Je zelfbeeld is het beeld dat je van jezelf hebt. Dit betekent niet dat dit een afspiegeling is van de realiteit en je ook echt zo bent. Het zelfbeeld is een verzameling van overtuigingen, gedachten en oordelen die je over jezelf hebt.
We maken onderscheid tussen twee soorten zelfbeeld: een uiterlijk zelfbeeld ('public self') en een privézelfbeeld ('private self'). Het openlijke, uiterlijke zelfbeeld is gericht op acceptatie door anderen en bestaat meestal uit een gunstige versie van zichzelf. Ook zelfpresentatie in sociale media past in dit beeld.
Iedereen voelt zich weleens onzeker over zijn handelen, de manier waarop je overkomt of hoe je er uit ziet. Wanneer deze onzekerheid over jezelf zo groot wordt dat het bepalend gaat worden in je dagelijks handelen, spreken we van een negatief zelfbeeld en wordt de onzekerheid een probleem.
Een positief zelfbeeld zorgt ervoor dat je tevreden bent met jezelf. Je gedachten en gevoelens over jezelf zijn neutraal of positief, en je hebt vertrouwen in jezelf. Daardoor gedraag je je zelfverzekerd én kun je openstaan voor anderen.
Zelfbeeld en karakter
Je bent bijvoorbeeld sociaal, verlegen, moedig, behulpzaam, agressief. Zelfbeeld bepaald hoe jij jezelf ziet en hoe je naar aanleiding daarvan handelt, los van de realiteit. Je vindt jezelf bijvoorbeeld te dik en wordt daardoor onzeker.
Een realistischer zelfbeeld
Als je een realistisch zelfbeeld hebt, dan ben je je bewust van je sterke én je minder sterke kanten. Je kunt daardoor beter inschatten wat je wel en niet aankunt, en wat bij je past. Je durft te kiezen, je stelt realistische doelen en je accepteert grenzen.
Bij een negatief zelfbeeld denk je al snel dat je dingen niet goed doet, of dat je andere mensen in de weg staat. Het is een negatieve bril waardoor je naar jezelf kijkt. Je vindt het moeilijk om op jezelf te vertrouwen, uitdagingen aan te gaan en keuzes te maken.
Een slechte relatie, bedrog, manipultie, een gemene baas, veeleisende ouders, allemaal externe factoren waar je in je leven mee te maken kunt krijgen. Het vervormt meer en meer jouw zelfbeeld, je had al een aantal krassen en naarmate er meer bij komen, je steeds meer afdrijft van jouw eigen ik.
Zelfbeeld is de manier waarop je over jezelf denkt. Dit is medebepalend voor hoe je je voelt en welke acties je onderneemt. Het zelfbeeld heeft een grote invloed op het zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf of op jezelf hebt, dat je jezelf de moeite waard vindt.
Wat de wetenschap weet over je laag zelfbeeld stemmetje
Maar liefst 75% (!) van de mensen heeft er last van.
Zelfvertrouwen is, zoals het woord al zegt, het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Het is een realistische kijk op je eigen kunnen; het vertrouwen dat je zelf taken en hindernissen aankunt. In de positieve psychologie is de theorie dat zelfvertrouwen een balans is tussen vaardigheid en waardigheid.
Door een positief zelfbeeld heb je een goed gevoel over jezelf. Daardoor is het gemakkelijker om angst te overwinnen en uitdagingen aan te gaan. Een positief zelfbeeld maakt je minder afhankelijk van de goedkeuring van anderen.
Oorzaak van onzekerheid
Onzekerheid kan worden veroorzaakt door lichamelijke, sociale, financiële en emotionele factoren en angst. Iemands persoonlijkheid en verleden hebben veel invloed op iemands zelfbeeld.
Een zelfbeeld ontstaat in de loop van je leven door de ervaringen die je meemaakt, de omgeving waarin je opgroeit en de mensen waar je mee opgroeit. Als deze ervaringen negatief zijn geweest, omdat je bijvoorbeeld bent gepest of vaak bent buitengesloten, ontwikkel je hiermee vaak een negatief of laag zelfbeeld.
De meest gebruikte therapie bij onzekerheid en een negatief zelfbeeld is cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie richt zich op het veranderen van (onrealistische) negatieve denk- en gedragspatronen die je onzekerheid en lage zelfbeeld in stand houden.
Eigenwaarde (ook zelfwaarde), zelfrespect of eigendunk is een term uit de psychologie. Het is het beeld dat een mens op emotioneel niveau van zichzelf heeft. Deze mening over de eigen persoon kan reëel zijn, en overeenkomen met de mening van anderen, en kan ook te positief of negatief zijn.
Als je bijvoorbeeld erg beschermd bent opgevoed, kan het zijn dat het zelfvertrouwen zich niet genoeg ontwikkelt. Ook als je veel kritiek gekregen hebt op je gedrag of prestaties, of als je gepest bent, kan je zelfvertrouwen afnemen of zich niet genoeg ontwikkelen.
Mensen met een negatief lichaamsbeeld hangen vaak onrealistisch veel op aan hun uiterlijk. Ze denken bijvoorbeeld: alleen als ik slank ben, krijg ik een partner, of word ik gelukkig/succesvol/populair. Ga eens na welke gedachten je hebt over uiterlijk, en hoe realistisch die zijn.
Zijn zelfbeeld ontwikkelt hij op basis van de feedback van andere mensen. Dat gebeurt op twee manieren: door expliciete feedback: mensen die rechtstreeks tegen hem zeggen dat hij iets goed of juist niet goed doet. door impliciete feedback: uit reacties van mensen leidt hij af wat ze van hem vinden.
Loop, sta en zit rechtop, draag kleding waarin je je prettig voelt, kijk mensen aan, praat rustig en glimlach geregeld. Je houding is wat anderen zien en draagt bij aan je zekerder voelen. Wees gerust, je kunt zelf veel doen om je onzekerheid te verminderen en uiteindelijk zelfs te doen verdwijnen.
