Andere namen verspreid in de diverse dialecten zijn mierzeiker, muurzeiker, zeikmoeier, amezeik, …. Ook woorden met miegen 'urineren' – vooral in het noordoosten van Nederland bekend – horen in deze groep thuis: mieghimmel, pismieger, miegemp, enz. Nochtans heeft dat mierenzuur niets met urine te maken.
Nedersaksisch en Limburgs
Het Nedersaksisch (in 1996) en het Limburgs (in 1997) zijn erkend als regionale talen onder het Europees Handvest. Door deze erkenning kunnen betrokken provincies en gemeenten een eigen beleid voor deze regionale talen voeren.
De latere Limburgse dialecten vinden hun oorsprong in de oostelijke tak van het Oudnederlands, ook wel Oostnederfrankisch genoemd. Enkele van de vroegst bekende Nederlandse teksten zijn in deze variant geschreven, zoals bijvoorbeeld de beroemde Wachtendonckse Psalmen uit de 10e eeuw.
Neem je afscheid, dan zeggen Limburgers niet 'doei'. Net als bij het groeten gebruiken ze hiervoor 'haj(e)' en 'hoj(e)'.
Limburgers zijn een apart volkje, vinden ze zelf. Nieuwkomers in Limburg vinden dat ook, maar om andere redenen. Zij ervaren vaak een gesloten, weinig toegankelijke samenleving. Dat Limburgers een eigen cultuur en een duidelijke eigen identiteit hebben, daaraan twijfelt in Limburg bijna niemand.
Iech haw vaan diech. Ik hou van je.
Enne? Ja, dit is misschien wel het meest gebruikte woordje in Maastricht. Als iemand dit aan je vraagt, zeg je maar gewoon terug auch enne. Het betekent eigenlijk zoiets als: hoe gaat het met je en wordt vaak gebruikt om een gesprek met iemand aan te knopen.
Reputatie. Haarlem heeft de reputatie dat het de plaats is waar het zuiverste, het minst van de norm afwijkende Nederlands gesproken wordt.
Fries - MEERTALIGHEID EN TAALSTOORNISSEN. Het Fries is een West-Germaanse taal, net als het Nederlands, het Engels en het Duits. Het Fries lijkt meer op het Engels, terwijl het Nederlands meer op het Duits lijkt.
In de grootste steden, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag, wordt naast Nederlands vooral een andere taal gesproken en nauwelijks dialect7) . Op het platteland wordt thuis juist zelden in een andere taal gecommuniceerd, maar spreekt 37 procent naast Nederlands een regionale taal of een dialect.
Heb je iemand lief? Deze wenskaart zegt het allemaal: dikke poen oet Mestreech (dikke kus uit Maastricht).
Deze uitroep is niet uniek voor Limburgers: ook in andere gebieden beneden de rivieren gebruiken ze (och) germ. Het komt voort uit 'och arme', dat weer evolueerde tot 'och erme' en vervolgens in spreektaal werd vervormd tot 'och germ'. Je gebruikt het dus als je je medelijden wil uitspreken.
En om deze lijst mooi af te sluiten: hajje! Met deze uitdrukking neem je gepast afscheid in het Limburgs.
verjoardaach (m.)
Hallo, hoi, hey.
Groeten in het Limburgs. In Limburg wordt er eigenlijk op dezelfde manier gegroet als in de rest van Nederland, alleen uiteraard met gebruikmaking van die typisch Limburgse woorden. Goedendag wordt dan goojendaag. Hallo blijft hetzelfde.
Zuurvlees. Op de absolute nummer één van typisch Limburgse gerechten die je geproefd moet hebben voordat je naar huis gaat, staat onbetwist: zuurvlees. Als niet-Limburger zou de naam kunnen afschrikken, maar het is dan ook zúúrvlees en niet zuur vlees.
Limburgse vlaai, Hasseltse speculaas, Loonse stroop. Limburgers houden blijkbaar heel erg van zoet. Maar gelukkig zijn er ook gezonde streekproducten: appels, peren, kersen, blauwe bessen, asperges,.. En wat dacht je van een lokaal gebrouwen biertje, een jenever of een Limburgse topwijn ...
Tot ziens - Haije
Niet getreurd, ook voor deze situatie hebben we in Limburg een woord. "Haije (of hoije)" is alles wat je hoeft te zeggen tegen je gesprekspartner.
“Houdoe komt van houd je eigen goed.” Dat werd in Brabant uitgesproken als houdt oe eigen goed. “Eigenlijk betekent 'houdoe' dus houd je.” "In Limburg zeggen ze Haije." Ondanks dat 'houdoe' een samentrekking is van 'houd' en 'je' betekent het wel echt houd je eigen goed.
Limburgers praten met een zachte gèèè . Zorg dat u de de V en de F duidelijk aanzet (zijn niet dezelfde klanken!!) Praat met een 'wollige w' achterin de keel en met de wangen. En de r op z'n Limburgs komt van achterin de keel, dus geen rollende of gooische r!
Gangbaarheid. Het woord Maastrichtenaar staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
