Hoogsensitief persoon of hsp (Engels: highly sensitive person, ook zeer gevoelig persoon, sterk sensitief persoon of hooggevoelig persoon) is een term uit de psychologie die in 1996 werd geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe dr. Elaine N. Aron.
HSP staat voor Hoog Sensitief Persoon en betekent dus dat iemand extra gevoelig is en daardoor prikkels moeilijker verwerkt. Dat is overigens geen aandoening, maar gewoon iets wat je bent. De een is intelligenter, de ander is drukker en weer een ander is gevoeliger.
Ben je hoogsensitief en heb je moeite met het verwerken van de vele binnenkomende prikkels, dan kun je ook hooggevoelig worden. In dat geval heb je dus wel last van je hoogsensitieve eigenschappen: er komen meer prikkels binnen dan je kunt verwerken, je wordt overmand door emoties en je voelt je ontzettend kwetsbaar.
HSP is erfelijk en wordt vooral autosomaal dominant overgedragen. Dit wil zeggen dat elk kind van een man of vrouw met HSP 50% kans heeft om deze ziekte ook te ontwikkelen. De ziekte kan ook autosomaal recessief overgedragen worden, waarbij beide ouders drager zijn en een kind 25% kans heeft om de ziekte te krijgen.
HSP coach Maaike Kruijsen: Gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels zie je vaak bij hoogsensitiviteit en is een van de bekende HSP problemen. Hoewel de één hier meer last van heeft dan de ander. Het kan ook een gevolg zijn van chronische overprikkeling waardoor overgevoeligheid ontstaat.
Omdat jij hoogsensitief bent heb je vaker lichamelijke klachten zoals hoofdpijn/migraine, vermoeidheid, buikpijn, darmklachten en spierpijn. Een hsp-er heeft vaak ook moeite met slapen en kan last hebben van duizelingen en/of oorsuizen.
Gevoelsmensen hebben bijvoorbeeld eerder de neiging om een probleem te zien, waar denkers en doeners feiten en kansen zien. Gevoelsmensen houden dingen graag bij het oude; ze houden niet van veranderingen in organisaties.
Je denkt diep over dingen na. Je handelt gewetensvol. Je weet of voelt vaak wat je nodig hebt. Je bent geneigd tot overanalyseren zoals denken in doemscenario's.
Bij zintuiglijke overprikkeling wordt de informatie die via de zintuigen binnenkomt niet of slecht verwerkt. Als je emotionele overprikkeling ervaart heb je moeite om je emoties te reguleren. Hierdoor word je bijvoorbeeld sneller emotioneel en/of komen emoties harder binnen.
Een narcistisch persoon kan ook een HSP'er zijn
Toch kan een narcistisch persoon in de kern heel goed óók een HSP'er zijn.
Veel hoog gevoelige mensen zijn extra gevoelig voor stress.
Dit komt onder meer omdat je de hele dag door meer informatie opneemt. Als je naar de supermarkt gaat, een vergadering op je werk hebt of op een feestje bent, ervaar je al deze prikkels op een dieper niveau dan iemand die niet hooggevoelig is.
Een hoogsensitief persoon is zeer gevoelig voor fysieke of psychische pijnen bij zichzelf of anderen. Veel HSP's dragen een bril of contactlenzen. Ze presteren het best indien ze vanuit hun hart kunnen werken en vormgeven. Ze kunnen overdreven perfectionistisch zijn.
Aron omschrijft een hoogsensitief persoon als iemand die sterker geprikkeld wordt dan een niet hooggevoelig persoon. Hoogsensitiviteit is geen psychische klacht, maar een persoonlijkheidskenmerk. Mensen die zich hierin herkennen zouden gevoeliger zijn voor omgevings-, sociale en emotionele prikkels.
Hooggevoeligheid is geen psychische stoornis, maar een afkorting van de persoonlijkheidseigenschap hoogsensitiviteit (HSP staat voor hoog sensitief persoon).
Hoogsensitiviteit is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk, een stukje temperament dat je maakt tot wie je bent. Het is dus geen aandoening, handicap of stoornis. Diepgaande informatieverwerking is hét kenmerk van hoogsensitiviteit.
Gevoel voor esthetiek staat in verband met hoogsensitiviteit. Handig in creatieve banen zoals kunstenaar, auteur, muzikant, fotograaf, grafisch vormgever… Mensen met HSP kunnen vaak heel goed proeven en ruiken. Bovendien hebben ze veel oog voor de voorkeuren van anderen, wat hen tot goede koks kan maken.
Verantwoordelijkheid nemen in relatie
Je bent misschien kwetsbaarder als HSP'er, maar geen klein kind. Iedereen moet met zijn haar trauma's aan de slag gaan en grenzen bewaken. Als jij en je partner dit allebei doen in jullie relatie, kan je als hoogsensitief persoon absoluut een fijne en gezonde relatie hebben.
10% van de hoogsensitieve personen is hoogbegaafd. En uit onderzoek van Saskia Klaaysen in 2019, wordt duidelijk dat ongeveer 30% van de HSS (Hoogsensitieve sensatiezoeker) hoogbegaafd is of vermoed hoogbegaafd te zijn.
Kan je van hoogsensitiviteit afkomen? Hoogsensitiviteit wordt gezien als een karaktereigenschap net zoals je introvert of extravert kunt zijn. Daar kom je niet vanaf.
Hooggevoeligheid is aangeboren, het is een eigenschap, een kwaliteit. Het wordt echter vaak pas op latere leeftijd herkend. Soms pas als je volwassen bent. Als je er als volwassene pas achter komt dat je hooggevoelig bent en terug denkt aan je kindertijd, vallen er vaak wel 'kwartjes' (of euromunten).
