Gist is een micro-organisme dat suiker omzet in alcohol en koolzuurgas. Dat gas zorgt ervoor dat een brooddeeg gaat rijzen, luchtiger wordt en in volume toeneemt. Tijdens het bakken van het brood vervliegt de alcohol, maar het resultaat is een luchtig brood. Daarnaast werkt gist ook als smaakversterker.
Gist wordt regelmatig gebruikt in recepten en zorgt ervoor dat deeg of beslag luchtig wordt en in volume toeneemt. Het wordt veel gebruikt voor brooddeeg, maar ook voor wafels en andere zoete gebaksoorten zoals bijvoorbeeld donuts. Als je niet vaak gist gebruikt kan het ingewikkeld lijken, maar dat valt echt wel mee!
Wanneer je brood gaat bakken heb je gist voor brood nodig. Gist in een deeg voedt zich op suikers. Dankzij de voeding produceert het gist gas. Dit gas zal vastgehouden worden door de gluten in het deeg, er ontstaan kleine zakjes gas waardoor het deeg opblaast (het deeg rijst).
Wat is het beste gist voor brood bakken? Voor een zelf gebakken brood kun je verse of gedroogde gist gebruiken. Het voordeel van gedroogde gist is dat het langer houdbaar is en makkelijker te verwerken. Je kunt het direct met de andere ingrediënten mengen.
Commercieel worden gisten in grote tanks gekweekt op suikerwater in de aanwezigheid van zuurstof. Wanneer de cultuur volgroeid is, wordt de vloeistof verwijderd en de gistmassa wordt vervolgens gedroogd. Er worden geen andere stoffen aan gedroogde gist toegevoegd.
Het is bijzonder rijk aan B-vitamines, thiamine, riboflavine, pantotheenzuur, diacine, pyridoxine en biotine. Bakkersgist bevat veel minder voedingsstoffen en wordt daarom voornamelijk gebruikt om te rijzen. Er bestaat ook nog zoiets als EDELGIST.
Gist is een micro-organisme dat suiker omzet in alcohol en koolzuurgas. Dat gas zorgt ervoor dat een brooddeeg gaat rijzen, luchtiger wordt en in volume toeneemt. Tijdens het bakken van het brood vervliegt de alcohol, maar het resultaat is een luchtig brood. Daarnaast werkt gist ook als smaakversterker.
Je eigen brood bakken is meestal goedkoper dan een brood kopen. Naast de vaste kosten van elektriciteit, water en je broodbakmachine, bepaalt vooral het meel de prijs van je brood. Een andere optie is dat je zelf je brood samenstelt met bloem, gist, water, zout en eventueel extra zaden.
Gezondheid versus smaak
De keuze voor gist of zuurdesem heeft vooral consequenties voor de structuur (hoe rijst het?) en smaak van het brood. Brood dat vakkundig met zuurdesem wordt gebakken zal een meer karakteristiek aroma hebben, het kruim is malser en veerkrachtiger en ook de houdbaarheid is iets beter.
Gist vervangen door baking soda
Je kan gist vervangen voor een gelijke hoeveelheid van citroensap en baking soda (50/50). Dus als een recept vraagt om een theelepel gist, kun je dit vervangen voor een halve theelepel citroensap en een halve theelepel baking soda.
Zuurdesembrood: De bekendste broden zonder gist zijn zonder twijfel de zuurdesembroden of ook wel desembroden genoemd. Zoals de naam al aangeeft is desem een cruciaal ingrediënt bij het bereiden van dit brood. Desem gaat hierbij de rol van gist als rijsmiddel vervangen.
Het antwoord is simpel. Je kunt verse gist vervangen door droge gist. De verhouding is 3:1, dat betekent dat je 3 gram verse gist vervangt door 1 gram droge gist.
Zit er te veel gist in, dan rijst je deeg te snel. De meeste recepten laten het deeg ongeveer 45 minuten rijzen of verdubbelen in volume. Stop ter controle je vinger in het deeg. Als het gaatje niet meer vanzelf dichtgaat, is je deeg klaar.
Het antwoord is ja!
Wanneer een recept om verse gist vraagt, kun je gerust droge gist gebruiken. Deel de hoeveelheid verse gist door drie en je weet hoeveel droge gist je nodig hebt. Omgekeerd, wanneer het recept vraagt om droge gist, kun je ook verse gist gebruiken.
Bakpoeder en gist hebben een duidelijke overeenkomst: ze laten baksels rijzen, en dus groeien. Het verschil is dat het één een chemisch middel is en het andere een schimmel. Bovendien werkt bakpoeder op zichzelf al, maar heeft gist een beetje rusttijd en suiker nodig om geactiveerd te worden.
Gist is voor brood, bakpoeder (en baking soda) is voor cake, koekjes en ander zoet gebak. Dit gaat in 9 van de 10 gevallen op, maar helaas zijn er soms uitzonderingen. Zo heb ik bijvoorbeeld eens een soda bread gemaakt. Je raadt het al, hiervoor had ik baking soda nodig in plaats van gist.
Volkoren- en bruinbrood bevatten veel goede voedingsstoffen. Volkorenbrood is de meest gezonde keuze omdat het de meeste vezels en andere gunstige voedingsstoffen bevat. Brood wordt gemaakt van graan, meestal tarwe.
Als je te veel gist aan je deeg hebt toegevoegd, zal het deeg rijzen voordat de glutenstructuur goed en wel ontstaan is. Als dit gebeurt, zie je waarschijnlijk grote gaten in het kruim en een kruim die in veel gevallen afbrokkelt.
Als mensen geen brood eten, of biologisch brood of thuisgebakken brood zonder bakkerszout eten, kan dat leiden tot een jodiumtekort. Hierdoor kan krop weer de kop opsteken. Krop zorgt ervoor dat je schildklier trager gaat werken en opzwelt.
Energiespecialist Alex Polfliet doet de proef op de som: “Een broodbakmachine verbruikt ongeveer 0,5 kWh per bakbeurt of dus 25 cent aan energiekost. Als je de ingrediënten er bij rekent, kost zo'n brood dan ongeveer 1,5 euro.
Een broodbakmachine warmt voor het bakken langzaam op, waardoor je de stoot hitte in het begin mist die brood zo knapperig maakt. Het wordt dus nooit echt goed brood.
Je kan zelfs verschillende vormen brood bakken zonder broodbakvorm… Stevig brooddeeg kan je bakken op een beboterde en met bloem bestoven bakplaat. Of, nog makkelijker: bekleed de bakplaat met bakpapier. Wil je brood bakken zonder broodbakvorm, ga dan voor een steviger deeg dat z'n vorm behoudt.
Gist is voor brood en bakpoeder en baking soda is voor de rest. Maar er zijn dus uitzonderingen. Zo heeft een soda bread geen gist, maar baking soda nodig.
Gisten hebben suiker nodig om te groeien. Uit suiker maken ze alcohol en koolzuurgas. Ook maken ze aangename geur- en smaakstoffen, die belangrijk zijn voor het eindproduct. De bakker gebruikt gist om de suikers in het deeg om te zetten in koolzuurgas.
Gist is een essentieel ingrediënt voor het bereiden van brood. Gebruik je geen gist, dan zal het deeg niet rijzen en het brood dus nooit mooi luchtig worden. Gisten zijn eencellige schimmels die worden gebruikt bij het maken van bijvoorbeeld bier, wijn en ook brood. Gist zet suikers om in alcohol en koolzuurgas.
