Vroeger werd bij alle vrouwen elk jaar een uitstrijkje genomen vanaf het eerste seksuele contact, maar vandaag volstaat het om dit preventieve onderzoek één keer om de drie jaar te laten doen, en dit tussen 25 en 70 jaar.
Wanneer is een uitstrijkje nodig? We raden alle vrouwen tussen de 25 en 64 jaar aan om iedere drie jaar een uitstrijkje te laten nemen bij de huisarts of gynaecoloog.
We raden aan om op uw 25 jaar een eerste uitstrijkje te laten nemen. Na het eerste uitstrijkje adviseren we om er iedere drie jaar een te laten nemen. (Tussentijds) bloedverlies, bloederige afscheiding of bloedverlies na seks kunnen een reden zijn om een extra uitstrijkje te laten nemen.
Dit kan jaarlijks, twee jaarlijks of drie jaarlijks zijn in het kader van een algemene 'routine' controle maar ook voor advies rond anticonceptie, fertiliteit, menopauze, zwangerschap, 'problemen' met de maandstonden, vaginale infecties en seksualiteit.
In de eerste helft van je zwangerschap heb je meestal iedere 4 weken een afspraak met je verloskundige of gynaecoloog. Later iedere 2 of 3 weken en aan het eind van je zwangerschap iedere week. Soms krijg je meer of minder controles. Dat ligt eraan hoe het met jou en je baby gaat.
Na de bevalling zal je verloskundige of gynaecoloog je adviseren om minstens zes weken geen seks te hebben. Die termijn geeft hij of zij je niet zomaar, het is de tijd die je lichaam nodig heeft om te herstellen.
Je kan aan het maagdenvlies niet zien of iemand seks heeft gehad. Ook een dokter kan dit niet zien.
Zo kan de gynaecoloog op een monitor zien of er afwijkingen aan de baarmoeder en/of de eierstokken zijn. Dat kunnen bijvoorbeeld vleesbomen en zwellingen van de eierstokken zijn. Als blijkt dat er in de baarmoederholte een afwijking zit, zoals een poliep, moet verder onderzoek gedaan worden.
Het onderzoek van het uitstrijkje is meestal gratis. Je betaalt alleen de consultatie bij je huisarts of gynaecoloog. Een deel daarvan krijg je terug van je ziekenfonds.
Kies dus kleding waarin je je comfortabel voelt: als je een kort, loszittend kleedje draagt, is de kans groot dat je dit mag aanhouden en enkel wat omhoog moet trekken. De meeste gynaecologen doen ook een borstonderzoek, dus houd er rekening mee dat je je beha zal moeten uitdoen.
Vrouwen krijgen vanaf hun 30e tot en met hun 60e eens per 5 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Dit onderzoek gebeurt met een uitstrijkje. Meestal doet de dokter of assistent dit, maar je kunt het ook zelf doen.
Het gynaecologisch onderzoek, niet systematisch
Zo'n gynaecologisch onderzoek neemt 10 minuten in beslag, doet geen pijn en kan – met uitzondering van het nemen van een uitstrijkje – zelfs uitgevoerd worden wanneer u ongesteld bent.
Je kunt een afspraak maken voor een gynaecologische check-up zonder verwijzing of medische reden.
Inwendig gynaecologisch onderzoek is een onderzoek van de vagina en de baarmoedermond. De gynaecoloog gebruikt een speculum (eendenbek) om de vagina en baarmoedermond nauwkeurig te kunnen bekijken. Vervolgens brengt de gynaecoloog één of twee vingers in de vagina. De andere hand legt hij op de buik.
Onrustige cellen zijn cellen die er anders uitzien dan normale cellen. Ze kunnen ontstaan door een infectie, bijvoorbeeld met HPV. Vaak ruimt het lichaam onrustige cellen vanzelf weer op. Onrustige cellen kunnen steeds meer gaan afwijken van normale cellen.
De overheid betaalt het onderzoek. Laat u zonder uitnodiging een uitstrijkje maken bij de huisarts, of laat u een uitstrijkje maken in het ziekenhuis bij een gynaecoloog? Dan is het onderzoek niet gratis. U moet het dan (deels) zelf betalen, afhankelijk van uw zorgverzekering.
Vergoeding basisverzekering
Wij vergoeden behandelingen bij de gynaecoloog in het ziekenhuis of zelfstandig behandelcentrum (ZBC) uit de basisverzekering. Dit valt onder de vergoeding medisch specialistische zorg.
Je ziekteverzekering betaalt de meeste consultaties bij je gynaecoloog en je vroedvrouw terug. Wat je ziekteverzekering niet terugbetaalt, is meestal terugbetaald door een aanvullende verzekering.
Over de opleiding
Om gynaecoloog te worden, start je met de opleiding Geneeskunde. Daarna solliciteer je naar een opleidingsplaats op de afdeling Gynaecologie in een universitair medisch centrum. Deze specialisatie duurt nog eens 6 jaar.
De grootte, vorm en ligging van de baarmoeder en de dikte van het baarmoederslijmvlies kunnen worden beoordeeld. Er wordt gekeken of er myomen (vleesbomen) of poliepen (slijmvliesverdikkingen) aanwezig zijn en waar deze zich bevinden.
Met een spreider (speculum of 'eendenbek') bekijkt de gynaecoloog vervolgens in de vagina en naar de baarmoedermond. Eerst worden de schaamlippen gespreid. Als u licht perst, opent de vagina zich iets. Het inbrengen doet dan in principe geen pijn.
Het scheuren van het maagdenvlies kan min of meer pijnlijk zijn, afhankelijk van zijn elasticiteit (hoewel het ongemak en de pijn bij het eerste seksuele contact vaak meer te maken hebben met de onervarenheid van beide partners en de onvoldoende bevochtiging van de slijmvliezen bij de penetratie).
Ja, dat kan zeker! Als je zonder voorbehoedsmiddelen seks hebt met een jongen (waarbij zijn sperma in jouw vagina terecht komt) kun je altijd zwanger worden. Dus net zo goed als het de eerste keer is.
