Naast het uitgebreide menu van de koolmees, staan zij zelf ook bij vele andere dieren op het menu. De sperwer, bosuil en marter lusten wel een koolmees. Daarnaast komen ook de huiskatten wel eens met een koolmees thuis. Jonge koolmezen vallen vaak ter prooi aan ekster en gaai.
Verrassingsaanval Mezen hebben heel wat vijanden: roofvogels zoals valken en uilen en roofdieren zoals marters en katten en zelfs slan- gen.
Een steenuil eet muizen, jonge vogels, kikkers en wormen. Muizen eten zaden. Vogels eten insecten en zaden. Kikkers eten insecten en wormen.
Veel voedsel
Vooral zaadeters zoals mezen en vinken laten zich voorlopig maar moeilijk verleiden tot een tuinbezoek. Logisch: met een topjaar voor beukennootjes en een ruim aanbod van bessen is er relatief veel voedsel te vinden in de natuur.
Het lijken misschien steeds dezelfde individuen, maar gedurende de winter zoeken koolmezen voedsel in groepen die van samenstelling kunnen wisselen. 's Nachts slapen de koolmezen individueel in nestkasten, indien die beschikbaar zijn. Zolang een koolmees niet verstoord wordt zal hij deze nestkast blijven gebruiken.
Bij hoge uitzondering kan een koolmees de leeftijd van 10 jaar bereiken, maar gemiddeld leeft een koolmees nog geen 2 jaar. Kort na het uitvliegen en in de eerste winter gaan veel jongen dood.
De vos, hermelijn, wezel, bunzing, steenmarter, boommarter en wolf.
Bij sommige diersoorten is kannibalisme een deel van de levenscyclus, zoals de zwarte weduwe, waarbij het vrouwtje het mannetje opeet na het paren. Bij gewervelden (behalve bij vissen) komt kannibalisme niet veel voor, maar kan zich uiten in extreme situaties zoals gevangenschap of een groot tekort aan eten.
Eksters en andere kraaiachtigen eten geregeld een jonge vogel. Ook spechten en andere vogels doen dat.
Waar gaan koolmeesjes heen als ze uitvliegen? Als die eenmaal uitgevlogen zijn keren ze niet meer terug naar het nest. Ze trekken weg nadat ze eerst nog een paar dagen binnen het territorium van hun ouders zijn gebleven en bij hen (of andere ouders in de buurt) om voedsel hebben gebedeld.
De hele mezenfamilie (o.a. koolmees, pimpelmees en staartmees) houdt van vetbollen (zie hieronder hoe je dit zelf maakt), slingers van ongebrande en ongezoute pinda's,halve kokosnoten, zonnebloempitten en gewoon vogelstrooivoer.
vaak slapen de ouders in de buurt van de nestkast, soms ook erin, dat hangt er vanaf hoe koud het is.
Het kan zijn dat een koolmees met dit geluid andere mezen wil laten weten dat deze kast al bezet is. Waarschijnlijk is dit gedrag aan het begin van het broedseizoen een soort overspronggedrag. Hormonale veranderingen zorgen ervoor dat een vogel de aandrang heeft om te broeden.
' Koolmezen, roodborsten, heggenmussen, merels en pimpelmezen, ze laten veel van zich horen in dit jaargetijde. 'De meeste zangvogels zijn territoriaal. De mannetjes zingen om hun territorium te verdedigen', zegt gedragsbioloog en vogelexpert Marcel Eens van de Universiteit Antwerpen.
Wanneer het mogelijk is zal de koolmees vooral voor insecten gaan. Vooral lekkere dikke rupsen en larves zijn favoriet. Hier zit veel eiwit en energie in die nodig is om actief te kunnen blijven. Maar ook spinnen, kevers, motjes en vlinders, vliegen en langpootmuggen staan op het menu.
Zoogdieren: omnivoren zijn bijvoorbeeld de bruine beer, wasbeer, bruine rat, veel marterachtigen en varkens. De chimpansees hebben een voedingspatroon dat behalve uit fruit en bladeren ook uit allerlei dieren, inclusief zoogdieren zoals andere apen bestaat.
Vleeseters zijn de derde en de vierde schakel. Het zijn dieren die andere dieren eten. Leeuwen, haaien, krokodillen, slangen en uilen zijn vleeseters. Alleseters kunnen zowel dieren als planten eten.
Honger als een walvis
Het grootste dier op aarde, de blauwe vinvis, werkt per dag vier ton aan krill weg. Dat klinkt veel, maar dit dier moet een lichaam van tweehonderd ton voeden, dus vier ton is niet zo'n hoog percentage van zijn totale lichaamsgewicht.
Tot de natuurlijke vijanden van de merel behoren de kraai en de kauw die de eieren en de jongen verorberen. Eksters en gaaien hebben het op de jongen gemunt. De bosuil valt zowel de jongen als het vrouwtje aan. Andere vijanden zijn nog de katten die onze tuinen rondzwerven, eekhoorns en de sperwer.
Vogels kunnen zich niet overeten en gaan ondanks het bijvoeren toch ook zelf op zoek naar voedsel. In de winter hebben vogels behoefte aan vet en calorierijk voedsel.
Man of vrouw
Door te kijken naar de zwarte streep over de buik van de koolmees, kun je erachter komen of het een mannetje of vrouwtje is. Mannetjes hebben een dikke streep over de hele buik lopen, die breder wordt tussen de poten. De streep op de buik van de vrouwtjes is smaller en onregelmatiger.
Nederlandse koolmezen zijn standvogels en overwinteren dus in ons land. In strenge winters overwinteren koolmezen uit Scandinavië en Oost-Europa in grote aantallen in Nederland, maar ook nog zuidelijker.
Een koolmees lokken naar je tuin
Wie vaker koolmezen in de tuin of op het balkon wil zien, kan daar wat voor doen. Plaats – naast nestkasten – voedselverstrekkers, zoals struiken met bessen of bomen met vruchten. Vergeet ook niet te zorgen voor plekjes met schoon water, waar de meesjes van drinken en in badderen.
