemische stimuli, maar dit zijn autonome reacties, geen bewuste.
Planten hebben geen hersenen of de nodige zenuwcellen en kunnen daarom niets 'voelen'.
Vegetatie en bodem hebben gemiddeld over de tijd maar een bescheiden invloed op het geluidniveau. Weinig vegetatie dempt weinig en bij veel vegetatie buigt geluid er overheen. Bij dichte vegetatie dempen bomen het geluid met maximaal 2 dB bij lage frequenties tot ca. 10 dB bij hoge frequenties.
Struiken en bomen houden geluid tegen ook doordat ze zelf vooral bij wind geluid produceren wat het verkeersgeluid filtert. Denk maar aan Bamboe of Populus tremula de Ratelpopulier en ruisende grassoorten. En ook een wal Eleagnus ebbingei of olijfwilg met glanzend donkergroen blad met grijze onderkant wil helpen.
Bomen helpen de planeet af te koelen door schadelijke broeikasgassen op te nemen en zuurstof weer af te geven, ze zorgen voor schaduw en met hun bladeren verdampen ze water. In steden kunnen bomen de algehele temperatuur met wel 8 graden Celsius verlagen.
Ze groeien zo scheef omdat ze van licht houden en dus naar het licht toe groeien. Maar dat betekent dus niet dat ze makkelijk kunnen omvallen.
als bomen konden spreken is een prachtig boekje over de historie en de nieuwe beeldenroute van Landgoed Olterterp in Friesland. De keuze om in oude bomen een beeldenroute te maken voert teruug naar het verleden van Landgoed Olterterp.
Vandaag zijn bomen langs de weg vooral belangrijk voor verkeersgeleiding, landschap, klimaat, leefomgeving en natuur. Terwijl wegen vroeger enkel plaats moesten bieden aan paard en kar en dus een beperkte breedte hadden moeten ze nu ruimte bieden aan het steeds toenemende autoverkeer en aan fiets- en voetpaden.
In natuurlijke omstandigheden moeten bomen concurreren voor mineralen, water en licht. De boom is aangepast aan die omstandigheden waarin ook constante aantastingen van allerlei aard tot de normale gang van zaken horen. Bomen zijn aangepast aan die omstandigheden, waardoor ze met beperkte stress kunnen omgaan.
Planten kunnen niet lijden, dieren wel
Planten hebben namelijk geen centraal zenuwstelsel, geen hersenen en geen zenuwen. Deze eigenschappen hebben ze ook niet nodig. Planten voelen daarom geen pijn en kunnen ook niet bewust op externe prikkels reageren.
Een harttak of middentak is de centrale vrijwel verticale hoofdtak in het verlengde van de stam. De kiemplant van een boom vormt een eenjarige stengel, die na verhouting verder groeit als harttak. De gesteltakken zitten op de plaats waar de harttak vertakt.
Kustmammoetboom (Sequoia sempervirens) – 115,9 meter
Het hoogste exemplaar, en dus 's werelds allerhoogste boom, staat in Californië. Hij werd ontdekt in 2006 en kreeg meteen maar de naam 'Hyperion' – naar één van de Griekse titanen, en letterlijk vertaald 'de hoogste'.
Ook kan een boom afhankelijk van de soort en de omstandigheden heel oud worden, van vele honderden tot enkele duizenden jaren. Zo kan de Japanse notenboom meer dan 1000 jaar oud worden: in China is de oudste Japanse notenboom ongeveer 3500 jaar.
Een boom kan heel oud worden. Sommige bomen, zoals de ginkgo, kunnen zelfs meer dan 1000 jaar oud worden. Een boom wordt vaak gebruikt door dieren, omdat ze daar hun nest in kunnen bouwen, of onder de schors kunnen kruipen.
Neen, zonder planten (bomen) kunnen wij niet leven. Bomen zorgen voor zuurstof en elk mens heeft zuurstof nodig om te leven.
Zo stek je een boom
Snij of knip deze tak vlak onder een blad af. Haal de onderste bladeren eraf maar laat minimaal twee 'bladparen' zitten. Zet je stek in een glazen pot met water. Dan kan je goed zien of je stekje wortels krijgt!
Een aantal, vooral de eindknoppen, lopen uit in de lente. Eindknoppen zijn de knoppen die aan het einde zitten van de top, alle takken en zijtakken. Bij een grote boom zijn er dat zeer veel. Het zijn dus vooral de eindknoppen die voorrang krijgen bij het uitlopen.
