Vliegen hebben namelijk minuscule hersenen met slechts een honderdduizendtal neuronen. Wel hebben ze, net als mensen, ook een korte- en langetermijngeheugen. In dat laatste komt informatie terecht die belangrijk is voor hun overleven, maar 'de weg terug naar buiten vinden' maakt hier blijkbaar geen deel van uit.
Een nieuw onderzoek uit 2022 laat zien dat insecten waarschijnlijk pijn ervaren, net als de mens en andere zoogdieren. Hoe zit dat? De onderzoekers bekeken het pijnverzachtend mechanisme van insecten. Bij mensen kunnen zenuwsignalen uit het brein ervoor zorgen dat je minder pijn ervaart.
Het achterlijf van de vlieg bevat alle inwendige organen, zoals het spijsverteringsstelsel en de bloedsomloop. Vliegen moeten voedingsstoffen naar de spieren voeren waarvoor het bloed als medium wordt gebruikt.
De wetenschappers vergelijken de hersencapaciteit van het insect met die van een muis. “Het fruitvliegbrein bevat maar 100.000 zenuwcellen (mensen hebben 100 miljard zenuwcellen).
Het is eigenlijk een zeshoekig vlak met duizenden samengestelde ogen. Al die oogjes hebben lensjes. Vliegen kunnen met die ogen goed zien, maar ze kunnen niet focussen, dus ze zien niet heel scherp. Ze zien wel beweging, dus je hand of een krant zien ze aankomen en kunnen ze gemakkelijk ontwijken.
Het is geen redeneren of denken wat de vlieg doet. Hij trekt geen conclusies en hij heeft geen emoties nodig. De vlieg zouden emoties als angst alleen maar in de weg zitten, omdat dat alleen zijn bliksemsnelle reflexen in de war zou sturen.
Blauw is een van de kleuren waar vliegenogen het meest gevoelig voor zijn. De andere kleur is ultraviolet. De onderzoekers stelden dat vast door met minuscule elektrodes de neurologische respons in de vliegenoogjes te meten wanneer de diertjes werden blootgesteld aan licht van verschillende golflengtes.
Dieren zoals ringwormen, slakken, sponzen, anemonen en kwallen hebben geen hersenen.
Vliegen vs mensen
Babyvliegen hebben bijvoorbeeld veel slaap nodig, maar naarmate ze ouder worden neemt hun behoefte aan slaap af. Ook worden de vliegen net als wij alerter door cafeïne en slaperiger door antihistaminica. En, als je een fruitvliegje de ene dag wakker houdt, slaapt hij de volgende dag des te meer.
Nieuw onderzoek levert bewijs dat insecten waarschijnlijk pijn ervaren, net als wij. Het kernwoord in dit onderzoek is nociceptie, oftewel het vermogen van een organisme om weefselbeschadiging of dreigende weefselbeschadiging waar te nemen.
Zweet trekt vliegen aan
Vooral in warme, droge streken zijn de insecten heel agressief. Dat komt doordat het menselijk lichaam een luilekkerland is voor de vlieg. Vliegen smullen van de voedingsstoffen, mineralen en het vocht op onze huid, en hoe meer we zweten, hoe aantrekkelijker we zijn.
Wanneer er storm op komst is of wanneer de lucht er droog is, zullen vliegen en muggen sneller bijten om hun dorst te lessen. Vlak voor de regen komen regenwormen tevoorschijn uit hun ondergrondse gangen, terwijl bijen zich net verstoppen voor slecht weer.
Hoe lang leeft een vlieg? Een huisvlieg leeft - als hij de vliegenmepper lang genoeg weet te ontwijken - 2 tot 4 weken. Een vleesvlieg haalt maximaal 5 weken. Een vlieg is binnen drie dagen nadat ze is verpopt al geslachtsrijp en zorgt tijdens haar korte leven voor 500 tot 2000 nakomelingen (eitjes).
Als een wesp in je buurt komt, sla je hem het liefst snel weg. Maar daar moet je mee oppassen, want de stekelige insecten kunnen boos worden.
Doordat wespen een fotografisch geheugen hebben, vinden ze hun nest altijd terug. Dit geheugen helpt ze ook de plaatsen waar veel voedsel aanwezig is te vinden. Op het einde van het seizoen zijn er veel minder larven.
Hoe vervelend ook, het goed is dat ze er zijn (voor je glas heerlijke wijn…). De wespen die wél naar ons toe komen vliegen, komen niet voor ons. Het is de geur van eten en drinken die ze richting ons trekt. "Daarom worden ze ook wel limonadewespen genoemd."
Oververhitting wordt vlieg fataal
Gewoonlijk kunnen vliegen zich omdraaien door naar één kant een zetje te geven met de vleugels of een paar poten, maar door letsel, ouderdom, vergiftiging, dorst of oververhitting kan de coördinatie verstoord raken.
De vlieg maakt spectaculaire vliegmanoeuvres, past zijn snelheid in een fractie van een seconde aan, weet obstakels te ontwijken, en gaat gevaar moeiteloos uit de weg. Niet zo boeiend, zou je denken… totdat je beseft dat de vlieg dat alles doet met een minuscuul brein van slechts honderdduizend neuronen.
De beestjes onderscheiden zo'n 300 beelden per seconde, tien keer meer dan het maximum dat mensen kunnen behappen. Vliegen merken bewegingen van bijvoorbeeld een naderende vliegenmepper daardoor ook tien keer eerder op dan wij zouden doen.
En de domste: de kakapo
Domheid is natuurlijk moeilijk te vergelijken, maar een van de allerdomste dieren is de kakapo. Van deze papegaai is bekend dat hij regelmatig vergeet hoe zwaar hij is, waardoor hij bij het opstijgen neerploft. Hij kan helemaal niet vliegen namelijk.
Hij krijgt het predicaat 'vrolijkste dier ter wereld' toegedicht: de quokka. Deze wallaby – een klein soort kangoeroe – lacht namelijk altijd.
Dolfijnen hebben net als mensen een eigen persoonlijkheid, ze zijn zelfbewust en ze denken zelfs na over de toekomst! De dieren zijn bovendien erg sociaal en nieuw gedrag wordt snel overgenomen door soortgenoten.
„Ze zijn op zoek naar een plek waar het droog is en waar ze geen natuurlijke vijanden hebben”, zegt Smit. Buiten het huis is dit bijvoorbeeld in struiken of onder bladeren of dakpannen, maar binnen kan het overal zijn. „Vaak zie je ze overdag rondom de lamp vliegen.
Ze leven vaak van bloed van dieren. Eén van de bekendste bloedzuigende vliegen zijn dazen. Er zijn vliegen die zelf wondjes maken en het bloed drinken, maar er zijn ook vliegen die afkomen op bloed.
