We maken onderscheid tussen vijf verschillende tekstdoelen: informeren, opiniëren, overtuigen, activeren en amuseren. Hieronder gaan we ze stuk voor stuk bij langs. Wil jij meer weten over de verschillende tekstsoorten? Check dan dit artikel .
We maken onderscheid tussen vijf verschillende tekstdoelen: informeren, opiniëren, overtuigen, activeren en amuseren.
Een tekstsoort kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld nieuwsbericht, reclametekst of gedicht. Hoe de tekst eruitziet, noemen we de tekstvorm.
Wat zijn tekstdoelen? Tekstdoelen geven aan wat jij als schrijver wilt bereiken met jouw tekst. De 7 tekstdoelen zijn: informeren, instrueren, adviseren, overtuigen, activeren, emotioneren en inspireren. Een tekst heeft minimaal één tekstdoel.
Als je een tekst gaat schrijven, doe je dat vaak met een doel. Er worden vaak vier tekstdoelen onderscheiden: amuseren, informeren, overtuigen en overhalen/activeren.
Een tekst heeft bepaalde kenmerken: een inhoud (thema), een vorm (taalgebruik en structuur) en een bedoeling (doel).
informatieve of referentiële teksten, die een stand van zaken in de werkelijkheid weergeven (verslag, krantenbericht, wetenschappelijk of encyclopedisch artikel enz.) beschouwende teksten, die de toehoorder of lezer van iets willen overtuigen (reclameboodschap, pamflet, verzoekschrift enz.)
Nou: informeren, instrueren, adviseren, overtuigen, activeren, emotioneren en inspireren.
Het schrijf- of spreekdoel is wat iemand ermee wil bereiken: samen heet dit het tekstdoel. Soorten tekstdoelen: Informeren: gegevens verstrekken. Uiteenzetten: uitleggen hoe iets in elkaar zit. Overtuigen: betogen, een pleidooi houden.
Tekstsoorten: handleiding, instructie, uiteenzetting (scroll naar beneden en lees verder), verklaring, voorlichtingsmateriaal, bijsluiter, recept, schoolboekentheorie. Opiniëren De schrijver wil de lezer aan het denken zetten, hem een eigen mening laten vormen, ook door te laten merken hoe hij er zelf over denkt.
Die ordening van inhouden, de relaties tussen die inhouden en de manier waarop die relaties worden gemarkeerd, met signaalwoorden bijvoorbeeld, noemen we de tekststructuur. In informatieve teksten komen vijf structuren veel voor: beschrijving, chronologie, oorzaak-gevolg, probleem-oplossing en vergelijking.
Een gedicht is door een dichter of dichteres bedacht en behoort tot de poëzie. Er zijn wat betreft de inhoud volgens Aristoteles drie soorten of genres poëzie: lyrische gedichten zijn kort en bespiegelend, epische gedichten vertellen een verhaal, en dramatische poëzie betreft toneelstukken in verzen.
Een narratieve tekst vertelt een verhaal of drukt gevoelens en emoties uit; de zender wil de ontvanger ontspannen, raken of ontroeren. Bij dit soort tekst is het tekstdoel: entertainen, ontroeren, raken, ontspannen. Voorbeelden een (muur)gedicht, een griezelverhaal, een lied, een raptekst, een roman ...
Tekstsoort: betoog àeen betoog is een overtuigende tekst. In een betoog leg je je standpunt uit met argumenten. En betoog is subjectief.
Een betoog is een overtuigende of activerende tekst. Het heeft niet als doel om de lezer een eigen mening te laten vormen, zoals bij een beschouwing, maar om de lezer de mening van de schrijver te laten overnemen.
Persuasieve teksten (een advertentietekst, een verkoopbrief): als een schrijver voor deze tekstsoort kiest, wil hij je juist wel ergens van overtuigen. De schrijver neemt een duidelijk standpunt in en wil jou overhalen die mening te gaan delen.
In een betoog staat de mening van de schrijver die onderbouwd wordt door verschillende argumenten. Vaak gebruiken schrijvers feiten om hun meningen te onderbouwen. Voorbeelden van betogen zijn advertenties, recensies, verkiezingsaffiches en zelfs ook jouw eigen debat tekst.
Een narratieve tekst wil feiten en gebeurtenissen vertellen om je mee te nemen in een verhaal; een voorbeeld is een reisverhaal.
Een goede goede tekst is een tekst die op een passende of verrassende manier zijn doel bereikt. Dat heeft te maken met de structuur van de tekst, de gebruikte toon, de woordkeus, goed lopende zinnen en de leesbaarheid. Een goede tekst spreekt je aan, raakt je, is nuttig of informatief.
