Als wij gaan slapen, sluiten we namelijk onze ogen. De dambordzwelhaai doet dat niet altijd. 's Nachts slaapt de haai namelijk vaak met beide ogen wijd opengesperd – een wat griezelig gezicht. Overdag sluit hij zijn ogen wel, al denken de onderzoekers dat dit niet per se te maken heeft met zijn slaaptoestand.
Slapende haaien
Een haai kan niet stil gaan liggen om te slapen, omdat hij dan dood zou gaan. Hoe slaapt een haai dan? De haai kan net als de dolfijn de twee hersenhelften afzonderlijk van elkaar gebruiken. hij kan hierbij dus een hersenhelft uitschakelen, deze hersenhelft rust dan.
Ze hebben nog steeds een cognitief systeem, maar dat lijkt beperkt in vergelijking met dat van benige vissen in termen van geheugen. Vanwege hun leeftijd op aarde worden de hersenen van haaien primair genoemd.
Ze pompen dat water langs hun kieuwen waar de zuurstof eruit gehaald wordt. Veel haaien hebben wel kieuwen en kieuwspleten maar geen kieuwdeksels. Hierdoor kunnen zij niet zoals beenvissen het water langs hun kieuwen pompen. Om toch voortdurend water langs hun kieuwen te laten stromen, moeten ze altijd blijven zwemmen.
Om te voorkomen dat hamerhaaien tijdens de jacht te veel warmte verliezen via hun kieuwen, sluiten ze die dus. Zo houden ze hun lichaam warm om effectief te kunnen jagen. De roofvissen kunnen gemiddeld 17 minuten lang hun adem inhouden.
Je kunt haaien verlammen. Sommige haaiensoorten verstijven en kunnen niet meer bewegen als je ze op hun rug draait en over hun snuit aait. Dit verschijnsel, dat 'tonische immobiliteit' wordt genoemd, komt wetenschappers die levende haaien willen onderzoeken goed van pas.
Een agressieve haai laat je niet alleen als je doet alsof je dood bent. Als je wordt aangevallen, kun je beter de haai het idee geven dat je een bedreiging voor hem vormt. Als je met je vuist, ellebogen, knieën of voeten hard op zijn ogen, kieuwen of neus slaat, zal hij zich in de meeste gevallen terugtrekken.
Bij een aanval is het raadzaam naar de ogen en de kieuwen van de haai, zijn meest gevoelige lichaamsdelen, te klauwen. Is dat niet mogelijk, dan moet men de haai zo hard mogelijk op zijn neus slaan, bij voorkeur met een dood voorwerp zoals een stok.
In totaal heeft een volwassen haai zelfs 300 tanden in zijn bek. Omdat zijn tanden een beetje naar voren staan kan een haai zijn prooi, zoals een glibberige vis, goed vastgrijpen.
Uit onderzoek blijkt dat magneten haaien afschrikken, omdat de dieren elektrische velden kunnen waarnemen. Magneten die dienen om haaien af te schrikken zouden weleens een ideale manier kunnen zijn om de ongewenste aandacht van haaien bij de visvangst te vermijden.
De belangrijkste reden dat er in de Noordzee zo weinig haaienaanvallen voorkomen, is dat de haaien de voorkeur geven aan diep water. Hun prooien, zoals haring en makreel, leven vooral in open zee, en daarom is er voor de haaien in de Noordzee geen reden om naar de kust te komen.
De voornaamste reden dat de vin van een haai boven het water uitsteekt is voedsel zoeken. En dat zie je hier dus ook gebeuren zodra het etenstijd is. Dan komen ze meer naar de oppervlakte van het water en dan zie je dus heel mooi die vinnen boven het water uitsteken omdat ze dus op zoek zijn naar voedsel.
Moeten haaien nu wel of niet altijd zwemmen? Bij een bodemhaai, zoals een epaulethaai of luipaardhaai, is het wel duidelijk: die liggen 23 uur per dag op de bodem te slapen.
De meeste haaien in het wild leven 20 tot 30 jaar, maar sommige soorten kunnen veel ouder worden. Groenlandse haaien kunnen zelfs extreem oud worden, ten minste 272 jaar. Dat maakt deze haaien tot de langstlevende gewervelde dieren die er bestaan.
Er zijn dieren die nooit helemaal slapen. Dolfijnen slapen door één hersenhelft uit te schakelen, anders zouden ze verdrinken. Om het uur laten ze de andere kant slapen. Olifanten slapen het minst aantal uren van alle zoogdieren.
Reuzenhaai. Je schrikt je helemaal rot als je hem tegenkomt, want vanwege zijn bouw en vrij spitse neus en als je even niet goed oplet, heeft de reuzenhaai veel weg van de witte haai.
Soms valt een haai toch een mens aan, maar eigenlijk is dat altijd per ongeluk. Van onderaf lijkt een surfer op een plank net een spartelende zeehond. In plaats van een vette hap, bijt de haai in een surfplank en vlees met veel botten. De kans is groot dat hij het hapje snel weer uitspuugt.
De witte haai is de gevaarlijkste haaiensoort die er bestaat en wordt ook wel de mensenhaai genoemd. Deze soort is namelijk verantwoordelijk voor de meeste slachtoffers. De eerste witte haaien ontstonden tientallen miljoenen jaren geleden. De mannetjes worden gemiddeld zo'n 3.20 meter lang.
Aanval op de lever
Fysiek is de orka superieur aan de haai. Bovendien jagen walvissen in een school. In tegenstelling tot andere vissen hebben haaien – en andere kraakbeenvissen als roggen – geen zwemblaas vol met lucht om ervoor te zorgen dat ze boven kunnen komen.
"Laat ik vooropstellen: de kans dat je door een haai gebeten wordt, is heel klein. Gemiddeld zijn er jaarlijks 5 haaienbeten met dodelijke afloop wereldwijd, dat is niet veel als je het vergelijkt met dieren als leeuwen en zelfs koeien."
Toch telt Florida volgens de International Shark Attack File de meeste haaienaanvallen ter wereld.
Volgens deskundigen komen haaien dicht bij de kust als ze ziek of gedesoriënteerd zijn of als ze willen 'relaxen'. Haaien moeten voor hun zuurstof in beweging blijven en aan de kust kunnen ze in de onrustige branding met meer gemak aan zuurstof komen.
Hoewel veel mensen dit denken, worden haaien niet bepaald aangetrokken door menselijk vlees. Ze vallen alleen aan om zichzelf te verdedigen als ze zich bedreigd voelen.
Als een witte haai zijn tanden in een prooi zet, komt er een kracht van maarliefst 1.8 ton (1800 kg) vrij. Het dier bijt daarmee drie keer zo hard als een leeuw. Een mens komt met een bijtkracht van hooguit 80 kg uiteraard niet in de buurt van de roofvis.
