Volle melk is de meest onbewerkte melksoort van de drie. Volle melk bevat van nature ongeveer 3,5 % vet. De vetten in melk zorgen waarschijnlijk voor een stabielere bloedsuikerspiegel door de opname van suiker te vertragen. In dit opzicht kan volle melk de beste optie zijn.
Het Voedingscentrum raadt aan om halfvolle of magere melk te drinken. Dit advies is gebaseerd op rapporten van de Gezondheidsraad.
Met name vanwege de vergelijkbare hoeveelheid eiwitten is sojamelk de beste vervanging. Het wordt gemaakt van gepelde sojabonen en extra water, plantaardige olie, verdikkingsmiddel (xantaangom, guargom, carrageen, gellaangom) en emulgatoren om de smaak en de houdbaarheid te verbeteren.
De einduitslag
Welke plantaardige melk is het beste? Uiteindelijk wint amandelmelk de strijd als het gaat om de gezondste plantaardige melkvariant. De amandelmelk is gemaakt van de noot amandel en heeft, niet onlogisch, een heel laag percentage koolhydraten en suikers.
Karnemelk en magere en halfvolle melk zijn een gezond alternatief evenals magere en halfvolle zuiveldrinks met 6 gram suiker of minder per 100 gram.
Houdbare melk geeft het beste resultaat wanneer je het opschuimt. Dit komt omdat hier in verhouding meer eiwitten inzitten dan in verse melk. Deze eiwitten zijn nodig voor het maken van melkschuim. Het verschil tussen houdbare en verse melk is de manier waarop het bewerkt wordt.
Weinig gezondheidsverschil tussen melk en karnemelk
Omdat karnemelk van magere melk wordt gemaakt, zit er minder vet in dan in (half)volle melk. Daarom staat karnemelk als gezonde keuze aangemerkt in de Schijf van Vijf.
Havermelk bevat meer vezels dan andere melksoorten. Amandelmelk is dan weer rijk aan antioxidanten. Zelfgemaakte amandelmelk is ook een bron van calcium. Sommige plantaardige drinks zijn gesuikerd, deze gebruik je dus best met mate.
Vergelijken we de voedingswaarde van sojamelk met die van dierlijke melk, dan valt op dat er weinig verschil zit tussen de twee. De gewone sojamelk van Alpro bevat zelfs minder suiker (2,4 gram), minder vet (1,8 gram) en meer eiwitten (3,8 gram) dan de gemiddelde dierlijke melk.
“Een mens kan zonder melk. Als je er maar voor zorgt dat je de calcium en andere mineralen, eiwitten, en B-vitaminen vitaminen langs andere weg binnenkrijgt. Andere zuivel zoals karnemelk of yoghurt is ook prima.”
De raad adviseert om tussen de 250 en 500 ml melk per dag te consumeren, als bijdrage aan de inname van calcium, vitamine B2 en B12. Let op: deze aanbevolen hoeveelheid gaat over melk in vloeibare vorm. Het equivalent in bijvoorbeeld yoghurt of kaas vind je in dit overzicht.
Het drinken van rauwe melk is niet gezonder dan gepasteuriseerde of verhitte melk. Sterker nog: Het is mogelijk dat er ziekmakende bacteriën in zitten. Of rauwe melk gezonder is dan gepasteuriseerde melk uit de supermarkt, is tot nu toe niet overtuigend aangetoond.
De hoeveelheid eiwitten en fosfaat die melk bevat zorgen voor verzuring in het lichaam. Het lichaam zal het zuur vervolgens neutraliseren door calcium uit de botten te onttrekken. Melk drinken kan dus ook leiden tot een tekort aan calcium, dat uiteindelijk kan leiden tot botmineraaldichtheid afname.
,,Mensen die regelmatig last hebben van hun maag en darmen kunnen vaak slecht tegen melk. Lactose is een melksuiker die je moet verteren. Daarvoor is het natuurlijke enzym lactase nodig. Grofweg driekwart van de bevolking maakt dat enzym vanaf jonge leeftijd niet goed meer aan.
Voor 70-plussers is zuivel belangrijk, vanwege de bijdrage die zuivel levert aan gezonde botten, cognitief functioneren en spiermassa. Gezonde voeding helpt beperkingen in het functioneren te voorkomen.
Wie geen melk of melkproducten eet, moet z'n best doen om van bepaalde voedingsstoffen, zoals calcium en vitamine B12, voldoende binnen te krijgen. De voedingsstoffen in melk zitten ook in andere productgroepen zoals fruit, groenten, bonen, vlees, noten, granen en eieren.
Een gezond alternatief
Ongezoete amandelmelk bevat per 100 milliliter slechts 12 calorieën. Daarnaast bevat amandeldrink veel vezels, minder suiker en minder verzadigd vet dan halfvolle melk. Omdat het weinig calorieën bevat, kan je het gebruiken als alternatief voor bijvoorbeeld halfvolle melk bij het afvallen.
Als we kijken naar de eiwitten in melk zien we dat per portie van 200 ml halfvolle melk gemiddeld 6.8 gram eiwit bevat. De volle melk zit er iets onder met 7.4 gram. karnemelk zit het laagst met 5.0 gram eiwit. Een portie magere kwark levert de meeste eiwitten, namelijk 19.5 gram eiwit per portie van 150 gram.
Het is niet alleen een goede bron van B-vitamines (vanwege de oorsprong van volkoren granen), de meeste havermelk bevat ook toegevoegde vitamine A, D en calcium. Deze voedingsstoffen zijn essentieel voor veel van de lichaamsprocessen. Havermelk bevat ook meer vezels en eiwitten dan vergelijkbare noten- of rijstmelk.
De voedingswaarden van havermelk, rijstmelk en amandelmelk lijken daarentegen minder op die van koemelk. Deze plantaardige drinks bevatten minder verzadigde vetten en meer onverzadigde vetten vergeleken met halfvolle melk. Dat is positief, omdat de onverzadigde vetten het cholesterol in het bloed verlagen.
Het is volledig veganistisch. Havermelk is verrijkt met vitaminen en mineralen en bevat gezonde vetten. Met één glas speel je zo'n derde van je dagelijkse calciumbehoefte naar binnen. Het zou LDL-cholesterol kunnen verlagen en je hart gezond houden (meer onderzoek is nodig).
Karnemelk is voor sommige mensen met een lactose-intolerantie niet gezond. De meeste mensen met een lactose-intolerantie kunnen een kleine hoeveelheid karnemelk verdragen, doordat het minder lactose bevat dan normale melk. Mensen met een koemelkeiwitallergie moeten karnemelk vermijden.
Goed voor de darmen
Hoewel het bereidingsproces van karnemelk is veranderd, zijn de gezondheidsvoordelen nog steeds van kracht. Bijvoorbeeld voor onze darmen. De melkzuurbacteriën die erin zitten zijn namelijk goed voor onze darmgezondheid. Ze worden langzaam opgenomen in de darmen en helpen ons voedsel te verteren.
ook wist men toen al dat karnemelk een bloedzuiverende werking had. Karnemelk reguleert met name de bacteriënhuishouding in de mond, maag en darmen. Daarnaast werkt het zuurgehalte van de karnemelk op de goede werking van de bloedvaten en de organen. Bovendien is het goed voor de huid.
