Mensen met het syndroom van Korsakov zijn vaak in een slechte conditie. We treffen tengevolge van het alcoholgebruik vaak beschadigingen aan van lever, alvleesklier, darmen en maagslijmvlies. Ook kunnen hart- en vaatziekten optreden.
Mensen met Korsakov krijgen ernstige problemen met hun geheugen. Het gaat hierbij vooral om dingen die kort geleden gebeurd zijn. Maar zij kunnen ook oude herinneringen gaan vergeten. Het is mogelijk dat de hersenen van patiënten deze gaten in het geheugen gaan opvullen met herinneringen die niet waar zijn.
Geheugenverlies: iemand kan zich dingen die kort geleden zijn gebeurd niet meer herinneren. Oude herinneringen blijven vaak beter bewaard. Moeite met tijd en plaats: iemand kan moeite hebben om gebeurtenissen in chronologische volgorde te plaatsen. Hij kan zich moeilijker oriënteren in tijd en plaats.
Het syndroom van Korsakov is een aandoening waarbij een gedeelte van de hersenen is beschadigd. Hierdoor ontstaan geheugenverlies en ernstige problemen met het plannen van activiteiten. Aan korsakov gaat in de helft van de gevallen een acute ziekte vooraf, de ziekte van Wernicke.
Wernicke-patiënten kampen met sufheid, verwardheid, loopstoornissen en verlamming van de oogspier. Soms treedt ook bewustzijnsdaling of zelfs een coma op. De aandoening is vaak acuut maar kan ook een mild verloop kennen, waardoor de kans bestaat dat deze niet wordt opgemerkt.
Bied sturing en structuur, echter op een vriendelijke wijze in aansluiting op de belangstelling en behoeften van de patiënt. Probeer angst en agressie te reduceren met vriendelijkheid, begrip en geduld. Verstrek alleen relevante informatie. Train betrokkene in het gebruik van hulpmiddelen (bijvoorbeeld agenda).
In Nederland lijden zo'n acht- tot tienduizend mensen aan het syndroom van Korsakov. Ze hebben last van geheugenstoornissen en gedragsproblemen. Korsakov ontstaat door een langdurig tekort aan vitamine B1, waardoor de hersenen blijvend schade oplopen.
Verloop van Korsakov
Het Korsakov syndroom is geen progressieve ziekte zoals de ziekte van Alzheimer. Je naaste kan niet genezen, maar kan jaren leven met dit syndroom. Voorwaarde is wel dat ze stopt met het drinken van alcohol.
De ziekte van Korsakov zelf zorgt er waarschijnlijk niet voor dat je levensverwachting minder wordt dan iemand zonder de ziekte. Maar doordat iemand met Korsakov meestal lange tijd veel heeft gedronken, kan alcohol het lichaam hebben beschadigd. Dit kan problemen geven aan organen en de kans op kanker groter maken.
Voor een deel van onze patiënten geldt dat zelfstandig wonen geen optie (meer) is; zij blijven aangewezen op begeleiding en verzorging. Het Korsakov Centrum beschikt over 3 Trainingshuizen in de wijk (beschermd wonen) speciaal voor mensen die zich met beperkte begeleiding en verzorging kunnen redden.
De invloed van alcohol op het cerebellum (kleine hersenen, achteraan het hoofd) zorgt voor stoornissen in motoriek, coördinatie en evenwicht. Dit is reeds merkbaar wanneer iemand eenmalig stevig doordrinkt. Langdurig overmatig drinken kan soms leiden tot permanente beschadigingen.
Als de hersenen eenmaal beschadigd zijn, is Korsakov niet meer te genezen. In tegenstelling tot dementie is Korsakov echter geen progressieve aandoening. Dat betekent dat het niet erger wordt, op voorwaarde dat iemand stopt met het drinken van alcohol en een gezond voedingspatroon heeft.
Gevolgen van overmatig drinken op langere termijn:
Hoge bloeddruk, hartritmestoornissen en hersenbloedingen. Verstoorde afbraakfunctie van de lever dat kan leiden tot leververvetting, leverontsteking en levercirrose. Korsakovsyndroom, dit is een vroegtijdige dementie veroorzaakt door alcohol. Verhoogde kans op kanker.
Een Korsakovpatiënt kan niet genezen, maar nog jaren leven met het syndroom. Voorwaarde is wel dat hij stopt met het drinken van alcohol. Gaat hij daarmee door, dan kan de alcohol ook andere organen en lichaamsfuncties aantasten.
Het voornaamste criterium om het syndroom van Korsakov te krijgen, is zo'n 20 tot 30 jaar overmatig drinken.
Een ggz- of gespecialiseerde zorginstelling kan de diagnose stellen, maar de schade aan de hersenen is niet zomaar te zien. Een MRI-onderzoek kan wel bepaalde afwijkingen aan het licht brengen die de diagnose Korsakov ondersteunen.
Helaas is er geen medicijn tegen Korsakov. Medicatie helpt dan ook niet om de geheugen- en gedragsproblemen te verminderen. Wel kan medicatie helpen bij angst- of depressieklachten, maar het is heel belangrijk dat iemand dan 'alcoholvrij' is. Alcohol en medicijnen zijn namelijk een gevaarlijke combinatie.
Met MRI-onderzoek kan gedifferentieerd worden tussen het syndroom van Korsakov en andere oorzaken van een cognitieve stoornis, zoals neurodegeneratieve aandoeningen. Bepaalde afwijkingen op de MRI-scan ondersteunen de klinische diagnose 'syndroom van Korsakov'.
Er is op dit moment geen behandeling voor het Korsakov syndroom. Zodra een patiënt stopt met alcohol drinken zal het functieverlies in de hersenen ook tot stilstand komen, maar er zal nooit verbetering optreden. Belangrijk is dus dat Korsakov patiënten gestimuleerd worden om te stoppen met drinken.
Bij Amsta is iedereen met het syndroom van Korsakov welkom. U kunt onder meer terecht in twee van onze verpleeghuizen in Amsterdam: De Poort en Dr. Sarphatihuis. Op deze grotere locaties hebben we gespecialiseerde afdelingen voor mensen met Korsakov.
De adviesdosering Thiamine is 100 mg per dag tot tenminste zes maanden na het stoppen met drinken. Dus ook als u goed eet, al gestopt bent met drinken, van plan bent te stoppen, niet heel veel drinkt of binnenkort wordt opgenomen, dient u Thiamine te slikken.
Vitamine B1 komt voor in vlees, groenten, noten, gist en graanproducten. U krijgt vitamine B1 als tablet of injectie om een tekort aan vitamine B1 te voorkomen of om een tekort aan te vullen. Een tekort kan ontstaan bij zware drinkers en zeer eenzijdige voeding.
Het belangrijkste verschil is dat dementie progressief is en korsakov niet. Bij cliënten met korsakov is herstel mogelijk, zij het zeer beperkt. Een ander verschil is dat bij korsakov het kortetermijngeheugen is aangetast, maar de intellectuele vermogens meestal niet.
