Gelijkspanning of wisselstroom: Indien op de lamp staat 12V DC, dan mag deze alleen op een omvormer (of accu) die gelijkstroom (DC) geeft worden aangesloten. Op gelijkspanning (DC) kan je wel ook een 12V AC lamp aansluiten, AC is wisselstroom.
Ja ? wisselspanning. heeft dan die 12 volt wisselspanning).
De meeste gewone trafo's voor halogeenspotjes 12 Volt geven wisselspanning (AC). Een LED-trafo daarentegen geeft gelijkspanning (DC), zodat de LED-lamp een stabiele voeding heeft.
Het verschil tussen gelijkstroom en wisselstroom. Bij gelijkstroom is de spanning constant, bij wisselstroom wisselt de spanning 50 keer per seconde tussen positieve spanning en negatieve spanning. Batterijen en accu's leveren een gelijkspanning. Gelijkspanning kan bijvoorbeeld worden opgewekt met zonnecellen.
Gelijkstroom wordt geleverd door een gelijkspanningsbron. Het kenmerk van deze bron is dat de twee polen waartussen de gelijkstroom vloeit een vaste polariteit hebben. Gelijkstroom vloeit per definitie van de positieve (+) naar de negatieve pool (−). De elektronen vloeien overigens in de tegengestelde richting.
Gelijkspanning in huis
De meeste onderdelen in die apparaten, zoals ledlampen, motortjes, beeldschermen en computerelektronica, werken op gelijkstroom. Daarom zit in die apparaten een transformator, die de 230 volt wisselspanning van het net omzet naar een gelijkspanning van bijvoorbeeld 10 of 20 volt.
Daarom geldt een wisselspanning van 50 Volt als veilig, terwijl bij gelijkspanning de grens ligt op 120 volt. Dat geldt voor droge situaties.
AC en DC zijn de afkortingen van wisselstroom (AC, alternating current) en gelijkstroom (DC, direct current). Het verschil is dat bij wisselstroom de spanning continu wisselt tussen positief en negatief. Bij gelijkstroom is de spanning continu gelijk.
AC. In Angelsaksische landen is AC de aanduiding voor wisselstroom. De letters zijn de afkorting van de Engelse term alternating current. Op veel elektrische apparaten voor aansluiting op het elektriciteitsnet staat deze aanduiding op het typeplaatje aangegeven.
Gelijkstroom of wisselstroom thuis
Uit de stopcontacten in je huis komt dus wisselstroom. Die keuze is ooit gemaakt omdat bij het transport van wisselstroom minder elektriciteit verloren gaat. Wel zijn er momenteel technieken in ontwikkeling die direct gebruik van de gelijkstroom uit zonne-energie mogelijk maakt.
LED's werken met gelijkstroom (DC), d.w.z. een constante stroom waarbij de beweging van de ladingen steeds in dezelfde richting gaat, zoals bijvoorbeeld batterijen.
Gelijkspanning wordt opgewekt in bijvoorbeeld een batterij, zonnecel of galvanisch element. Wisselspanning wordt meestal opgewekt door rotatie zoals bij een dynamo of generator.
Wisselspanning wordt ook wel afgekort als AC en komt uit een stopcontact en de meeste elektrische apparaten werken op deze vorm van spanning. Je hebt in Europa 230V / 50 Hz en in Amerika 120V of 240V / 60 Hz.
Aanraking van 12V spanning is niet gevaarlijk. Toch is het 12V systeem niet zonder gevaar. Accu's kunnen extreem hoge stromen genereren. Bij kortsluiting kan kabelisolatie doorsmelten en door de grote hitte brand ontstaan.
Spanning – Volt of Voltage (V):
Het aantal volt is de hoeveelheid energie die wordt meegegeven aan een elektronische stroomkring. Met een stroomkring bedoelen we bijvoorbeeld een elektronisch apparaat. Bij een 12V apparaat wordt altijd 12 volt “meegegeven” uit de accu.
Uiteindelijk won de wisselspanning, omdat een wisselspanning makkelijker in een andere spanning om te zetten is en er minder verliezen bij transport optreden. Zo werd wisselspanning de basis voor de elektriciteitsdistributie.
Dit gebeurt met een transformator. Een transformator kan dit trouwens ook andersom, van een lagere naar een hogere wisselspanning. Vervolgens wordt de lagere wisselspanning met elektronica omgevormd tot een gelijkspanning. Deze gelijkspanning wordt gebruikt voor de elektronische onderdelen in de televisie.
Als een apparaat nodig is dat gelijkstroom in wisselstroom omzet kan een gelijkrichter (die wisselstroom in gelijkstroom omzet) gebruikt worden door die omgekeerd in te zetten. In omgekeerde toestand werkt een gestuurde gelijkrichter als een lijncommutatiewisselrichter.
Wisselspanning komt thuis uit het stopcontact en op deze spanning werken de meeste elektrische apparaten die wij kennen. In Europa is dit 230 V/50 Hz, in Amerika 120 V of 240 V/60 Hz.
Over het algemeen is wisselspanning gevaarlijker dan gelijkspanning. Dat komt door de sinusvorm. Bij de effectieve spanning van 230V bereikt de sinus een piek van 325V (Umax). DC-spanning is constant en kent geen piek- of effectieve waarden.
Gelijkstroom is een elektrische stroom met een constante, zelfde richting. De energie verplaatst zich namelijk alleen van een positieve naar een negatieve pool (van plus naar min). Gelijkstroom wordt in het Engels aangeduid met DC: Direct Current.
De meeste elektrische apparaten en installaties werken op basis van gelijkspanning - maar stopcontacten werken dus op basis van wisselspanning.
- In conventionele wisseltroomkabels gaat energie verloren door de warmteontwikkeling die door de elektronen veroorzaakt wordt. Hierdoor gaat bij transport via wisselstroom per 1000 km 10-15% van de energie verloren; bij gelijkstroom is dat slechts ca. 4%.
Gelijkspanning is alleen maar gevaarlijk als de stroom van de min naar de plus kan lopen. Je kan dus zonder problemen één van de twee polen aanraken (om er een stekker aan te zetten bijvoorbeeld) zolang de andere pool maar veilig geïsoleerd is.
