(nozer, -t), niet kunnende ruiken, niet met reukvermogen begaafd zijn: hij is noos, hij kan niet ruiken (minder absoluut), oude mensen worden vaak wat noos; een noos moedertje; ongevoelig voor geurprikkels; zich noos ruiken, zo veel en zo gespannen ruiken dat men niets meer ruikt; noos laten, ergens niet verder op ...
Klachten van anosmie
Zoals hierboven beschreven betekent anosmie dat u niets meer ruikt of bepaalde geuren niet meer kunt ruiken. Daarnaast kan ook verlies van de smaak voorkomen. Geur en smaak hangen samen, vandaar dat mensen met anosmie vaak ook minder of niks meer proeven.
Soms is er een andere oorzaak voor minder ruiken. Bijvoorbeeld een klap op uw hoofd of poliepen in uw neus. Als de huisarts denkt dat u door iets anders dan corona niet goed kunt ruiken, zal de huisarts u verder (laten) onderzoeken.
de algemene term voor een gestoorde reuk is dysosmie. Bij verminderde reuk door ouderdom spreekt men van presbyosmie. Er zijn verschillende reukstoornissen. Vaak wordt een onderscheid gemaakt tussen kwalitatieve en kwantitatieve reukstoornissen.
Anosmie is het totale verlies van het reukvermogen. Hierbij kan het onderscheid gemaakt worden tussen selectieve anosmie en complete anosmie. Bij selectieve anosmie worden slechts bepaalde geuren niet meer waargenomen. Bij complete anosmie wordt geen enkele geur meer waargenomen.
Bij parosmie wordt wel onderscheiden het ervaren van onaangenaamste onjuiste geur of smaak (cacosmie), dan wel juist een plezierige, maar onjuiste smaak of geur (euosmie).
Bij ageusie is er geen smaakvermogen meer aanwezig. Dit betekent dat de waarneming van één of meer van de basissmaken ontbreekt. Deze stoornis kan aangeboren zijn.
Wat is MCS? MCS is een vrij onbekende aandoening die ervoor zorgt dat mensen, vooral vrouwen, overgevoelig zijn voor alledaagse geuren zoals rook, parfum, verflucht, luchtverfrissers en schoonmaakmiddelen.
De geur- en/of smaakzin kunnen tijdelijk of blijvend verminderd/veranderd zijn door bijvoorbeeld infecties (verkoudheid), ontsteking (chronisch geur- en smaakverlies), bestraling op het hoofd, chemotherapie, inname van bepaalde medicatie, te droge mondslijmvliezen, roken, depressie, hoofdtrauma en tumoren.
Dan kan er sprake zijn van fantosmie. Hierbij hebben mensen geurhallucinaties. Ze ruiken dingen die er niet zijn. Sommige mensen ruiken de hele dag een vieze geur, zoals bleek of rook.
Je ruikt je eigen lichaamsgeur niet. Dat komt omdat je er aan gewend bent (net zoals boeren 'blind' zijn geworden voor de geur van mest). Hoewel je je dus niet bewust ben van hoe je zelf ruikt, speelt lichaamsgeur een belangrijke rol in je leven.
Sommige mensen worden geboren zonder reukzin, dit wordt congenitale anosmie genoemd. Deze vorm van aangeboren reukstoornis kan in een aantal gevallen ook aan hun kinderen doorgegeven worden. (Het kan ook een erfelijke aandoening zijn).
Veel mensen met anosmie kunnen nog maar weinig proeven. Anosmie kan daarom een heel gevaarlijke aandoening zijn. Zo kunnen mensen met anosmie het niet waarnemen als voedsel bedorven is. Bovendien waarschuwt hun neus hen niet voor brand, gas of benzine.
De geur van ziekte is soms zoet en weeïg, soms scherp en chemisch, en soms ruik je iets visachtigs. Hoe zit dat? Kieviet: “Het verschilt niet alleen van persoon tot persoon, maar elke bacterie heeft zo zijn eigen geur en artsen die goed kunnen ruiken kunnen zo de verschillende bacteriën van elkaar onderscheiden.
Je wordt verliefd door feromonen. Deze zogenaamde knuffelhormonen zitten in lichaamsvocht zoals speeksel en zweet. Op zich zijn ze geurloos, maar een speciaal orgaan in je neus detecteert ze. Als het een match is, stuurt dat orgaan een signaal naar je hersenen.
Behandeling van reukstoornissen
Helaas is dat herstel niet altijd blijvend en kan binnen een jaar weer een vermindering van het reukvermogen optreden. Voor reukstoornissen als gevolg van een virale infectie of trauma bestaat nog geen erkende behandeling.
We spreken van hyperosmie wanneer iemand lijdt aan overmatige geurwaarnemingen. Geuren worden op de juiste manier geregistreerd, maar worden op een hogere intensiteit waargenomen. Hierdoor kunnen geuren als erg overweldigend ervaren worden.
Umami wordt, net als de andere klassieke smaken, ervaren op een bepaald gedeelte van de tong. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat diens specifieke smaakreceptoren zich bevinden op het centrale deel van de tong, terwijl bijvoorbeeld de zoete smaak wordt opgemerkt op het puntje van de tong.
Een vitaminetekort is één van de mogelijke redenen voor een metaalsmaak in je mond. Een ernstig tekort aan vitamine B-12 kan het centrale zenuwstelsel aantasten, waardoor de manier waarop je smaak waarneemt verandert en je een vreemde metaalsmaak kunt hebben.
Het reukepitheel wordt door de zogenaamde filia olfactoria verbonden met de bulbus olfactorius. Via de reukkernen wordt verbinding gemaakt met de reukcentra van de grote hersenen (temporale cortex), waar de reukperceptie plaatsvindt en het limbische systeem, die de geur koppelt aan een emotionele beleving.
Soms verdwijnt de vieze smaak even door iets te eten wat de vieze smaak overheerst, zoals een pepermuntje, kauwgom, een zuurtje, of een sinaasappel. Friszure voedingsmiddelen, zoals fruit, yoghurt, komkommer, een salade, maar ook haring zijn vaak aantrekkelijk qua smaak.
Een smaakstoornis betekent meestal een vermindering van de smaak, minder vaak een foute smaakwaarneming. In zeldzame gevallen kan het ook gaan om het volledig wegvallen van de smaak.
Oorzaken van smaak- en reukverandering
Sommige aandoeningen kunnen verandering of verlies van smaak en reuk geven, bijvoorbeeld bij infectie in neus of neusbijholten, een tumor in het hoofd, de ziekte van Parkinson of een corona-infectie. Ook kan verandering van smaak en reuk gevolg zijn van ouderdom.
