Over ademhaling leerden we op school dat we zuurstof (zuurstofgas, O2) inademen en koolzuur (koolzuurgas, koolstofdioxide, CO2) uitademen.
De longen/ Gasuitwisseling
Zuurstof uit de lucht wordt in de longblaasjes afgegeven aan het bloed in de haarvaatjes en wordt dan gebonden aan het hemoglobine in de rode bloedcellen door het lichaam gepompt.
We ademen (o.a.) zuurstof in en CO2 uit. Maar er zijn veel meer bronnen van CO2 productie. Het verbranden van olieproducten als benzine en diesel maar ook de uitstoot van vulkanen zijn bronnen van CO2 in onze atmosfeer.
Een persoon in rust ademt per etmaal meer dan 5000 liter stikstof uit.
Co2 is een restproduct van het proces waarbij vetten en koolhydraten uit ons voedsel worden afgebroken. Co2 is dus zeg maar de poort die zuurstof toelaat tot je spieren. Indien je teveel ademt wordt er teveel CO2 verwijdert uit je bloed en sluit deze poort zich meer zodat zuurstof moeilijker kan passeren.
Je voert lucht door een vloeistof heen. De CO2 in de lucht reageert met de vloeistof en het broeikasgas bindt zich aan de chemicaliën. De lucht gaat, zonder CO2, weer uit de vloeistof. Dat idee wordt al gebruikt; Carbon Engineering bouwt zelfs hele ventilatormuren die op deze manier CO2 uit de lucht halen.
De lucht die we inademen bestaat voor het overgrote merendeel uit stikstof (78 procent) en zuurstof (21%). Ongeveer 0,04 procent van de lucht die we inademen is CO2. Dat komt dus neer op 4 milliliter per liter ingeademde lucht.
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
Boeren gebruiken mest van dieren en kunstmest om hun land te bemesten. Een deel van die mest verdampt als ammoniak en komt zo in de lucht. Om de zogenaamde 'stikstofproblematiek' goed te begrijpen, zijn drie termen belangrijk: Concentratie (hoeveel zit er in de lucht)
Duitsland hanteert bijvoorbeeld heel hoge drempelwaarden. De redenering daar is: Alle stikstofbronnen waarvan de depositie lager is dan 21 mol bekijken we niet, we zeggen dat zo'n bron geen gevolgen heeft. Ter vergelijking, in Nederland ligt de drempelwaarde op 0,0001 mol”, verduidelijkt de hoogleraar Omgevingsrecht.
Voordat CO2 toxisch is, moeten er atmosferische waardes gehaald worden van wel 6.000-10.000ppm. Dat gaat over respectievelijk 10x de wetmatige norm. De uitademingslucht in onze longen is vaak 40.000ppm.
CO2 wordt geproduceerd in ons lichaam bij verbranding in bijvoorbeeld de spieren. Het wordt in het bloed opgenomen en gaat daar een reactie aan met water, H2O. Dit splitst zich in H+ (sterk zuur) en HCO3- (bicarbonaat, zwak basisch). Hierdoor maakt CO2 het bloed netto zuurder.
CO2 (kooldioxide) komt van nature voor in de dampkring en is essentieel voor het natuurlijke ecosysteem van de aarde. Wij mensen stoten CO2 uit als we ademen, en planten en bomen nemen het op om te groeien. Ze geven dan het afvalproduct O2 (zuurstof) af, dat wij mensen gebruiken – en dan begint het proces opnieuw.
Verstikking. Een ander minder bekend risico is het gevaar van verstikking. Wanneer u gas inademt, krijgt u geen of te weinig zuurstof binnen. Hierdoor stikt u, zonder dat u dat in de gaten hebt.
Uiteindelijk komt een deel van de ingeademde lucht aan bij de longblaasjes. Deze 'zakjes' hebben een hele dunne wand. Zuurstof uit de ingeademde lucht kan door deze wand in je bloed komen. Tegelijkertijd verdwijnt kooldioxide uit je bloed naar je longen.
In de perifere weefsels gaat de zuurstof door diffusie vanuit het bloed de cellen in en gaat het koolzuur in omgekeerde richting vanuit de cellen naar het bloed. In de longen gaat zuurstof vanuit het alveolaire gasmengsel naar de longcapillairen en omgekeerd gaat de CO2 vanuit de longcapilairen naar de alveoli.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer.
Dat komt vooral omdat Nederland klein en dichtbevolkt is. In landen als Frankrijk of Italië zit er veel meer ruimte tussen landbouwbedrijven en natuurgebieden, en omdat natuurgebieden er veel groter zijn, wordt de kritische depositiewaarde er minder makkelijk overschreden.
"Als het over absolute aantallen gaat, is China veruit koploper in de stikstofuitstoot", zegt hoogleraar Wim de Vries (Universiteit Wageningen) tegen RTL Nieuws. "In delen van het land stoten ze zelfs per hectare veel meer uit dan wij, maar gemiddeld over het hele land is het minder."
Een koe ademt het methaan uit en zo komt het in de lucht.” Het voer dat koeien eten en verteren zorgt in meer of mindere mate ook voor stikstofuitstoot. “Zo geven boeren hun koeien vaak voer met net teveel eiwit (waar stikstof in zit), ongeveer 10 procent eiwit te veel.
Ook de landbouw veroorzaakt veel uitstoot. De landbouw is verantwoordelijk voor 13% van de broeikasgassen en 60% van de stikstofuitstoot. Het meeste daarvan komt van de intensieve veehouderij: de bio-industrie. Het kan ook anders: heel veel boeren laten al zien dat natuurinclusieve landbouw heel goed werkt.
Blootstelling aan een teveel aan stikstof vormt een risico voor de gezondheid, omdat het zuurstof- verdringend is. Een te hoge concentratie stikstof in de lucht kan zelfs de dood tot gevolg hebben. Het aanraken van vloeibare stikstof kan brandwonden veroorzaken.
Wetenschappers van de Universiteit van Nottingham hebben een methode ontwikkeld waarmee vrijwel alle gewassen stikstof uit de lucht kunnen halen. Stikstofbinding, het proces waardoor stikstof in ammoniak wordt omgezet, is essentieel voor planten om te overleven en te groeien.
Deze inerte gassen zijn reukloos en geven dus van hun aanwezigheid geen geurwaarschuwing aan mensen. Hierdoor is er sprake van een sluipend gevaar. Een dodelijk ongeluk kan al voorkomen na slechts twee keer inademen van stikstof of een ander inert gas.
Wanneer u angstig bent of gespannen, kan uw lichaam in een stresstoestand raken. Het is alsof het lichaam zich voorbereidt op inspanning. U gaat vanzelf sneller ademhalen en uw hart gaat sneller kloppen. Zo kunnen angst en spanning ervoor zorgen, dat u gaat hyperventileren.
