In de veertiende eeuw werd de hypocaust uitgerust met warmteopslag door bovenop de ondergrondse vuurkamer een stapel granieten stenen te leggen. Nadat het vuur was gedoofd, werden gaten in de vloer van de te verwarmen kamer geopend, waardoor hete lucht de kamer in stroomde.
Voor de 17e eeuw werd er gebruikgemaakt van een openhaard om een woning te verwarmen. Door het opbranden van hout werd het huis warm gehouden. Na de 17e eeuw kwam er de behoefte om grote fabrieken en kantoorpanden te verwarmen. Dat lukte simpelweg niet met een openhaard, dus werd de kachel ontwikkeld.
64% van de huishoudens in Denemarken is aangesloten op een warmtenet. Het is daarmee de meestgebruikte manier van verwarmen. In Nederland wordt gekeken naar het warmtenet als alternatief voor de gasaansluiting.
Door kaarsen te branden wordt je huis warmer. Ergens wel logisch toch? Kaarsen geven immers vuur en dus warmte af. Doe 's avonds de kaarsen aan om je huis natuurlijk een beetje op te warmen en het staat ook nog eens gezellig.
's Nachts stopte men zich in met meerdere lagen dekens en een nachtmuts over de oren. Als ze het toch nog koud hadden, konden ze hun bed en voeten warmhouden met een beddenpan – een metalen bak met een lange steel die werd gevuld met hete stenen of gloeiende kooltjes en onder de deken werd gelegd.
Koken doet men daar voornamelijk elektrisch en verwarmen gebeurt op verschillende manieren; houtkachels, olie, pelletkachels, elektriciteit, aardwarmte of geothermie (op zijn Zweeds: jordvärme), luchtwarmte via een luchtwarmtepomp en fjärrvärme (oftewel stadsverwarming) zijn enkele opties die de Zweden benutten.
Noorwegen heeft net als Nederland een enorme voorraad aan gas. Noren koken en verwarmen echter voornamelijk met stroom. Die stroom komt uit hernieuwbare bronnen, vooral opgewekt door waterkracht.
Bijna 60% van de huishoudens in Zweden verwarmt hun woning met een warmtepomp. Al sinds de oliecrisis van de jaren tachtig is Zweden begonnen met de afbouw van het gebruik van fossiele energie.
Over het algemeen wordt een kamertemperatuur van 18-20 graden Celsius als comfortabel beschouwd voor dagelijkse activiteiten. 17 graden kan aan de koele kant zijn, vooral als het gedurende langere tijd aanhoudt. Het kan als te koud worden ervaren als je je niet warm genoeg voelt, je rilt of ongemak ervaart.
Is het warm buiten en schijnt de zon ook nog eens volop? Dan warmen huizen en gebouwen niet alleen op; ze houden die warmte ook vast. Dit komt doordat muren bij warm weer blijven 'doorgloeien' nadat de zon onder gaat. Vooral in woningen met een plat dak loopt de temperatuur snel op.
Kou is niet altijd gezond
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is 18 graden een veilige en gezonde temperatuur voor in huis.
'Seks mag niet overdag en niet naakt bedreven worden. ' 'Seks is uitsluitend bedoeld om kinderen te verwekken en mag alleen in de missionarishouding bedreven worden. ' 'Als een man masturbeert, mag hij vier dagen lang geen vlees eten. Als een jongen het vaak doet, moet hij 20 dagen vasten of een pak slaag krijgen.
Kastelen en landhuizen werden voornamelijk verwarmd door open haarden en later door kachels. Meestal werd er echter maar in een deel van de vertrekken gestookt. De middelen om te stoken waren beperkt, want hout en kolen waren kostbaar.
Middeleeuws menu: hutspot, klont en pap
De mensen kookten boven open vuur in bijvoorbeeld een ketel. Dat deden ze tot de uitvinding van de kachel (rond 1600). Veel recepten voor die tijd zijn daarom eenpansgerechten als hutspot, potspijs, brij en pap. Met name pap en 'klont' waren dagelijkse kost in elk huishouden.
Duitsland stookt nog met brandolie en steenkool
Maar de uitgangssituatie is in Duitsland totaal anders dan bij ons. In minder dan de helft van de Duitse woningen vinden we een cv-ketel op aardgas. Ruim een kwart van de huizen stookt nog op brandolie, propaan of zelfs steenkool.
Naast collectieve warmte zijn elektriciteit (17%), een warmtepomp (15%), hout, (13%) en olie (8%) veel voorkomende opties. Voor warmtenetten halen de Finnen warmte uit bijna alles dat brandt, zoals biogas en -massa, aardgas, olie, diesel, LNG, LPG, kolen, turf en afval.
Droge lucht warmt sneller op dan vochtige lucht. Goede ventilatie zorgt dus voor een betere en veilige verwarming van je woning. Open vuur heeft zuurstof nodig voor een goede verbranding.
De rode verf bevat conserverende componenten. Het was een goedkoop alternatief om aan te brengen op het onbehandelde hout van de huizen. Zo waren de huizen beter beschermd tegen barre weersomstandigheden. Daarnaast heeft het faluröd een bijzondere uitstraling bij variërend licht, beter gekend als het changeant effect.
De gemiddelde temperatuur in de winter op de meeste plaatsen ligt tussen de 0 en -10 graden. Maar hoe meer je naar het noorden reist hoe kouder het wordt. In de regio's Västerbotten en Norrbotten zijn temperaturen van -20 tot -30 geen uitzondering. Aan de oostkust van Zweden valt de minste regen.
Hoe ouder, hoe kouder
Daarnaast zijn er nog andere redenen. Vanaf je dertigste neemt je spiermassa, die je juist warm houdt, langzaam af. Ook hebben ouderen het vaak sneller koud doordat ze niet gezond, of te weinig eten. Vet zorgt er namelijk voor dat je warmte vasthoudt.
' Wit ondergoed, dat voor mannen en vrouwen neerkwam op een knielang hemd, werd het symbool van persoonlijke hygiëne, ook al was de huid eronder grauw en vuil. De paar mensen die het zich konden veroorloven, trokken elke dag schoon ondergoed aan. De norm was circa eens per maand.
Je doorbloeding komt op gang, je hart komt in actie en dat zorgt ervoor dat je bloed tot in de puntjes van je lichaam opgestuwd wordt. Dáág koude handen en voeten, hallo warm gevoel. Van beweging worden ook je spieren sterker. En juist die spiermassa draagt ertoe bij dat je lichaamstemperatuur wat oploopt.
