Bij hoge uitzondering kan een koolmees de leeftijd van 10 jaar bereiken, maar gemiddeld leeft een koolmees nog geen 2 jaar. Kort na het uitvliegen en in de eerste winter gaan veel jongen dood.
Verrassingsaanval Mezen hebben heel wat vijanden: roofvogels zoals valken en uilen en roofdieren zoals marters en katten en zelfs slan- gen.
Nederlandse koolmezen zijn standvogels en overwinteren dus in ons land. In strenge winters overwinteren koolmezen uit Scandinavië en Oost-Europa in grote aantallen in Nederland, maar ook nog zuidelijker.
Gemiddeld wordt een merel twee tot drie jaar oud, maar geluksvogels kunnen wel tien jaar of ouder worden.
De zanglijster heeft een gemiddelde levensduur van 5 jaar.
Het lijken misschien steeds dezelfde individuen, maar gedurende de winter zoeken koolmezen voedsel in groepen die van samenstelling kunnen wisselen. 's Nachts slapen de koolmezen individueel in nestkasten, indien die beschikbaar zijn. Zolang een koolmees niet verstoord wordt zal hij deze nestkast blijven gebruiken.
Veel voedsel
Vooral zaadeters zoals mezen en vinken laten zich voorlopig maar moeilijk verleiden tot een tuinbezoek. Logisch: met een topjaar voor beukennootjes en een ruim aanbod van bessen is er relatief veel voedsel te vinden in de natuur.
Schuilen voor de storm
Laag, in de luwte van groenblijvende naaldbomen en in dichte hagen en riet. Daar zijn ze beschermd tegen regen en wind. Daarbij geldt: hoe lager hoe warmer. Holenbroeders, zoals mezen, schuilen ook in holtes.
Waar gaan koolmeesjes heen als ze uitvliegen? Als die eenmaal uitgevlogen zijn keren ze niet meer terug naar het nest. Ze trekken weg nadat ze eerst nog een paar dagen binnen het territorium van hun ouders zijn gebleven en bij hen (of andere ouders in de buurt) om voedsel hebben gebedeld.
Voedsel. 's Winters eten de koolmezen veel zaden, zoals beukennoten. In het voorjaar en de zomer is het voedsel eiwitrijker en eten ze wat meer rupsen en andere insecten. Jonge koolmezen eten voornamelijk rupsen en als de gezinsplanning klopt, valt de geboorte samen met de 'rupsenpiek'.
Man of vrouw
Door te kijken naar de zwarte streep over de buik van de koolmees, kun je erachter komen of het een mannetje of vrouwtje is. Mannetjes hebben een dikke streep over de hele buik lopen, die breder wordt tussen de poten. De streep op de buik van de vrouwtjes is smaller en onregelmatiger.
' Koolmezen, roodborsten, heggenmussen, merels en pimpelmezen, ze laten veel van zich horen in dit jaargetijde. 'De meeste zangvogels zijn territoriaal. De mannetjes zingen om hun territorium te verdedigen', zegt gedragsbioloog en vogelexpert Marcel Eens van de Universiteit Antwerpen.
Een koolmees lokken naar je tuin
Wie vaker koolmezen in de tuin of op het balkon wil zien, kan daar wat voor doen. Plaats – naast nestkasten – voedselverstrekkers, zoals struiken met bessen of bomen met vruchten. Vergeet ook niet te zorgen voor plekjes met schoon water, waar de meesjes van drinken en in badderen.
vaak slapen de ouders in de buurt van de nestkast, soms ook erin, dat hangt er vanaf hoe koud het is.
Bij mezen is dat regelmatig een nestkastje. Reden om het goed schoon te maken in het najaar, dan hebben ze geen kriebelbeestjes in hun slaapkamer. De staartmees en boomkruiper slapen zelfs met een groepje tegen elkaar aan in een nestkast of op een andere plek.
Dat doen ze omdat ze daarin een indringer in hun territorium denken te zien. En indringers, daar wil je zo snel mogelijk vanaf. Dus wordt er met veel energie geprobeerd het spiegelbeeld te verdrijven.
De koolmees eet in het broedseizoen vooral insecten, spinnen, larven en rupsen. In het najaar en de winter schakelen ze over op olierijke zaden (vooral van beuk), vruchten en vet.
Zij doen dit zodat bij weinig voedsel in ieder geval de oudste kan overleven. De koolmees heeft liever een hele rits jongen die tegelijkertijd hetzelfde voedsel kan eten en tegelijkertijd uitvliegt. Dat is net zo handig. De eitjes kunnen wel even wachten, een paar weken zonder warmte houden ze wel uit.
Jonge koolmezen eten voornamelijk rupsen en als de gezinsplanning klopt, valt de geboorte samen met de 'rupsenpiek'. Koolmezen zijn zelf vaak het voedsel van sperwers. In hun braakballen zijn nog vaak de ringen terug te vinden van geringde koolmezen.
De koolmees broedt tussen april en juli. over het bouwen van het mezennest doen de vogels ongeveer een week.
De trouwelingen zijn met name ganzen- en zwanen soorten, sommige uilen en adelaars en een aantal pinguïn soorten. Veel andere vogels zijn 'serieel monogaam'. Dit houdt in dat zij gedurende een broedseizoen bij één partner blijven, maar niet hun hele leven. Ongeveer 90% van de vogelsoorten behoort tot deze categorie.
De zanglijster heeft egaal bruine bovendelen en een lichte borst met pijlpuntige vlekken. Deze vlekken zijn een belangrijk verschil met de grote lijster, waarvan de vlekken ronder zijn. Zanglijsters beginnen al in januari uitbundig te zingen, vanaf een uitkijkpunt, de nok van het dak of in het topje van een boom.
Er zijn onder de zangvogels notoire nachtzangers. Zoals natuurlijk de nachtegaal; maar ook rietzangvogels en de roodborst zingen vaak 's nachts. Al heel vroeg, vaak al twee uur vóór zonsopkomst beginnen zanglijsters en merels te zingen, niet toevallig vogelsoorten met grote ogen. Die vangen veel licht.
