Er zijn verschillende manieren om geld wit te wassen. Crimineel geld kan bijvoorbeeld een legale schijn krijgen door het te storten op een rekening van een bedrijf in het buitenland, dat het geld vervolgens weer investeert in een ander buitenlands bedrijf in een land waar de controle zwak is.
De Top 10 van de Financial Secrecy Index 2020:
Verenigde Staten. Zwitserland. Hong Kong. Singapore.
Criminelen willen het geld dat zij hebben verdiend in de onderwereld graag uitgeven in de bovenwereld. Om zwart geld in de bovenwereld te kunnen besteden zonder daarbij het risico te lopen dat het onmiddellijk weer door justitie of de belastingdienst in beslag genomen wordt, moet het witgewassen worden.
Aan zakelijke rekeningen werd in 2021 nog ruim 230 miljoen euro verdiend, maar op particulier betalingsverkeer moest meer dan 800 miljoen euro worden bijgelegd door banken. Volgens schattingen wordt er jaarlijks 13 miljard euro in Nederland witgewassen.
Met witgewassen geld kunnen criminelen 'legaal' geld uitgeven en zo invloed krijgen op personen en (horeca)ondernemingen. Met als risico dat langzamerhand pand (criminele eigenaars van horecapanden, witwassen drugsgeld) en publiek (drugsdealers worden toegelaten) verweven zijn met criminele activiteiten.
Het zwarte circuit
Dan kun je je geld gewoon uitgeven op plekken waar ze gewend zijn om cash aan te nemen, zoals in de kroeg. En ja, als je echt wil kun je er nog eens een slaatje uitslaan door het geld in het zwarte circuit uit te geven.
Witwassen wordt veelal in de volgende drie fasen gedaan. Allereerst wordt het illegaal verkregen geld in het chartale (cash) systeem geplaatst. Vervolgens wordt het geplaatste geld verhuld of versluierd, waarna de opbrengsten van het witwasproces in de legale economie worden besteed.
Banken staan onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en geven invulling aan hun verplichtingen door verdachte transacties te herkennen en deze te melden bij de Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU). Tegenwoordig sturen banken op grond van dit beleid hun klanten een vragenlijst.
Wat mag en kan de bank eigenlijk opvragen? De bank mag in beginsel geen uitleg vragen omtrent alle transacties op een rekening, dit zou disproportioneel zijn. Ook moet het opvragen van informatie proportioneel zijn, dat wil zeggen: in verhouding met het doel van de betreffende wet.
toezichthouders, zoals de Nederlandsche Bank, de Autoriteit Financiële Markten en Bureau Financieel Toezicht; opsporingsdiensten, zoals de politie en de FIOD; het Openbaar Ministerie; Meldingsplichtige instellingen, (bijvoorbeeld banken, notarissen en advocaten).
Criminelen hebben hun geld vaak op een illegale manier verkregen. Ze willen dat geld wegsluizen. Dat doen ze bijvoorbeeld door jou een bedrag te betalen met de afspraak dat ze hun geld op jouw rekening laten storten. Later pinnen ze dat geld van jouw rekening af.
Je mag €10.000 contant storten zonder dat je bank hier melding van maakt. Contant betalen in een winkel is verboden vanaf een bedrag van €3.000. Als je meer dan dit bedrag stort dan is je bank of de winkelier verplicht dit te melden bij het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties.
Alsdan moet het bewezenverklaarde verwerven of voorhanden hebben van een voorwerp dat onmiddellijk afkomstig is uit een door de verdachte zelf begaan misdrijf, worden gekwalificeerd als eenvoudig (schuld)witwassen, als bedoeld in de art. 420bis.1 of 420quater.1 Sr.
Jurisprudentie witwassen
Het misdrijf hoeft niet nader te worden aangeduid of omschreven; volstaan kan worden met de vermelding van het feit dat het voorwerp uit misdrijf afkomstig is. Niet vereist is dat de rechter identificeert welk misdrijf precies aan het voorwerp ten grondslag ligt.
Banken hebben de plicht ongebruikelijke transacties op te sporen. Banken en andere financiële instellingen hebben een poortwachtersfunctie. Ze moeten voorkomen dat criminelen misbruik maken van het financiële stelsel. Het gaat dan om witwassen en het financieren van terrorisme.
Bijna alle handelingen die worden verricht met opbrengsten verdiend met criminaliteit zou je kunnen zien als witwassen. Het doel is: het criminele geld uitgeven zónder in beeld te komen bij de overheid.
Met de Belastingdienst delen we informatie over de rekeningen van onze klanten. De Belastingdienst gebruikt die gegevens onder andere om je belastingaangifte eenvoudiger te maken. Denk bijvoorbeeld aan een Vooraf Ingevulde Aangifte (VIA).
U bent volledig vrij om de grootte van het over te schrijven bedrag te kiezen, zonder dat u hiervan 'iets op papier moet zetten'. Echter, de gevolgen van het al dan niet melden van de bancaire gift zijn afhankelijk van het feit of u na de datum van overschrijving nog drie jaar blijft leven of niet.
Contante transacties boven de € 20.000 moeten altijd gemeld worden.
Banken zijn verplicht om ongebruikelijke transacties bij FIU-Nederland te melden. Dit staat in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). U meldt zowel uitgevoerde transacties als transacties die nog niet afgerond zijn (voorgenomen transacties).
De maximale straf voor witwassen betreft een gevangenisstraf van 6 jaar, of geldboete van de vijfde categorie (art. 420bis wetboek van strafrecht). De persoon die een gewoonte maakt van witwassen hangt een zwaardere gevangenisstraf boven het hoofd: 8 jaar.
Op de meest eenvoudige vorm van witwassen staat een maximum gevangenisstraf voor de duur van 2 jaar en een geldboete van € 74.000,-. Dit kan oplopen tot een gevangenisstraf voor de duur van 6 jaar of een geldboete van € 74.000,- in het geval een verdachte een gewoonte heeft gemaakt van witwassen.
En Tax Justice Network zet Nederland in 2021 nog op de vierde plaats van alle belastingparadijzen in de wereld. “Witwassen corrumpeert en brengt fout geld in de economie. Het ondermijnt de samenleving. Crimineel gedrag zoals drugshandel wordt daarmee in stand gehouden en misdaad kan ermee gefinancierd worden.
Heling is een begunstigingsdelict, terwijl met witwassen de integriteit van het financiële systeem kan worden aangetast. Daarnaast stellen de samenloopbepalingen grenzen aan de maximaal op te leggen straf als er een bewezenverklaring volgt voor beide delicten.
Wat wel bekend is, zijn de maximumstraffen. Op opzettelijk witwassen staat maximaal 4 jaar gevangenisstraf of een geldboete van de vijfde categorie (78.000 euro). Op schuldwitwassen staat een maximumstraf van 1 jaar gevangenisstraf of een geldboete van de vijfde categorie.
