Bij derealisatie of depersonalisatie is er sprake van een verstoring in het bewustzijn, waarbij iemand zichzelf of zijn omgeving als onwerkelijk en vreemd ervaart. Dit duiden we met een meer algemene term aan als dissociatie, wat betekent dat je op afstand komt te staan van je bewustzijn.
De wereld en de mensen om u heen voelen vreemd en anders dan normaal. Mensen of spullen lijken niet echt, of vervormd. Alles is wazig, het lijkt of u droomt. Dit heet derealisatie.
Bij derealisatie ervaar je gevoelens van vervreemding en onwerkelijkheid met betrekking tot je omgeving en andere mensen. Mogelijke oorzaken zijn onder andere ziekte, slaaptekort en alcohol- en/of drugsgebruik.
Bij depersonalisatie voelen je eigen lichaam, gevoel of gedragingen vreemd aan. Je lijkt jezelf niet echt meer te zijn. Als je jezelf hoort praten kan het lijken alsof je een vreemde hoort. Je kunt hier erg van schrikken.
Dissociatie is een verstoring en/of onderbreking van het normale psychisch functioneren, die van invloed is op onder andere het denken, geheugen, identiteit, emotie, perceptie, lichaamsbeleving, motorische controle en gedrag. Dissociatieve symptomen kunnen ieder gebied van het psychisch functioneren verstoren.
Gewoonlijk zijn ze te omschrijven als: 'zweverigheid', beverigheid, vage angst of onrust, verlamming, het gevoel dat de omgeving wazig of onecht wordt, het gevoel zelf onecht of 'als een pop' te worden. Deze gevoelens kunnen een signaal worden waarop je kunt leren reageren om te voorkomen dat je helemaal wegglijdt.
Klachten bij een dissociatieve stoornis zijn bijvoorbeeld: De wereld om u heen voelt raar, alsof u er niet bij hoort. Het voelt alsof u uit verschillende personen bestaat. U vergeet dingen.
Uitgeput door burnout: een opgebrand gevoel
Je lijkt de grip op jezelf te verliezen en voelt je continu moe en leeg. Een teveel aan adrenaline of stresshormoon zorgt ervoor dat je geest en lichaam te hard moeten werken en letterlijk en figuurlijk uitgeput raken. Je kan niet meer en begrijpt niet waarom.
Als je veel angst ervaart, uit zich dat in veel spanning in je lijf. Dat leidt bij sommigen ook tot het ervaren van derealisatie en depersonalisatie. Hoe meer ontspannen je bent, hoe minder angst en stress je ervaart, hoe minder klachten je ervaart.
Bij de meeste mensen is het een gevolg van vermoeidheid en overbelasting. Het komt bijvoorbeeld door slaaptekort. Maar ook alcohol en drugs vormen een belasting voor lichaam en geest, waardoor je eerder dit soort vreemde ervaringen kunt krijgen. Ook bij de eerste tekenen van griep en verkoudheid komen ze geregeld voor.
Misschien mis je wel een stuk van jezelf of weet je zelf niet meer wie je écht bent. Jezelf kwijt zijn ontstaat vaak doordat je (onbewust) van iets of iemand anders uit gaat, in plaats van jezelf. Wellicht heb je veel stress gehad de afgelopen tijd en ben je dingen gaan doen voor anderen, in plaats van voor jezelf.
In spreektaal noemen we het ook wel 'jezelf kwijt zijn'. Als je minder bewust bent van je lichaamstaal, kan dit leiden tot: Minder goed keuzes kunnen maken doordat je niet weet wat je wilt of wat je nodig hebt. Grenzen niet goed aan kunnen geven en dus regelmatig over je eigen grenzen heen gaan.
Bij een dissociatieve stoornis lukt het iemand een bepaalde tijd niet om gebruik te maken van het bewustzijn met alle gedachten, gevoelens en herinneringen. Iemand staat als het ware los van zichzelf. Dissociatie betekent letterlijk 'uiteenvallen'.
Is dissociatie gevaarlijk? Dissociatie is ongevaarlijk. Je bent teveel naar binnen en op jezelf gericht en daardoor minder bezig met de buitenwereld. Je raakt het contact met de wereld om je heen kwijt.
Soms zien behandelaars in depersonalisatie het voorstadium van een psychose. Maar die conclusie is alleen gerechtvaardigd als er ook andere symptomen in die richting wijzen.'' De vervreemdende ervaringen zijn zo beangstigend dat degene die ze heeft zelf vaak bang is om psychotisch te worden.
Begin dan eerst met hulp op afstand. 113 is dag en nacht bereikbaar via 113 en gratis via 0800-0113. Praat of chat vertrouwelijk met een hulpverlener. Dit kan anoniem.
Meestal duren de klachten kort, enkele dagen. Maar soms houden de klachten langer aan. Weken, maanden of in zeldzame gevallen nog langer.
Bij een paniekaanval kun je een snelle hartslag hebben, zweten, duizelig zijn en trillen. Het komt door moeheid, spanning of angst. Adem rustig: in 3 seconden in en langzaam in 6 seconden uit. Of ga even iets doen waardoor je minder let op je hart en ademhaling.
Het verschil is dat een burn-out het gevolg is van langdurige overbelasting, terwijl een depressie ook kan ontstaan zonder dat er sprake is van overbelasting. Verder speelt aanleg bij het ontstaan van een depressie een grotere rol dan bij burn-out.
Een gevoel van watten in je hoofd bij burn-out komt vaak voor – ook wel omschreven als hersenmist of brain fog. Concentreren lukt niet meer, evenals het maken van de juiste keuzes, dingen onthouden of helder nadenken. Door watten in je hoofd bij burn-out kun je het gevoel hebben alsof je hoofd vol zit.
Na een stresssituatie moet er weer ontspanning komen, om het effect op je lichaam uit te balanceren. Je spieren moeten zich weer ontspannen, je ademhaling moet zich weer verplaatsen van je borst naar je buik en je hartslag moet weer naar beneden gaan.
Herbelevingen
Je reageert soms alsof de traumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Je voelt je erg angstig als je wordt geconfronteerd met iets wat met deze gebeurtenis in verband staat. De reacties kunnen zowel psychisch als lichamelijk van aard zijn, denk aan een snellere hartslag of ademhaling, trillen en zweten.
Als u een dissociatieve stoornis heeft, heeft u dissociaties. Hierbij raakt u in een soort trance en verliest u het contact met de werkelijkheid. Als dit tijdens het rijden gebeurt, is dat gevaarlijk.
Veelvoorkomende symptomen van borderline zijn dissociatie en paranoïde ideeën. Je hebt hierbij het gevoel er niet meer bij te zijn, alsof je een toeschouwer van je eigen leven bent. De 'dissociatie' is een angstige ervaring omdat je niet meer weet wat er gebeurt.
