IJs – koelen helpt tegen zwelling, pijn, ontsteking en spierfunctieherstel tijdens de eerste acute herstelfase, direct na de blessure.
Eerst en vooral dankzij het fenomeen vasoconstrictie: door de koude verkleint de diameter van de bloedvaten waardoor er minder bloed naar de ontstoken zone stroomt. Een ontsteking ontstaat immers wanneer de bloedvaten verwijd zijn. Daarom is de ontstoken plaats rood, warm en opgezwollen.
Koelen remt de doorbloeding waardoor er minder zogenaamde 'groeifactoren' vrijkomen die juist de herstelprocessen van het weefsel op gang moeten brengen [3]. Koelen bij blessures zou de pijn en zwelling verminderen, ontsteking dempen en verergering van klachten voorkomen.
Verminder zwelling en pijn:
Laat het gekwetste lichaamsdeel rusten en leg er herhaaldelijk tijdens de eerste 72 uur ijs op (gebruik een cold pack of vul een plastic zak met gemalen ijs en wikkel deze in een vochtige handdoek om verbranding te voorkomen). Leg het ijs telkens maximum 20 minuten op de pijnlijke plek.
Koelen kan een pijnstillend effect hebben. Masseer daarvoor de pijnlijke plek met een ijsblokje of houd er een coldpack tegenaan. Doe dit maximaal 10 minuten per keer. Leg een doek tussen het coldpack en de huid om te voorkomen dat de huid bevriest.
Het is verstandig om een ontsteking met rust te laten. Uitwendige wondjes en ontstekingen kun je het beste goed schoonhouden en afdekken. Bij inwendige ontstekingen is het van belang goed te drinken en de weerstand op peil te houden. Bijkomende klachten zijn vaak goed te behandelen met zelfzorgmiddelen.
Koel niet langer dan 15 tot 20 minuten. Als je langer koelt, probeert het lichaam de kou te compenseren door extra bloed naar de plek te sturen en dat wil je juist voorkomen. Korter is echter ook niet goed. Als je kort koelt, krijg je namelijk direct na het koelen een bloedvatverwijding.
Voeding die ontstekingen zal remmen:
Kruiden zijn hele sterke antioxidanten (vooral gember, kurkuma en alle Provençaalse kruiden zoals koriander, tijm, basilicum, rozemarijn enz). Gebruik ze volop. (Biologische) appels en druiven en uien bevatten ook ontstekingsremmers.
KOELEN: Koelen is vaak een goed idee om de ergste zwelling en pijn tegen te gaan. Start hier meteen mee na het trauma, doe dit dan voor 15-20 minuten. Herhaal dit de eerste 48 uur regelmatig.
Gescheurde banden kunt u het beste behandelen met ijs. Volg de RICER-regel. Als u een enkel heeft verstuikt, zet dan zo min mogelijk gewicht op het gewricht. Doe er 3-4 keer per dag ijs op, gedurende 10 tot 15 minuten.
In de meeste gevallen is het aan te raden om de huid 10 tot 20 minuten te koelen. Een spray werkt slechts enkele minuten, dus dit is niet aan te raden.
Koel de plek maximaal 20 minuten onder lauw, zacht stromend water of met ijs of een coldpack. Houd ijs of een coldpack niet rechtstreeks tegen de huid, maar wikkel het bijvoorbeeld in een schone theedoek.
Heeft u veel last van de pijn, dan is paracetamol het veiligste medicijn. Werkt paracetamol onvoldoende dan kunt u een ontstekingsremmende pijnstiller gebruiken, zoals acetylsalicylzuur. Dit medicijn remt de ontsteking, hierdoor verminderen de roodheid, zwelling en pijn.
Wat is niet gezond? Veel alcohol en sterke drank, suiker in eten en in drankjes zoals frisdrank en energydrank, fastfood zoals hamburgers met patat, mayonaise, veel dierlijke producten, en bewerkt eten zijn niet gezond en zorgen voor bacteriën die ontstekingen juist aanmoedigen.
Tijdens de ontstekingsfase verwijden de bloedvaten om het gebied te voorzien van zoveel mogelijk bloed. Hierdoor kan het gebied warm en rood aanvoelen (als het oppervlakkig gelegen is). De extra doorbloeding zorgt er ook voor dat het bloed meer vocht (plasma) uitscheidt. Dit leidt tot zwelling (oedeem).
Spierzwakte, vooral in de grote spiergroepen. Moeite met het heffen van de armen. Moeite met opstaan of traplopen. Kortademigheid en droge hoest.
Een acute ontsteking treedt meteen na de weefselbeschadiging op en duurt meestal niet langer dan enkele dagen. Van een chronische ontsteking is sprake als deze langer dan drie maanden aanhoudt.
Kou en warmte kunnen enige tijd voor verlichting zorgen. Bij ontstoken en pijnlijke gewrichten helpt een ijskompres. En bij stijve, koude en pijnlijke gewrichten kan warmte uitkomst bieden.
Door de warmte worden je bloedvaten wijder. Dit stimuleert de bloedcirculatie, waardoor het herstel bevorderd en pijn reduceert. Warmte ontspant ook de spieren waardoor je sneller soepeler kunt bewegen.
Voorbeelden zijn rijst, quinoa, haver, teff, boekweit. Kruiden zijn natuurlijke ontstekingsremmers vanwege hun hoge antioxidant werking. Kruiden zijn nog sterkere antioxidanten dan groente en fruit. Kruiden bevatten ook krachtige stoffen die ontstekingen, pijn, zwellingen en ochtendstijfheid daadwerkelijk afremmen.
Voeding met een extra krachtige ontstekingsremmende werking zijn: kurkuma wortel, vette vis, bessen, avocado en cacao. Suppletie met kruiden extracten van: kurkuma(1), groenlipmossel(2), boswellia(3) en salix alba(4) hebben ook een krachtige ontstekingsremmende werking en kunnen pijn aanzienlijk verminderen.
Probeer weer te gaan bewegen als de pijn minder wordt. Soms zijn pijnstillers of medicijnen tegen bacteriën nodig. De ontsteking gaat meestal vanzelf over. Maar het kan soms 4 of 5 maanden duren.
Is het kniegewricht pijnlijk door zwelling? Dan kan koelen prettig zijn. Je kunt dit doen door een theedoek op de knie te leggen en daarop een coldpack uit de vriezer. Maar ook een washandje gevuld met ijsklontjes is een prima optie.
Ice therapy for knee pain (IJstherapie voor kniepijn)
U kan de behandeling met ijs het best toepassen na het sporten wanneer u even tot rust kunt komen, omdat zo de ontsteking minder wordt, het gebied wordt verdoofd en de bloedstroom wordt verminderd.
