Ja, na de laatste verzorging van de overledene zijn er geen beperkingen aan het contact met je overleden dierbare. Echter, er wordt geadviseerd om zowel voor als na het fysieke contact goede handhygiëne toe te passen.
Een overleden dierbare kan zowel langs komen voordat zij overgaan naar het licht als nadat zij zijn overgegaan naar het licht. Dat is qua waarneming een groot verschil. Bij overleden dierbaren die nog niet zijn overgegaan naar het licht is het namelijk mogelijk hun onverwerkte emoties waar te nemen.
Het is de vakkennis van de uitvaartondernemer om te beoordelen of er een onwenselijke verkleuring of geur optreedt en zo ja, hoe die eventueel bestreden kan worden. In het algemeen is het zo dat een overledene die goed gekoeld is, dat vaak 10 dagen kan doorstaan. U hoeft zich op voorhand geen zorgen te maken.
Na het overlijden begint het lichaam af te koelen; ongeveer 12 uur na het overlijden voelt het lichaam koud aan (het lichaam neemt de temperatuur van de omgeving aan).
Daarbij kan gedacht worden aan: scheerapparaat, water, zeep, handdoek, lotion, make-up, kam, kleding van de overledene, schoon beddengoed, incontinentie inlegger, latex handschoenen. Kies bij het kleden van de overledene bij voorkeur voor natuurlijke, afbreekbare materialen.
Lijk beweegt nog na de dood
Vanwege zaken als die van India en Cody Smith blijven wetenschappers het leven van het lichaam na de dood onderzoeken. En een van de laatste grote doorbraken is dat een nog ongekend proces lijken langer dan een jaar in beweging kan houden.
Verandering in de ogen
Normaal gesproken reageert een persoon op fel licht door het verkleinen van de pupillen. Het moment kort voor overlijden, reageren ze niet meer op licht. Ook komt het voor dat de oogleden niet meer dichtgaan. Hierdoor zal het hoornvlies snel gaan uitdrogen, omdat de stervende niet meer knippert.
Rigor mortis treedt als eerste op in de armen, de benen en het hoofd. Door chemische processen worden de verslapte spieren stijf.
Als de wat minder vitale organen steeds slechter werken en het stervensproces vordert, zijn uiteindelijk de vitale organen aan de beurt. Dat betekent bijvoorbeeld de ademhaling, het hart en uiteraard bepaalde hersenfuncties.
Vrijwel direct verandert de dode van kleur. Het bloed trekt weg, de huid wordt vaalbleek en slap. Omdat het hart het bloed niet meer rond pompt, zakt het bloed naar de laagst gelegen lichaamsdelen, de billen en de rug. Op sommige plekken waar het bloed zich verzamelt, ontstaan paarse lijkvlekken (livor mortis).
De ziel bezoekt dan alle belangrijke plaatsen in zijn of haar leven en ook het graf. In de 40 dagen periode neemt de ziel afscheid van de aarde en verlaat uiteindelijk deze wereld, in sommige geloofstradities wordt dit ook wel de hemelvaart genoemd.
Er vindt bij aanraking geen overdracht van bacteriën plaats van de overledene op de nabestaanden. Alle nabestaanden, ook kleine kinderen, kunnen de overledene aanraken zonder besmettingsgevaar. Een laatste kus geven kan zo zonder zorgen voor de gezondheid.
De mond kan je na overlijden dichtdoen en met een handdoek-rolletje onder de kin dichthouden. Maar de mond is de sterkste spier van je lichaam en als de spierstijfheid afneemt, gaat de mond weer open staan.
Als u denkt dat de AIVD onderzoeksgegevens over u of een overleden familielid in zijn archieven heeft, kunt u daarvoor een inzageverzoek indienen. Formeel heet een inzageverzoek aan de dienst 'een aanvraag tot kennisneming'. Bij een aanvraag tot kennisneming van (persoons)gegevens gaat het om persoonlijke informatie.
Je kan ook vragen om een bericht via je mobiel in woorden of cijfers. Cijfers zijn een krachtig communicatiemiddel voor de Overkant. Omschrijf de woorden of cijfers die je wilt ontvangen en ze zullen doorkomen via het koord van liefde tussen jou en een verloren dierbare.”
Koud aanvoelende, soms blauw verkleurde handen en voeten, lijkvlekken aan de achterkant van de benen en op de rug. Spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt). Dit wordt ook wel doodsmasker genoemd.
Onrust en verwardheid
Het kan voorkomen dat door een gedaald bewustzijn iemands gedrag verandert. De stervende kijkt dan anders uit zijn ogen en kan een onrustige en verwarde indruk maken. Dit wordt een delier genoemd. Het lijkt alsof iemand van alles beleeft of ziet, maar wat precies is niet duidelijk.
Waken is in de nabijheid zijn van de stervende in laatste dagen/ uren van zijn of haar leven. Het is een vorm van afscheid nemen en voor de ander zorgen. De stervende zal meestal in bed liggen omdat het lichaam ernstig verzwakt is. Deze periode is vaak intensief omdat er allerlei emoties de kop op zullen steken.
Binnen twee weken na intreding van de dood komen producten van ontbinding uit de lichaamsopeningen zoals uit de mond, de neus, de anus en eventuele andere lichaamsopeningen (bijvoorbeeld wonden). De stank van rotting is op dit moment overweldigend aanwezig.
Lijkvlekken zijn de eerste 24 uur reversibel; lijkstijfheid begint na 1-2 uur en is na 6 uur voltooid; na 72 uur neemt lijkstijfheid weer af.
Uiteindelijk houden alle lichaamsfuncties ermee op: de ademhaling komt tot stilstand, het hart stopt met kloppen, het bloed stroomt niet langer en geleidelijk aan dooft de hersenactiviteit. Na de laatste ademhaling trekt de kleur helemaal weg uit het gezicht, de gestorvene wordt 'doodsbleek'.
Manier van opbaren van een overledene
De meest bekende wijze is het gebruik van koelplaten. Door het lichaam koel te houden kan het lichaam langer goed geconserveerd worden. Een andere manier is thanatopraxie, ofwel een lichte balseming.
Lijkvocht ontstaat door het vloeibaar worden van een lichaam door ontbinding. Het lichaamsvocht vermengt zich met bloed en bacteriën en is onderhevig aan allerlei chemische processen die in het lichaam plaatsvinden. Dat maakt het dat lijkvocht ook wel eens als giftig wordt beschouwd.
Als je de doodsreutel hoort, betekent dat meestal dat de persoon in kwestie nog maximum 23 uur te leven heeft. Dat legt dokter Daniel Murrell van de University of Alabama in de VS uit. Het is een akelig geluid en dito onderwerp. Maar één ding staat voor ons allemaal meteen van bij de geboorte vast: we zúllen sterven.
