Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Goede begeleiding en hulp is dan heel belangrijk. Na een psychose kun je ook last blijven houden van bepaalde klachten, dat noemen we restverschijnselen. Je kunt problemen hebben met je concentratie en je geheugen, of extra gevoelig zijn voor prikkels. Ook sombere, verdrietige gevoelens en angsten komen voor.
De klachten van een psychose beginnen vaak bij het veranderen van gedrag, afzonderen van sociaal contact en minder actief worden. Deze klachten verdwijnen soms vanzelf en hoeven niet te betekenen dat deze klachten in een psychose gaan veranderen.
Regelmatig worden schizofrenie en psychose in één adem genoemd. Dit is echter niet terecht. Een psychose kan eenmalig voorkomen, bij bijvoorbeeld drugsgebruik of een delier door hoge koorts of een medicijnvergiftiging.
Ja, je kunt zonder medicijnen herstellen, ook als je de diagnose schizofrenie hebt. We weten uit onderzoek dat een percentage van de mensen met een psychotische episode die gediagnosticeerd wordt als “schizofrenie” herstelt zonder medicatie maar we weten niet van te voren wie dat zijn, dus voorspellen kunnen we niet.
Bel je behandelaar of je huisarts. Het is belangrijk dat een psychose zo kort mogelijk duurt. Je kunt medicijnen tegen een psychose krijgen en medicijnen om rustiger te worden. Ook therapie helpt je weer controle te krijgen over je gedachten en leven.
Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden. Sommige mensen krijgen één keer een psychose terwijl anderen vaker een psychotische periode doormaken. Een psychose komt het meest voor bij mensen tussen de 16 en 30 jaar.
6. Een eerste psychose gaat altijd over. Hoe eerder de psychose overgaat, hoe groter de kans dat er geen nieuwe psychose komt. Behandeling bestaat meestal uit medicatie en psycho-educatie (om meer te leren over psychoses) en psychotherapie (om ermee te leren omgaan).
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief.
Als je iets meemaakt wat heftig is en veel indruk op je maakt, dan kun je een kortdurende psychose ontwikkelen. De psychotische kenmerken kunnen langer dan een dag duren maar zijn binnen een maand over.
Kenmerken (symptomen) van een psychose zijn: bijzondere waarnemingen, zoals het horen en zien van dingen die anderen niet beleven (hallucinaties) bijzondere en stellige overtuigingen die niet met de werkelijkheid overeenkomen (wanen) problemen in het logisch denken, zoals verwardheid of van de 'hak op de tak-denken'
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
Bij een psychose hoor of zie je dingen die andere mensen niet horen of zien. Bel je behandelaar of je huisarts. Het is belangrijk dat een psychose zo kort mogelijk duurt. Je kunt medicijnen tegen een psychose krijgen en medicijnen om rustiger te worden.
Wel komt een psychose bij 4 op de 5 patiënten vaker terug. Enkele jaren na de eerste psychose heeft 40% geen psychotische of negatieve symptomen, 40-50% heeft wel symptomen maar functioneert daarbij redelijk, 10-20% heeft veel symptomen en kan bijvoorbeeld niet zelfstandig wonen.
Mensen komen tijdens een psychose voor buitenstaanders vaak wel verward over, maar er is meestal niks mis met het bewustzijn en het geheugen. Zaken worden dus vaak zeer goed herinnerd. Soms kunnen dempende effecten van medicijnen er wel voor zorgen dat mensen zich bepaalde zaken niet meer herinneren.
Het niet te voorspellen hoe het beloop zal zijn. En als je kijkt naar de beloopstudies, dan zie je dat eigenlijk 20% een ongunstige prognose heeft, in de zin dat de psychose vaak aanblijft en mensen redelijk beperkt zijn. Maar 20% herstelt compleet na een eerste psychose.
Bij de meeste mensen uit een psychose zich in het horen van stemmen. Je hoort dan iets wat je niet kunt plaatsen. Bij een lichte psychose kun je je daardoor onrustig of verward voelen en je hebt een angstig gevoel, omdat je dingen hoort die heel raar of naar zijn.
Als je een psychose hebt hoor of zie je dingen die er niet zijn. Je bent verward en/of achterdochtig. Misschien herken je je wel in één of meer van de volgende situaties: Je denkt een brandlucht te ruiken, maar er is geen vuur.
Iemand die een psychose doormaakt, heeft zijn gedachten, gevoelens en gedrag niet onder controle. Voor hem of haar zijn de wanen en hallucinaties werkelijkheid. Het heeft vaak geen zin om te zeggen: “De stemmen die je hoort zijn niet echt” of “Je wordt niet achtervolgd!”.
Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van een psychose. Het is een combinatie van genetische en persoonlijke factoren. Het is dus ook niet te voorspellen wie een psychose krijgt en wie niet.
Iemand met een psychose ervaart vaak veel verwarring en innerlijke onrust, communiceer daarom duidelijk en ondubbelzinnig. Laat diegene in een psychose zijn of haar verhaal doen; stel niet te veel vragen maar luister vooral. Ga wandelen als dat prettig wordt gevonden, liefst in een natuurlijke omgeving.
Na een eerste psychose
Dan is het belangrijk om de medicijnen te blijven gebruiken. Na een eerste psychose nog een half jaar of langer. Gaat het goed met je en heb je een half jaar geen psychose-ervaringen? Dan kun je met je arts bespreken of je misschien minder wil gebruiken of langzaam wil gaan stoppen.
Een aantal richtlijnen adviseert bij een eerste psychose minimaal twee jaar antipsychotica voor te schrijven (Bosveld-van Haandel et al., 2001; Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ, 2005). Na meerdere episoden moet behandeling levenslang gegeven worden.
Voorbeelden zijn cariprazine, clozapine, olanzapine, quetiapine, risperidon en sulpiride. Behalve antipsychotica worden ook anderen medicijnen gebruikt bij psychoses. Ernstige onrust en angst kunnen verminderen met het rustgevende medicijn temazepam.
