De irukandji-kwal is zo groot als een vingernagel en bijna helemaal doorzichtig, hierdoor is het beestje nagenoeg onzichtbaar in het water. Volgens wetenschappers is deze piepkleine kwal het giftigste dier op aarde. Het duurt meestal 20 minuten voor de eerste symptomen de kop op steken.
De irukandji is een kleine, glasheldere kwal. Hij wordt maar een paar centimeter lang en leeft in de tropische wateren rond de noordkust van Australië. Dit kwalletje wordt in het algemeen gezien als het giftigste dier ter wereld en in tegenstelling tot andere kwallen heeft de irukandji ook netelcellen op het lichaam.
De gevaarlijkste kwallen zijn tropische soorten, waarvan de giftigste de Australische zeewesp (Chironex fleckerii) is, die dodelijk kan zijn voor de mens. Langsheen onze kustlijn komen geen soorten voor die dodelijk zijn voor de mens. Maar een contact met bepaalde Noordzeekwallen kan een onaangename ervaring zijn.
De meeste kwallensoorten die je in Nederland tegenkomt, kunnen geen kwaad. Eigenlijk is alleen de kompaskwal gevaarlijk. Deze kwal heeft bruine V-vormige strepen.
Handig om te weten: niet elke kwal steekt. Kompaskwallen, blauwe haarkwallen en de kruiskwallen kunnen voor flink wat overlast zorgen. Die laatste - gelukkig zeldzaam voorkomende soort in Nederland - kan zelfs tot een ziekenhuisbezoek leiden. Maar de meeste kwallen steken niet, die kriebelen hooguit.
Kleine visjes kunnen schuilen tussen de tentakels van een kwal en zo overleven. Verder is de kwal een delicatesse voor schildpadden en sommige vissen en eet-ie zelf weer kreeftjes, waardoor de populatie goed blijft. Wist je trouwens dat een kwal nog kan steken als-ie dood is?
Ben je gebeten door een kwal? Dan voel je direct een brandende of stekende pijn en een jeukend gevoel. Dit komt doordat de kwal met de naaldjes op zijn tentakels steekt en een gif in de huid spuit.
In de Noordzee leven verschillende soorten kwallen. De oorkwal komt het meeste voor. Dit is een doorzichtige kwal met vier roze of witte ringen. Hij kan je niet steken, omdat hij niet door de huid heen komt.
Een kwal aanraken doe je dus het best aan de gladde bovenkant, want de tentakels zitten op de rand of onderaan.” De kwal in onze contreien die wél gemene brandwonden kan veroorzaken, is de kompaskwal. “Die kun je herkennen aan de bruine lobjes aan de rand en lijnen naar het centrum.
Gele haarkwal
Kwallen komen in zowel zoet als zout water voor. Er bestaan veel verschillende soorten. De grootste kwal ter wereld is de gele haarkwal. Hij komt onder andere voor in de Arctische, Noord-Atlantische en Noord-Pacifische Oceaan.
De vijanden van kwallen zijn: tonijnen, zwaardvissen, haaien pinguïns en schilpadden, maar ook mensen.
Ja, ga gerust zwemmen. De meeste kwallen steken niet en het risico op een stekende kwal is gewoon klein. Niet stekende kwallen zijn dus volkomen ongevaarlijk, maar grote aantallen kunnen als onplezierig ervaren worden. De laatste tijd komen in het Veerse Meer veel kwallen voor, maar deze steken niet.
De Aequorea victoria wordt ook wel kristalkwal genoemd en dat is vast omdat hij zo mooi glinstert. Deze kwal is namelijk bioluminescerend wat in dit geval betekent dat hij blauwe lichtflitsen kan veroorzaken.
Een kwal die aanspoelt, droogt binnen enkele uren uit en zal overlijden. Echter blijven de netelcellen nog een tijdje actief, waardoor je -zelfs als de kwal dood is- nog steeds een kwallenbeet kunt oplopen.
Als de kwal daadwerkelijk de vijand of prooi aanraakt, worden de cellen geactiveerd. Als een soort harpoen schieten de netelcellen naar de bloedbaan en spuit daar gif in. Zodra dat is gebeurd, spreek je van een kwallensteek. Welke kwallen jij precies kan tegenkomen tijdens je dagje aan zee, lees je hier.
Ze hebben geen brein en bestaan vrijwel geheel uit water – en toch beschikken ze over heel wat superkrachten.
Wat is een kwal? Kwallen hebben tentakels met netelcellen die gif bevatten. Als je in aanraking komt met een kwal, komen de netelcellen en het gif op de huid. Dit geeft een brandend en prikkend gevoel.
Kwallen eten heel kleine beestjes, zoals zeewatervlooien en minivisjes. Die verdoven ze met een stofje uit hun prik-cellen. Als jij deze zomer per ongeluk tegen een kwal aanzwemt, dan raak je die cellen ook aan. Het stofje dat eruit komt, zorgt ervoor dat dat flink prikt!
Kwallen komen wereldwijd voor, van oppervlaktewateren tot in de diepzee. Schijfkwallen (de 'echte kwallen') leven uitsluitend in de zee, maar er zijn ook enkele hydroïdpoliepen met een vergelijkbaar uiterlijk die in zoet water leven.
Probeer de netelcellen eerst weg te schrapen of weg te spoelen met zeewater. Doe dit niet met koud kraanwater, dat verergert je klachten. Dompel vervolgens de plek onder in heet water. Gebruik water dat zo heet is als het slachtoffer verdragen kan.
Kwallen steken met brandharen, die vaak als tentakels onder de kwal langen of op zijn oppervlak zitten. Deze geven een reactie bij aanraking. Op de plaats waar deze brandharen de huid hebben geraakt, treedt een reactie op met roodheid, zwelling en soms blaarvorming. Er is vaak (veel) pijn, een branderig gevoel of jeuk.
De meeste kwallen leven zo nog een tijdje voordat hun leven tot een einde komt. Dit geldt niet voor Turritopsis dohrnii. Dit diertje kan namelijk de taken van zijn cellen volledig veranderen om van zichzelf weer een poliep te maken. De kwal kan dan even niet meer zwemmen, maar hij wordt wel weer jonger.
Om alvast één misverstand uit de wereld te verhelpen, kwallen bijten niet maar steken met hun tentakels. Dat wordt dan wel een kwallenbeet genoemd. De tentakels van kwallen bevatten netelcellen met gif. Tijdens een kwallenbeet wordt dit gif in de huid van de mens gespoten.
Voor een dieet is het eten van een kwal perfect. 'Er zitten heel weinig voedingswaarde in', zegt Ammerlaan. 'Je kunt het vergelijken met ijsbergsla, alleen dan met proteïne. Het is dus erg gezond.
2) Kwallen hebben geen botten, geen bloed, geen hart én geen hersenen. Als hij niet in het water zweeft, zakt-ie als een pudding in elkaar. Kwallen bestaan voor 95 procent uit water. Deze slijmerige wezens hebben niet meer dan wat cellen, een maag en een mond.
