Motieven
Het gaat hierbij over abstracte (ongrijpbare) begrippen als onmacht, liefde, toeval, angst, dood, wraak, eenzaamheid, oorlog. Het gaat hier over terugkerende tastbare zaken. Deze hebben een symbolische betekenis. Een dobbelsteen (toeval), een schilderij en een boek kunnen bijvoorbeeld een leidmotief zijn.
In een boek kan je hiervoor bijvoorbeeld liefde, haat, verraad, wraak, eenzaamheid, schuld, oorlog, dood, boete of onmacht krijgen. Er zijn nog veel meer soorten abstracte motieven die worden gebruikt in een boek.
Een motief in literatuur is een herhaaldelijk terugkerend element. We herkennen het omdat het ook in andere verhalen voorkomt (bijv. driehoeksverhoudingen, generatieconflicten) of omdat het binnen hetzelfde verhaal meermalen voorkomt (bijv. een voorwerp, een lied, een kleur, een bepaalde handeling, een gevoel).
Om het thema te bepalen moet je ontdekken op welke manier personages, gebeurtenissen en ruimtes met elkaar te maken hebben. Ook uit de afloop van een verhaal kun je soms afleiden wat het thema is. Terugkerende aspecten hebben vaak met het thema te maken. Zo'n terugkerend aspect in een verhaal heet een motief.
Je kent het misschien wel: je voelt dat je iets wilt bespreken met de ander. Het gaat over de houding of het gedrag van de ander. Je ziet er een beetje tegen op en je dubt of je het wel zult doen en als je het gaat doen, hoe je het gesprek zult aanvliegen.
Externe motieven: motieven die van buitenaf komen. Alcoholverkopers kunnen bijvoorbeeld alcohol weigeren aan een gast, omdat ze een boete willen voorkomen. Wanneer een externe motivator wegvalt, kan ook het gewenste gedrag afnemen.
Een motief is een niet-symbolisch element dat door herhaald gebruik in het verhaal een bijzondere betekenis krijgt. Daardoor word je als lezer op het spoor gezet van waar het in het boek om gaat.
motief (zn) : afweging, beweeggrond, beweegreden, considerans, drijfveer, grond, overweging, reden. motief (zn) : gedachte, grondgedachte, grondpatroon, onderwerp.
Motieven zijn patronen van elementen binnen een verhaal, of door meerdere verhalen heen. Herhaling is belangrijk om het motief te herkennen. Motieven in een verhaal kunnen bijvoorbeeld een terugkerende handeling, geur, combinatie van woorden of een verwijzing naar een andere boektitel zijn.
De persoonlijke, innerlijke gesteldheid waardoor iemand tot een bepaald gedrag komt, de drijfveer van ons gedrag.
Zo'n element dat zich herhaalt, noem je een verhaalmotief. Het kan een gebeurtenis zijn, een waarneming, een idee of een gevoel. Soms krijgt een voorwerp, omdat het telkens opduikt in het verhaal een symboolwerking. Dan spreek je van een leidmotief.
Verhaalmotieven zijn motieven die verbonden zijn aan concrete gebeurtenissen. Soms worden verhaalmotieven daarom ook wel aangeduid als concrete motieven. Abstracte motieven komen niet expliciet in het verhaal voor, maar die moet je zelf afleiden en proberen te verwoorden.
Motieven en drijfveren
Dit is het gebied van je levensdoel, spiritualiteit, zingeving en jouw missie als mens. Vanuit welke sterke innerlijke bron handel je? Termen als emotie, drijfveer, motief, beweegreden, zetten ons in beweging. Drijfveren zorgen ervoor dat we in actie komen en dingen doen.
Statische motieven hebben betrekking op situaties en bepalen bijv. de sfeerschepping en de karaktertekening. Dynamische motieven hebben betrekking op gebeurtenissen van de geschiedenis en worden daarom ook wel verhaalmotieven of intrigemotieven genoemd.
Een grondmotief is de visie die uit een roman spreekt en die je vaak wel in één zin kunt formuleren. Vaak zijn er meerdere mogelijkheden. Daarom is het belangrijk dat je argumenten kunt aandragen voor het grondmotief dat jij hebt geformuleerd. Een leidmotief, ten slotte, is een steeds terugkerend element.
Als een figuur bestaat uit een herhaling van steeds dezelfde stukjes, dan is er sprake van schuifsymmetrie*. De figuur heeft dan een patroon dat is opgebouwd uit een aantal herhalingen van een motief. Het motief is een zo klein mogelijk stukje waarmee je het hele patroon kunt maken.
desondanks (bw) : afgezien daarvan, dat daargelaten, desalniettemin, evenwel, hoe dan ook, niettemin, nochtans, ondanks alles, ondanks dat, toch. in ieder geval (bw) : hoe dan ook, in elk geval.
Literaire stroming
Voorbeelden Page 2 van literaire stromingen zijn: Romantiek, Realisme, Naturalisme, Modernisme, Existentialisme, Post-modernisme, etc.
Een abstract motief is de wijze waarop in een verhaal een gebeurtenis beschreven is, verleent soms een extra betekenis aan die gebeurtenis. In feite is hier dus sprake van beeldspraak. Zowel bij de concrete als de abstracte motieven van een verhaal is het de lezer is die ze aanbrengt.
dat 'dingen', voorwerpen, kleuren, getallen, situaties die van zichzelf niet symbolisch hoeven te zijn, dat in verhalen of films kunnen worden door nadrukkelijk gebruik en door herhaald gebruik.
Motivatie is met andere woorden het psychologische proces dat verwijst naar het algemene gedrag. Aan de andere kant hebben we het motief. Dat is de concrete oorzaak voor het gedrag. Motivatie is dus het proces zelf en het motief is de concrete reden om actie te ondernemen.
Literatuur heeft inhoudelijk meer diepgang, is in een betere stijl geschreven, heeft een goede bouw, geen voorspelbare personages en geen vaste rolpatronen. Lectuur is altijd hetzelfde geschreven volgens dezelfde opzet, de lezer weet wat hij kan verwachten.
Leerlingen leren in de bovenbouw literaire begrippen als thema, symbolen, motieven, motto, personages, perspectief, vertelsituatie, ruimte en tijd te gebruiken bij het lezen en analyseren van literaire teksten.
