De rechterlijke macht in Nederland bestaat uit de rechters en het Openbaar Ministerie. De rechters spreken recht op basis van wetten, verdragen, gewoonten en eerdere rechterlijke uitspraken (jurisprudentie). In een rechtsstaat kan een rechter ook een uitspraak doen die nadelig is voor de overheid.
De rechter bepaalt of iemand zich aan de wet heeft gehouden of niet. Als iemand de wet heeft overtreden, dan kan de rechter een straf en/of een verbod opleggen. Het tegenovergestelde van de rechtsstaat is de politiestaat of de totalitaire staat. Een politiestaat is een staat waarin de overheid doet wat zij wil.
De rechter
Rechters hebben het laatste woord bij conflicten, strafbare feiten of een misdaad. Ze beslissen of iemand de wet heeft overtreden, schuldig is aan een misdrijf of gelijk heeft in een conflict. In hun uitspraak leggen ze een passende maatregel, boete of straf op. Het oordeel van de rechter is bindend.
Rechter: onderzoekt de aard van het conflict, doet uitspraak over de kwestie en bepaalt de strafmaat.
De raadsheren zijn de magistraten aan het Hof van Cassatie, het hof van beroep of het arbeidshof.
In alledaagse praktijk. Alhoewel de president feitelijk de 'baas' is, kan hij geen andere rechters ontslaan en heeft hij geen invloed op beslissingen van andere rechters. De president houdt zich hoofdzakelijk bezig met het uniformeren van de rechtspraak binnen zijn rechtbank.
Rechters kijken niet alleen naar het gepleegde misdrijf, maar ook naar de persoon van de verdachte, de omstandigheden waaronder hij het feit heeft gepleegd en de impact op het slachtoffer. Als je dat meeweegt, is gevangenisstraf niet altijd de beste oplossing.
De voornaamste taak van de procureur-generaal is het geven van juridische adviezen, zogenoemde conclusies, aan de Hoge Raad. Meestal worden de conclusies door de advocaten-generaal (AG's) in het parket namens de procureur-generaal genomen.
Dit betekent dat de Hoge Raad beoordeelt of bij de uitspraken van lagere rechters (meestal gerechtshoven) de procedures en de procesregels juist zijn gevolgd en toegepast. De Hoge Raad heeft een zelfstandige positie.
Je kunt rechter worden als je de juiste vooropleiding hebt gehaald, van onberispelijk gedrag bent en na een strenge selectie en pittige opleiding. Aankomend rechters moeten na hun afstuderen bovendien minimaal 2 jaar buiten de rechterlijke organisatie werkervaring hebben opgedaan en in bezit zijn van het Civiel Effect.
De meerderheid van Rechters verdient een salaris tussen € 2.810 en € 6.080 per maand in 2023. Een maandloon voor beginnende Rechters varieert van € 2.810 tot € 3.810. Na 5 jaar werkervaring zal hun inkomen tussen € 3.435 en € 4.742 per maand liggen.
Alleen de hoogste rechterlijke macht in Nederland, de Hoge Raad, kan rechters in bijzondere gevallen ontslaan. Een rechter moet recht spreken op basis van wetten, verdragen en jurisprudentie (en niet op basis van persoonlijke overtuigingen).
Rechters kunnen door de Hoge Raad worden geschorst of ontslagen. Aan een rechter kan ook een disciplinaire maatregel worden opgelegd, bijvoorbeeld als hij/zij zich gedraagt op een manier waardoor het vertrouwen in de rechtspraak ernstig wordt geschaad.
Grondwettelijk is de koning het staatshoofd en maakt hij deel uit van de regering. Ook heeft hij een rol in de kabinetsformatie en het wetgevende proces. Hij moet elke wet ondertekenen om deze in werking te doen treden.
De Nederlandse democratie bestaat uit drie machten: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Dit systeem is bedacht door de Franse filosoof Montesquieu, om te voorkomen dat iemand te veel macht krijgt.
(O) De politie en de rechters werken samen binnen de rechtsprekende macht. (O) De minister van justitie heeft de macht over de rechtspraak in ons land (X) Niemand kan en mag rechters vertellen hoe ze moeten oordelen in een rechtzaak.
Uitspraak. Een uitspraak is een beslissing die de rechter uitspreekt in een civiele, bestuursrechtelijke of strafrechtelijke procedure. Voorbeelden van uitspraken zijn een vonnis, beschikking en arrest.
Er zijn binnen de rechtspraak verschillende rechtsgebieden, zoals: strafrecht, civiel recht en bestuursrecht.
Edelachtbare, Edelgrootachtbare of Edelhoogachtbare? In officiële processtukken, zoals pleitnota's, spreken we de rechter aan met zijn officiële titel. Dat is 'Edelachtbare'. Dat is de aanspreektitel voor rechters van de 'gewone' rechtbank.
Er zijn ongeveer 2.500 rechters in Nederland. Hoe komt uw zaak bij de rechter (of raadsheer bij het gerechtshof) terecht die uw zaak behandelt? De hoofdregels zijn vastgesteld in de 'Code zaakstoedeling'.
Rechters worden door de regering benoemd. De selectie vindt plaats door Landelijke selectiecommissie rechters.
Een rechtszaak begint meestal bij de rechtbank. Nederland heeft 11 rechtbanken. Elke rechtbank behandelt zaken van verschillende rechtsgebieden.
Als je onder ede staat en liegt dan pleeg je meineed. Meestal krijg je daarvoor een gevangenisstraf opgelegd van 3 maanden (bron: oriëntatiepunten straftoemeting). Maar als iemand het erg bont maakt kan dat oplopen tot 6 jaar cel.
Een rechter kan schriftelijk of mondeling uitspraak doen. De uitspraak wordt schriftelijk vastgelegd en ondertekend door de rechter(s) (bij zaken bij de politierechter volgt alleen een aantekening van de mondelinge uitspraak).
Iedereen is voor de wet gelijk. Bij het doen van een uitspraak kijkt de rechter naar de wet, de feiten (wat is er precies aan de hand), persoonlijke omstandigheden en verklaringen van deskundigen en getuigen.
